|
İBNÜ’L-ESİR |
2. CİLT |
BEYSAN'IN
FETHİ ve ECNADEYN VAKASI
Ebü
Ubeyde ile Halid, Hıms'a gidince Amr ile Şurahbil de BeysanÜrdün halkıyla da barış
yaptılar. Bizans askerleri, Gazze, Ecnadeyn ile Beysan'da toplanmışlardı. Amr
ile Şurahbil, Ecnadeyn'de bulunan Artaban komutasındaki kuvvetlerin üzerine
yürüdüler. Ürdün'de Ebü'l-A'var'ı vekil bırakarak, beraberinde Bizanslı
askerler de bulunan Artaban'un üzerine gittiler. Artaban, Bizans komutanlarının
en akıllı, uzak görüşlü ve en ince hesapları dahi yapmayı ihmal etmeyenlerinden
biri idi. Artaban hem Remle'de ve hem de Iylya (Kudüs) da büyük birer ordu
yerleştirmişti. Hz. Ömer bin Hattab, bu durumu haber alınca: "Şimdi biz
Bizans Artaban'u üzerine Arapların Artabonu'nu göndermiş bulunuyoruz. Kimin bu
işi başaracağına dikkat ediniz."
Muaviye,
Kaysariyye halkının Amr ile uğraşmasına fırsat vermemişti.
Diğer
taraftan Amr, Alkame bin Hakim el-Ferasi ile Akk'lı Mesruk bin Fullan'ı
Iylyalılarla savaşmak üzere görevlendirmişti. Böylelikle, ıyıyalıların Amr
üzerine gitmelerine imkan bırakmadılar. Amr, aynı şekilde Ebü Eyyub
el-Maliki'yi de Remle'de bulunan Bizans askerlerine karşı göndermiş, böylece onların
kendisiyle uğraşmalarının Önüne geçmiş idi. Hz. Ömer'in yardımları Amr'a
peşpeşe geliyordu. Amr, Ecnadeyn dolaylarında kaldı. Fakat Artaban'dan bir
şeyelde edemediği gibi, gidip gelen elçilerden de bir sonuç alınamıyordu.
Sonunda Amr kendisi elçiymiş gibi Artaban'un yanına bizzat gitti. Artaban bunu
sezdi ve kendi kendine: "Şüphesiz komutan bu olmalıdır, ya da en azından
bu, komutanın görüşlerinden yararlandığı bir kişidir" diye düşündü. Bunun
üzerine birisine, yanından geçtiği takdirde O'nu öldürmesi için emir verdi. Amr
da O'nun ne yapmak istediğini anlayınca şunları söyledi: "Sen benim neler
söylediğimi duydun, ben de senin söylediklerini dinledim. Senin söylediklerin
bende bir kanaat has ıl etti, fakat ben Ömer'in bu valiye yardım etmek üzere
göndermiş olduğu on kişiden birisiyim. Şimdi dönüp onları da alıp geleyim,
onlar da senin bana sunduğun bu teklifleri uygun görecek olursa emirimizin de
askerlerin de uygun görecekleri görüştür, demektir, yok onlar bu görüşü kabul
etmeyecek olurlarsa onları emin olacakları bir yere kadar geri götürürsün.
"
Bunun
üzerine Artaban: "Evet" diyerek, Amr'ı öldürmesini emrettiği adamı
geri çağırdı. Amr onun yanından ayrılırken Bizanslı bunun bir hile olduğunu ve
Amr'ın oyununa geldiğini anladı ve: "Bunun kadar kurnaz birisi
olamaz" diye söylendi.
Amr'ın
bu oyununun haberi Hz. Ömer'e ulaşınca: "Allah, Amr'ın mükafatını
versin" dedi.
Amr,
Artaban'u nerede yakalayabileceğini bilmiş ve O'nunla karşılaşmış, Ecnadeyn'de
aralarında Yermuk Savaşı'nı andıran bir savaş olmuştu. Öyle ki her iki tarafın
da verdiği ölü sayısı oldukça fazlaydı. Fakat sonunda Artaban, bozguna
uğrayarak Iylya'ya çekilmek zorunda kalmıştı. Amr ise Ecnadeyn'e inmiş,
Beytulmakdis'i muhasara altında tutan Müslümanlar Artaban'a geçit bulmak imkanı
verdiklerinden, Iylya'ya girebilmiş, Müslümanları oradan Amr tarafına çekilmek
durumunda bırakmıştı.
Ecnadeyn'i
Yermuk'ten önce olmuş kabul edenlerin görüşüne uygun olarak bu savaştan daha
önce söz etmiştik. Orada buradakinden başka türlü ve farklı anlatımlarımız da
vardı. Bundan dolayı hem orada, hem de burada söz etmiş olduk.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
BEYTULMAKDİS'İN
DİĞER ADIYLA İYLYA'NIN FETHİ