İBNÜ’L-ESİR |
4. CİLT |
MUHAMMED
BİN HALİD'İN KUFE'DE SİYAHLAR GİYEREK İSYAN ETMESİ
Bu
yılda Muhammed bin Halid bin Abdullah el-Kasri siyahlar giyerek isyan etti. Bu olay
Hasan bin Kahtabe'nin Kufe'ye girip oradaki İbn Hübeyre'nin amilini kovmasından
önce olmuştu.
Olay
şöyle meydana geldi:
Muhammed
Aşure Gecesi siyahlar giyerek isyanı başlattı. O esnada Küfe Valisi Ziyad bin
Salih el-Harisi idi. Güvenlik kuvvetlerinin başında Abdullah bin Beşir (veya
Kesir) bulunuyordu. Muhammed vilayet konağına doğru hareket etti, Ziyad ve
beraberindeki Şamlılar da oradan ayrıldı. Muhammed vilayet konağına girdi.
Havsere durumu haber alınca Kufe'ye doğru hareket etti. Bunu haber alan
Muhammed'in yanındakilerin çoğu kendisinden ayrıldılar. Mervan'dan kaçan Şamlı
ve Yemenlilerden çok az bir grup ise yanında kaldı. Köleleri de yanındaydı.
Muhammed'e Havsere ve yanındakilerden bir zarar gelmesinden korkan Ebu Seleme
el-Hallal haber göndererek vilayet konağından çıkmasını tavsiye etti. Her iki
grup da Kahtabe'nin öldüğünden habersizdi. Muhammed dışarı çıkmaktan kaçındı.
Havsere, adamlarının kendisinden ayrıldığı haberi ulaşınca Muhammed'in üzerine
yürüdü.
Muhammed
konaktayken gözeülerinden bazıları Şamlılardan bir takım atlıların geldiğini
haber verdiler. Kölelerinden bir grubu onların üzerine gönderdi. Şamlılar:
"Biz Beceylelileriz, aramızda Melih bin Halid el-Beceli var. Reisin emrine
girmek için geldik." diye seslendiler ve içeriye alındılar. Sonra daha
büyük bir süvari grubu geldi, aralarında Cehm bin Asfeh el-Kinani vardı.
Bunun
peşinden çok daha büyük bir süvari topluluğu Bahdel ailesinden bir adamla
birlikte geldi. Havsere adamlarının bu hareketlerini görünce Vasıt'a doğru
ilerledi. O gece Muhammed bin Halid, Kahtabe'ye mektup yazdı. Öldüğünü
bilmiyordu, Kufe'de zafer kazandığı sanılıyordu.
Haberci
Hasan bin Kahtabe'ye geldi. Muhammed bin Halid'in mektubunu verince adamlarına
okudu ve Kufe'ye doğru ilerledi. Muhammed cuma, cumartesi ve pazar günü Kufe'de
kaldı. Pazartesi sabahı Hasan O'na saldırdı.
Başka
bir rivayete göre, Hasan bin Kahtabe İbn Hübeyre'nin yenilgisinden sonra Küfe
tarafına gitti. Orada Abdurrahman bin Beşir el-İcli valiydi. Haberi alınca
Küfe'den kaçtı. Muhammed bin Halid siyah giyip on iki kişiyle beraber bey'at
aldı. Ertesi gün Hasan geldi. Küfe'ye girince adamları ile birlikte,
Selemoğulları arasında bulunduğu sırada Ebü Seleme'ye geldiler ve oradan
çıkarttılar. Ebü Seleme Nuhayle'de iki gün ordusuyla konakladı, sonra Hammam
A'yün'e gitti. Hasan bin Kahtabe O'nu daha sonra Vasıt'a İbn Hübey re ile
savaşmak için gönderdi. İnsanlar Ebü Seleme Hafs bin Süleyman (Sübeyy'in
mevlası)'a bey'at ettiler. O'na ‘‘Al-i Muhammed'in vezirİ’‘ denirdi. Muhammed
bin Halid bin Abdullah'ı Kufe'ye amil tayin etti. Ebü'l-Abbas esSeffalı ortaya
çıkıncaya kadar da O'na ''emir'' denildi.
Humeyd
bin Kahtabe'yi Medain'e, Müseyyeb bin Züheyr ve Halid bin Bermek'i Deyr-i
Kunna'ya, Mühelleb'i ve Şeralıil'i Aynu't-Temr'e, Bessam bin İbrahim bin
Bessam'ı Ehvaz'a gönderdi. Ehvaz'da Abdülvalıid bin Ömer bin Hübeyre valiydi.
Bessam Ehvaz'a gelince AbdÜıvahid'le savaştı. Abdülvahid yenildi ve Basra'ya
gitti. Süfyan bin Muaviye bin Yezid bin Mühelleb'i amil olarak Basra'ya
gönderdi. Orada İbn Hübeyre'nin amili Silm bin Kuteybe bulunuyordu. Daha önce
belirtildiği gibi Abdülvahid bin Hübeyre O'na katıldı.
Süfyan
bin Muaviye Silm'e Ebü Seleme ile ilgili haberi verdi, emirlik evinden ayrılmasını
söyledi; ancak bunu kabul etmedi; Kays ve Mudar kabilelerini, Basra'daki
Emevileri yanına topladı. Süfyan da bütün Yemenlileri, Rabia ve diğer
kabilelerden müttefıklerini topladı. İbn Hübeyre'nin onlara yardım için
kumandanlarından birisiyle gönderdiği Kelb Kabilesi'nden iki bin kişi de onlara
katıldı. Silm Sükü'ı-İbil'e geldi. Süvarileri Basra sokaklarına göndererek
şöyle ilan ettirdi: "Kim bir kelle getirirse beş yüz, kim bir esir
getirirse bin dirhem verilecek."
Muaviye
bin Süfyan bin Muaviye, Rabia ve özel adamlarıyla oradan geçti.
Temim
Kabilesi atlıları O'nunla karşılaştılar. Yapılan savaşta Muaviye öldürüldü ve
başı Silm'e gönderildi. O'nu öldürene on bin dirhem mükafat verdi. Oğlu
öldürülünce Süfyan'ın morali bozuldu ve yenildi. Daha sonra Mervan'dan Silm'e
dört bin kişilik bir yardım kuvveti geldi. Ezd Kabilesi'nden geri kalanlarla
şiddetli bir savaş yaptılar. Her iki taraftan pek çok kişi öldü. Ezdliler
yenildi, evleri yağmalandı ve kadınları esir edildi. Üç gün süreyle evleri
yıkıldı. Silm Basra'dayken İbn Hübeyre'nin ölüm haberi geldi, bunun üzerine
oradan ayrıldı. Basra'daki Haris bin AbdÜımuttalib'in çocukları Muhammed bin
Ca'fer'le birleştiler ve O'nu başlarına geçirdiler. Ebu Müslim'in gönderdiği
Ebu Malik Abdullah bin Üseyd el-Huzai'nin Basra'ya gelmesine kadar süren çok
kısa bir müddet valilik yaptı. Abbasoğulları gelince Süfyan bin Muaviye'yi vali
yaptılar.
Süfyan
ile Silm'in Basra'daki savaşı Safer ayı içinde vuku buldu.
Bu
yılın Rebiyülevvel ayında Mervan, Velid bin Urve'yi Medine Valiliği'nden
azledip yerine kardeşi Yusuf bin Urve'yi tayin etti.
Emevi
Devleti böylece yıkılmış oldu.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
ABBASİ DEVLETİ'NİN
KURULUŞU VE EBU'L-ABBAS'A BEY'AT