İBNÜ’L-ESİR

4. CİLT

HİCRİ 132.YIL       ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

MUHAMMED BİN HALİD'İN KUFE'DE SİYAHLAR GİYEREK İSYAN ETMESİ

 

Bu yılda Muhammed bin Halid bin Abdullah el-Kasri siyahlar giyerek isyan etti. Bu olay Hasan bin Kahtabe'nin Kufe'ye girip oradaki İbn Hübeyre'nin amilini kovmasından önce olmuştu.

 

Olay şöyle meydana geldi:

 

Muhammed Aşure Gecesi siyahlar giyerek isyanı başlattı. O esnada Küfe Valisi Ziyad bin Salih el-Harisi idi. Güvenlik kuvvetlerinin başında Abdullah bin Beşir (veya Kesir) bulunuyordu. Muhammed vilayet konağına doğru hareket etti, Ziyad ve beraberindeki Şamlılar da oradan ayrıldı. Muhammed vilayet konağına girdi. Havsere durumu haber alınca Kufe'ye doğru hareket etti. Bunu haber alan Muhammed'in yanındakilerin çoğu kendisinden ayrıldılar. Mervan'dan kaçan Şamlı ve Yemenlilerden çok az bir grup ise yanında kaldı. Köleleri de yanındaydı. Muhammed'e Havsere ve yanındakilerden bir zarar gelmesinden korkan Ebu Seleme el-Hallal haber göndererek vilayet konağından çıkmasını tavsiye etti. Her iki grup da Kahtabe'nin öldüğünden habersizdi. Muhammed dışarı çıkmaktan kaçındı. Havsere, adamlarının kendisinden ayrıldığı haberi ulaşınca Muhammed'in üzerine yürüdü.

 

Muhammed konaktayken gözeülerinden bazıları Şamlılardan bir takım atlıların geldiğini haber verdiler. Kölelerinden bir grubu onların üzerine gönderdi. Şamlılar: "Biz Beceylelileriz, aramızda Melih bin Halid el-Beceli var. Reisin emrine girmek için geldik." diye seslendiler ve içeriye alındılar. Sonra daha büyük bir süvari grubu geldi, aralarında Cehm bin Asfeh el-Kinani vardı.

 

Bunun peşinden çok daha büyük bir süvari topluluğu Bahdel ailesinden bir adamla birlikte geldi. Havsere adamlarının bu hareketlerini görünce Vasıt'a doğru ilerledi. O gece Muhammed bin Halid, Kahtabe'ye mektup yazdı. Öldüğünü bilmiyordu, Kufe'de zafer kazandığı sanılıyordu.

 

Haberci Hasan bin Kahtabe'ye geldi. Muhammed bin Halid'in mektubunu verince adamlarına okudu ve Kufe'ye doğru ilerledi. Muhammed cuma, cumartesi ve pazar günü Kufe'de kaldı. Pazartesi sabahı Hasan O'na saldırdı.

 

Başka bir rivayete göre, Hasan bin Kahtabe İbn Hübeyre'nin yenilgisinden sonra Küfe tarafına gitti. Orada Abdurrahman bin Beşir el-İcli valiydi. Haberi alınca Küfe'den kaçtı. Muhammed bin Halid siyah giyip on iki kişiyle beraber bey'at aldı. Ertesi gün Hasan geldi. Küfe'ye girince adamları ile birlikte, Selemoğulları arasında bulunduğu sırada Ebü Seleme'ye geldiler ve oradan çıkarttılar. Ebü Seleme Nuhayle'de iki gün ordusuyla konakladı, sonra Hammam A'yün'e gitti. Hasan bin Kahtabe O'nu daha sonra Vasıt'a İbn Hübey re ile savaşmak için gönderdi. İnsanlar Ebü Seleme Hafs bin Süleyman (Sübeyy'in mevlası)'a bey'at ettiler. O'na ‘‘Al-i Muhammed'in vezirİ’‘ denirdi. Muhammed bin Halid bin Abdullah'ı Kufe'ye amil tayin etti. Ebü'l-Abbas esSeffalı ortaya çıkıncaya kadar da O'na ''emir'' denildi.

 

Humeyd bin Kahtabe'yi Medain'e, Müseyyeb bin Züheyr ve Halid bin Bermek'i Deyr-i Kunna'ya, Mühelleb'i ve Şeralıil'i Aynu't-Temr'e, Bessam bin İbrahim bin Bessam'ı Ehvaz'a gönderdi. Ehvaz'da Abdülvalıid bin Ömer bin Hübeyre valiydi. Bessam Ehvaz'a gelince AbdÜıvahid'le savaştı. Abdülvahid yenildi ve Basra'ya gitti. Süfyan bin Muaviye bin Yezid bin Mühelleb'i amil olarak Basra'ya gönderdi. Orada İbn Hübeyre'nin amili Silm bin Kuteybe bulunuyordu. Daha önce belirtildiği gibi Abdülvahid bin Hübeyre O'na katıldı.

 

Süfyan bin Muaviye Silm'e Ebü Seleme ile ilgili haberi verdi, emirlik evinden ayrılmasını söyledi; ancak bunu kabul etmedi; Kays ve Mudar kabilelerini, Basra'daki Emevileri yanına topladı. Süfyan da bütün Yemenlileri, Rabia ve diğer kabilelerden müttefıklerini topladı. İbn Hübeyre'nin onlara yardım için kumandanlarından birisiyle gönderdiği Kelb Kabilesi'nden iki bin kişi de onlara katıldı. Silm Sükü'ı-İbil'e geldi. Süvarileri Basra sokaklarına göndererek şöyle ilan ettirdi: "Kim bir kelle getirirse beş yüz, kim bir esir getirirse bin dirhem verilecek."

Muaviye bin Süfyan bin Muaviye, Rabia ve özel adamlarıyla oradan geçti.

 

Temim Kabilesi atlıları O'nunla karşılaştılar. Yapılan savaşta Muaviye öldürüldü ve başı Silm'e gönderildi. O'nu öldürene on bin dirhem mükafat verdi. Oğlu öldürülünce Süfyan'ın morali bozuldu ve yenildi. Daha sonra Mervan'dan Silm'e dört bin kişilik bir yardım kuvveti geldi. Ezd Kabilesi'nden geri kalanlarla şiddetli bir savaş yaptılar. Her iki taraftan pek çok kişi öldü. Ezdliler yenildi, evleri yağmalandı ve kadınları esir edildi. Üç gün süreyle evleri yıkıldı. Silm Basra'dayken İbn Hübeyre'nin ölüm haberi geldi, bunun üzerine oradan ayrıldı. Basra'daki Haris bin AbdÜımuttalib'in çocukları Muhammed bin Ca'fer'le birleştiler ve O'nu başlarına geçirdiler. Ebu Müslim'in gönderdiği Ebu Malik Abdullah bin Üseyd el-Huzai'nin Basra'ya gelmesine kadar süren çok kısa bir müddet valilik yaptı. Abbasoğulları gelince Süfyan bin Muaviye'yi vali yaptılar.

 

Süfyan ile Silm'in Basra'daki savaşı Safer ayı içinde vuku buldu.

 

Bu yılın Rebiyülevvel ayında Mervan, Velid bin Urve'yi Medine Valiliği'nden azledip yerine kardeşi Yusuf bin Urve'yi tayin etti.

 

Emevi Devleti böylece yıkılmış oldu.

 

BİR SONRAKİ SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA

 

ABBASİ DEVLETİ'NİN KURULUŞU VE EBU'L-ABBAS'A BEY'AT