|
İBNÜ’L-ESİR |
2. CİLT |
UHUD
GAZVESİ
Hicretin
3. yılının Şevval ayının 7. (24 Mart 625) gününde Uhud Vakası olmuştur. Şevval
ayının ortasında olduğu da söylenmiştir. Bu savaşın nedeni, asıl kışkırtan sebebi,
Bedir Olayı olmuştu. Çünkü bilindiği gibi, Bedir'de müşriklerin ileri gelenleri
öldürülmüştü. Bu nedenle Bedir'de babaları, çocukları, kardeşleri
öldürülenlerden Abdullah bin Ebi Rabia, ikrime bin Ebi Cehil, Safvan bin Umeyye
ve benzeri kimseler Ebu Süfyan'a ve kervanda ticareti bulunan diğer bazı
kimselerin yanına giderek, bu mallardan Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'e karşı açılacak savaşta yardımda bulunmalarını ve intikam almalarında
katkıda bulunmalarını istediler. Kervan ticaretinde bulunanlar da bunu kabul
ettiler ve böylece Mekke müşrikleri savaş hazırlıklarına başladılar. Bu
maksatla da Amr bin el-As, Hübeyre bin Ebi Vehb, ibn ez-Zib'ari ile Ebu İzze
el-Cumahi'yi Araplara gönderdiler ve onların savaşa katılmalarını istediler.
Sakif'ten, Kinane'den ve başka kabilelerden büyük bir asker topladılar.
Kureyş'te Ehabişleri, Kinane ile Tihame'ye mensup olup kendilerine itaat eden
diğer kabile halkım da çağırdılar. Cübeyr bin Mut'im de Habeşistanlı ve çok
güzel harbe kullanan kölesi Vahşi bin Harb'i çağırarak şöyle talimat verdi:
"insanlarla beraber sen de savaş, eğer benim amcam Tuayma bin Adiyy
karşılığında Muhammed'in amcasını öldürecek olursan hür olacaksın" diye
teşvik etti.
Savaştan
kimse kaçmasın diye, yanlarına kadınları da aldılar. Ordunun komutanlığı Ebu
Süfyan'da idi. Eşi de Utbe'nin kızı Hind ile birlikte çıkmıştı. Öteki ileri
gelenleri de hanıınlarını yanlarına almıştı. ikrime bin Ebi Cehil eşi olan
Haris bin Hişam'ın kızı Umm Hakim ile el-Haris bin el-Muğire, Halid'in kız kardeşi
ve Velid bin Muğire'nin kızı Fatıma ile Safvan bin Umeyye eşi Berie ile savaşa
katılmışlardır. Berie'nin adının Berze olup Sakif kabilesinden Mes'ud'un kızı
ile Urve bin Mes'ud'un kız kardeşi olduğu da söylenmiştir. Bu kadından Abdullah
bin Safvan adında oğlu olmuş idi. Amr bin el-As, Münebbih bin el-Haccac'ın kızı
olan hanımı Burayta ile çıkmıştı. Burayta, oğlu olan Ubeydullah bin Amr'ın
"ümmü veled"i idi. Talha bin Ebi Talha, Sa'ad'ın kızı Sülafe ile
savaşa katıldı. Sülafe Talha'nın çocukları olan Musafi', Cülas, Kilab ve
diğerlerinin annesidir. Kadınlar beraberlerine tefler almış, Bedir'de
öldürülenlere ağıt yakıp ağlayarak, müşrikleri savaş için galeyana getirmeye
çalışıyorlardı.
Müşriklerle
birlikte Hıristiyan rahip Ebu Amir de bulunuyordu. Ebu Amir Mekke'ye gitmiş,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i Medine'den dışarı çıkarmanın
yollarını aramıştı. Yanında Evs 'ten elli kişi vardı. On beş kişi oldukları da
söylenmiştir. Kureyş'e, "Muhammed ile karşılaşacak olurlarsa Evs'ten
kendisine katılacak iki kişi bile olmayacaktır" diye vaatlerde
bulunuyordu. Uhud'da her iki taraf karşılaşınca Ehabişler ve köleler arasında
ilk görünen kişi Ebu Amir oldu. "Ey Evs'liler, ben Ebu Amir" diye
seslenince, kendisine: "Ey Fasık, Allah sana iyi gün göstermesin" diye
cevap verdiler. Bu sefer Ebu Amir: "Benden sonra benim kavmime kötü şeyler
oldu" diyerek Müslümanlara karşı çetin bir şekilde çarpıştı ve Sonunda
onlara taş atmak noktasına kadar geldi. Ebu Süfyan'ın karısı Hind, Vahşi ile
her karşılaştığında: "Ya Ebu Düsme, şifa ver, şifa buL." diye
söylüyordu. Vahşi'nin künyesi Ebu Düsme idi. Mekkeli müşrikler Medine tarafında
vadinin başlangıcında bulunan bir geçitteki Sebha'nın iç taraflarında yer alan
bir dağda iki pınarın bulunduğu bir yerde konakladılar.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ve Müslümanlar onların haberini alınca şöyle
buyurdu: "Ben, rüyamda sığırlar gördüm ve bunları hayra yorumladım. Aynı
şekilde kılıcımın sırtında da hafif bir körelme gördüm. Elimi çok sağlam bir
zırha soktuğumu görüyordum. Bunu da Medine ile yorumladım. Eğer sizler
Medine'de kalmayı ve onları dışarıda bırakmayı uygun görüyorsanız Medine'de
kalalım. Onlar dışarıda kalırlarsa bu onların hayrına olmaz. Üzerimize gelecek
olurlarsa onlarla da savaşırız."
Abdullah
bin Übeyy bin Selul da Medine'nin dışına çıkmayı istemediği için Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile aynı görüşte idi. Uhud Günü'nde şehit düşen
kimselerden bir grup da Medine'nin dışına çıkma görüşünü ortaya atmıştı,
Kureyşliler
çarşamba, perşembe, cuma günleri oldukları yerde ikamet ettiler. ResuluIlah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) cuma namazından sonra, cumartesi günü Şevval
ayının (31 Mart - 1 Nisan) ortasında karşılaştılar. Resulullah silahını
kuşanınca, Kureyş'le karşılaşmak için Medine'nin dışına çıkmak görüşünü
savunanlar: "Biz ResuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i zorladık,
hoşuna gitmediği bir şeyi yapmak zorunda bıraktık. Ona vahiy geldiği halde, biz
ona görüş belirttik" diyerek gidip ondan özür dilediler ve:
"Arzuladığını yap," dediler. Fakat Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Hiçbir peygambere zırhını giyindikten sonra savaşmadan onu
çıkarmak yakışmaz." dedi.
Bin
kişilik bir ordu ile Medine'nin dışına çıktı. Medine'de yerine İbn Um Mektum'u
vekil bıraktı. Medine ile Uhud arasında bir yerde Abdullah bin Übeyy askerlerin
üçte birini alarak geri döndü ve şunları söyledi: "Muhammed, onlara itaat
etti ve bana itaat etmedi." Abdullah ile birlikte geri dönenler,
münafıklık eden ve şüphede bulunan kimselerdi. Selemeoğulları'ndan Abdullah bin
Haram peşlerinden giderek onlara Allah'ı hatırlattı ve peygamberlerini bu
şekilde yardımsız bırakmamalarını söylediyse de onlar: "Savaşacağınızı
bilseydik, sizi bu şekilde bırakmazdık." deyip oradan ayrıldılar. Bunun
Üzerine Abdullah bin Haram: "Ey Allah'ın düşmanları, Allah sizi
rahmetinden uzaklaştırsın. Allah, size ihtiyaç bırakmayacaktır" diye
seslendi. Resulullah'la birlikte yedi yüz mücahit kalmıştı. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), Hariseoğulları'nın düzlüğünde ve mallarının
arasından geçmek durumunda kaldı. Münafıklardan Mirba' bin Kaysi adındaki
gözleri kör birisinin malları arasında geçti. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in ve beraberindekilerin sesini işitince, onlara karşı eliyle toprak
atmaya başladı ve "Eğer sen gerçekten Allah'ın Resulü isen, senin benim
bahçe duvarımdan girmene müsaade etmiyorum" demeye başladı. Ondan sonra da
bir avuç toprak alarak şunları söyledi: "Eğer bununla senden başkasına
isabet ettirmeyeceğimi bilseydİm, yüzüne atardım" Sahabeler onu öldürmek
için harekete geçtilerse de Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Hayır, yapmayınız, bu kalbi de, gözü de kör birisidir" diye söyledi.
Fakat Sa'ad bin Zeyd yayıyla kafasına vurdu ve yaraladı.
Atlardan
birisi kuyruğunu sallayınca üzerinde bulunan süvarinin kılıcına değdi ve
kılıcını kınından çıkardı. ResUluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Kılıçlarınız ... Ben bugün kılıçların çekileceğini görüyorum.
"
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), vadinin yan tarafına varıp konaklayıncaya kadar yoluna
devam etti. Uhud'u kendisinin ve askerlerinin arkasına aldı.
Müşriklerin
sayısı bunların yedi yüzü zırhlı olmak üzere üç bin kişi idi.
İki
yüz atları ve on beş kadın vardı. Müslümanlar arasında ise yüz kişi zırhlı
bulunuyordu ve sadece iki atları vardı. Bu atların birisi ResuluIlah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in, öbürü de Ebu Bürde bin Niyar'ın idi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) savaşa katılmak üzere gelenleri gözden
geçirdi. Bunlar arasından Zeyd bin Sabit, İbn Ömer, Useyd bin Hudayr, el-Bera
bin Azib, İrabe bin Evs, Ebu Said el-Hudri ve benzerlerini geri çevirirken,
Cabir bin Semura ile Rafi' bin Hadic'in savaşa katılmasına müsaade etti.
Ebu
Süfyan, Ensar'a şöyle bir haber gönderdi: "Siz bizimle amcamızın oğlunun
arasından çekilin. Biz de size ilişmeyelim. Çünkü bizİm sizinle savaşmaya
ihtiyacımız yoktur." Fakat Ensar, hoşuna gitmeyecek şekilde ona cevap
verdiler.
Müşrikler
savaş düzeni alarak, sağ kanada Halid bin Velid'i, sol kanada Ebu Cehil'in oğlu
İkrime'yi komutan yaptılar. Bayraklarını Abdu'd-Daroğulları taşıyordu. Ebu
Süfyan onlara şöyle söyledi: "İnsanlara bayraklarının karşı tarafından
hücum edilir. Ya bizleri gereği gibi koruyacaksınız veyahut da bizi
bayrağımızla başbaşa bırakacaksınız!" Bayrak taşıyanlar ise şöyle cevap
verdiler: "Karşı karşıya geldiğimizde ne yapacağımızı göreceksiniz."
Zaten onun da istediği buydu.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Medine'ye yüzünü çevirirken Uhud'u ve okçuları da
arkasında bırakmış oluyordu. Bu okçular elli kişi idi. Onların başına Havvat
bin Cübeyr'in kardeşi olan Abdullah bin Cübeyr'i komutan tayin etmiş ve ona şu
talimatı vermişti: "Sen, atacağınız oklarla atlıları bizden geri püskürt
ki, arkamızdan bizi çevirip hücum etmesinler. Savaş ister lehimize, ister
aleyhimize dönsün, yerinden ayrılma." Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) iki zırh üstüste giydi. Bayrağı Mus'ab bin Umeyr'in eline verdi. Zübeyr
ile Mikdad'ı süvarilerin başına geçirdi. Hamza ise askerlerin başında öne
geçti.
Halid
ile İkrime ilerleyince ez-Zübeyr ile el-Mikdad onları karşıladı ve müşrikleri
yenilgiye uğrattılar. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabı da hamle
yaparak, Ebu Süfyan'ı bozguna uğrattılar. Müşriklerin bayrağını taşıyan Talha
bin Osman ileri atılarak şöyle bağırdı: "Ey Muhammed'in arkadaşları, sizin
iddianıza göre kılıçlarınızla Allah bizi ateşe, kılıçlarımızla da cennete
gönderir. Aranızda kılıcımla Cennet'e gidecek, ya da kılıcıyla beni Cehennem'e
gönderecek birisi var mı?" Bunun üzerine Ali bin Ebi Talib önüne çıkarak,
ona bir darbe indirdi ve ayağını kesti. Ayağı yere düştü ve avreti ortaya
çıktı. Allah adına ve akrabalık adına merhamet istedi, Ali de onu bıraktı.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) tekbir getirerek, Hz. Ali'ye:
"Niçin onun işini bitirmedin?" diye sorunca, Ali: "O Allah adına
ve akrabalık adına kendisini terk etmemi istedi, ben de ondan utandım."
dedi.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in elinde bir kılıç vardı. Şöyle buyurdu:
"Bu kılıcı hakkını ödemek şartıyla kim alır?" Pek çok kişi almak isteyince,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), onlara vermedi. Sonunda Ebu Ducane
şöyle dedi: "Bu kılıcın hakkı nedir, ey Allah'ın Resulü?" Resulullah:
"Sonuna kadar onunla düşmanla çarpışmaktır" deyince, Ebu Ducane:
"Ben alırım" dedi. Nebi de kılıcı verdi. Ebu Ducane kahraman bir
kimse idi. Kırmızı bir kuşağı vardı. Onunla kafasını sardığı zaman herkes
savaşa katılacağını biliyordu. Bu kırmızı kuşağıyla başını bağladı ve kılıcını
aldı, iki saf arasında salına salına yürümeye başladı. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Bu, Allah'ın böyle bir yer dışında
hoşlanmadığı bir yürüyüş şeklidir." Ebu Ducane önüne çıkan her şeyi
darmadağın ediyordu. Bu haliyle dağın eteğinde defler çalan kadınların
bulunduğu yere kadar vardı. Bunlar arasında bir kadın şöyle diyordu:
''Biz,
Tarık'ın kızları Yastıklara basarız
Gelirseniz
sarışırız Yatakları sereriz
Giderseniz
ayrılırız Hiç sevmiyormuşuz gibi.''
Yine
bir kadın şöyle diyordu:
''Abduddar'ın
oğulları! Yurdumuzu koruyanlar!
Keskin
kılıçlarla vurun.''
Ebu
Ducane bu kadını vurmak için kılıcını kaldırdıysa da Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e ait olan bir kılıcın kadını öldürmek gibi bir küçüklüğe
düşmemesi gerektiğini hatırladı. Bu kadın, Hind idi. Yanında bulunan diğer
kadınlar da erkeklerin arka taraflarında def çalıp erkekleri savaşa teşvik
ediyordu.
Her
iki taraf arasında çok şiddetli bir çarpışma oldu. Hamza, Ali, Ebu Ducane ve
diğer bazı Müslüman yiğitler, oldukça fazla kişi öldürdüler. Yüce Allah
Müslümanlara zafer nasip etti. Müşrikler yenilgi içindeydi. Kadınlar dağa
çıkarak kaçışmaya başladı. Müslümanlar da müşriklerin karargahına girip ganimet
toplamaya başladılar. Bazı okçular kafirlerin alandan çekilip gittiğini görünce
onlar da ganimet toplamak gayesiyle yerlerinden ayrıldılar. Bir başka grup ise
yerlerinden ayrılmayarak: "Biz, Allah'ın Resulüne itaat ediyor ve
yerimizde kalmaya devam ediyoruz." dediler. Bunun üzerine Yüce Allah:
''Aranızdan kimisi dünyayı, kimisi de ahireti istiyordu.'' (Al-i İınran suresi,
152) mealindeki buyruğunu indirdi. Burada ahiret ile Allah'ın Resulü'nün emrine
uymak kastedilmektedir.
Bazı
okçular yerlerinden ayrılınca Halid bin Velid okçulardan geri kalanların
azlığının farkına vardı. Onların üzerine bir hamle yaptı ve onları şehit etti.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in ashabına da arkalarından hücum etti.
Müşrikler, süvarilerinin savaşmakta olduklarını görünce, toparlanıp
Müslümanların üzerine yürüdüler. Onları bozguna uğratıp aralarından birçok
kişiyi şehit ettiler. Müslümanlar da o sırada bayrak taşıyan kimseleri öldürmüş
bulunuyorlardı. Böylece müşriklerin bayrağı yerde kalmış ve hiç kimse onu
yerden kaldırmıyordu. Hariseoğulları'ndan olan Alkame'nin kızı Kureyş'in
bayrağını yerden alıp kaldırdı. Kureyşliler onun etrafında toplandı. O bayrağı
Suab aldı ve bayrak elindeyken öldürüldü. Bayrak taşıyanları, -Ebu Rafi'e göre-
Hz. Ali öldürmüştü. Der ki: Onları öldürünce Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) müşriklerden bir topluluk gördü ve Ali'ye: "Haydi bunlara hamle
yap," diye emretti. Ali onları dağıttı ve bazı kimseleri öldürdü. Daha
sonra bir topluluk gördü. Yine aynı şekilde peygamber emretti, o da onları
dağıttı, aralarından bazı kimseleri öldürdü. Hz. Cebrail şöyle dedi: "Ey
Allah'ın Resulü, işte korumak böyle olur." Bunun üzerine Resulullah:
"O bendendir, ben de O'ndanım" diye buyurunca Hz. Cebrail: "Ben
de sizdenim" diye cevap, verdi. (Ravi der ki:) Etrafta şöyle bir ses işitildi:
"Zülfikardan başka kılıç, Ali'den başka genç yoktur."
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in alt küçük azı dişi kırıldı, dudağı yarıldı,
gözünün önünde ve alnında saçının başladığı yerde yara aldı. İbn Kamia,
tepesine dikilip üzerine kılıç çekti. Bu yaraları ona verdiren de oydu. Nebi'in
yaralarını Ulbe bin Ebi Vakkas açmıştır diyenler olduğu gibi, Muhammed bin
Müslim'in dedesi Abdullah bin Şihab ez-Zühri'dir diyenler de vardır.
Denildiğine
göre Utbe bin Ebi Vakkas, İbn Kamia el-Leysi el-Edremi, -Teym bin
Galiboğulları'ndandır. İbn Kamia'nın çenesi bir parça eksiktiUbeyy bin Halef
el-Cumahi, Abdullah bin Humeyd el-Esedi -ki Kureyş'in aslanı diye bilinirdi-
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ı öldürmek üzere birbirleriyle
sözleşmişlerdi. İbn Şihab, Peygamber Efendimiz'in alnındaki yarasını açtı. Utbe
O'na dört tane taş atarak küçük sağ azı dişini kırdı ve dudağını yaraladı. İbn
Kamia ise O'nun gözünün alt tarafını yaraladı ve Peygamberimizin miğferinden
birkaç halka içeriye girmesine sebep oldu. İbn Kamia kılıcım kaldırdı;
Resulullah kılıcım kesemedi. Dizi üzerine kapaklandı. Ubeyy bin Halef bir harbe
ile O'na vurmak istediyse de, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) elinden
alıp aynı harbe ile O'nu öldürdü. Bir başka rivayete göre: Bu harbe Zübeyr'e
ait idi ve onu Zübeyr'den almıştı. Başka bir rivayette ise, el-Haris bin
es-Simme'den almıştı, denilmiştir. Abdullah bin Humeyd'e gelince, O'nu
Ensar'dan Ebu Ducane öldürmüştü.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yaralanınca yüzünden kan akmaya başladı. Kanını silerken
şöyle diyordu: "Kendilerini Allah'ın yoluna davet eden peygamberlerinin
yüzünü kana boyayan bir kavim nasıl felah bulabilir?" Peygamberi korumak
amacıyla Ensar'dan beş kişi O'nun önünde savaştı ve hepsi şehit oldular. Ebu
Ducane, kendisini kalkan yaparak Resulullah'ı, korumaya çalışıyor, bu halde
iken oklar gelip sırtına isabet ederdi. Sa'ad bin Ebi Vakkas da Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in önünde ok atışı yapıyordu. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Sa'ad bin Ebi Vakkas'a ok verir ve şöyle derdi:
"Annem babam, feda olsun, at oku."
O
gün Katade bin Nu'man'ın gözü isabet almış, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) da eliyle gözünü yerine koymuştu. Ve bu gözü öbüründen daha iyi görmeye
başlamıştı. Mus'ab bin Umeyr, elinde Müslümanların bayrağı ile savaşmış ve
sonunda Leys'li İbn Kami'a onu öldürmüştü. Peygamber olduğunu zannederek,
Kureyş'e gidip: "Muhammed'i öldürdüm" diye seslendi. Bu sefer herkes
birbirine, "Muhammed öldürüldü, Muhammed öldürüldü" diyordu.
Mus'ab
şehit olduktan sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), bayrağı Ali'ye
verdi.
Hamza
da Siba' bin Abduluzza el-Gubşam ile karşı karşıya gelinceye kadar savaştı.
Hamza Siba'a şunları söyledi: "Ey kızları sünnet edenin oğlu,
yaklaş." Siba'nın annesi Ümmü Enmar, Mekke'de sünnetçilik ederdi. Karşı
karşıya geldiklerinde Hamza O'nu öldürdü. Vahşi der ki: "Allah'a yemin
ederim, Hamza'yı gözetleyip duruyordum. İnsanlardan kime rastladıysa kılıcıyla
onu biçiyor ve herkesi öldürüyordu. Siba' bin Abduluzza'yı öldürdü. Harbemi
sallayıp üzerine attım. Harbem Hamza'nın kasıklarından isabet aldı ve
bacaklarının arasından çıktı. Bana doğru gelmeye başladı ve fakat yetişemeyip
düştü. Ölünceye kadar yanına yaklaşmadım. Harbemi alıp askerlerin olduğu tarafa
doğru gittim. Allah Hamza'dan razı olsun ve onu da razı etsin."
Asım
bin Sabit Musafi' bin Talha ile kardeşi Kilab bin Talha'yı iki ayrı ok ile
öldürdü. Bu iki kardeş, anneleri Sülafe'ye götürüldü ve ona Asım'ın bunları
öldürdüğünü söylediler. Sülafe, "Eğer Allah Asım'ın başını eline geçirecek
olursa onun kafatasıyla şarap içeceğini" söyledi.
Abdurrahman
bin Ebu Bekir, müşriklerle beraberdi. Meydana atılıp, karşısına er diledi. Hz.
Ebu Bekir ona karşı çıkmak istediyse de, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Kılıcını yerine koy, ve bizi kendinden mahrum etme" diyerek
bundan alıkoydu.
Enes
bin Malik'in amcası, Enes bin en-Nadr, Ömer ve Talha'nın yanına muhacirlerden
birkaç kişi ile birlikte vardı, onların savaştan el çekmiş olduklarını gördü.
Onlara: "Neye böyle duruyorsunuz?" diye sorunca: "Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) öldürüldü" dediler. O: "Peki, ondan
sonra yaşayıp ne yapacaksınız? O, neyin uğrunda öldüyse, siz de onun için
ölünüz" diyerek, Kureyş'lilere doğru yürüdü. Öldürülünceye kadar savaştı.
Daha sonra vücudunda yetmiş ayrı yara tespit edildi ve O'nu ancak kız kardeşi
parmak uçlarının güzelliğinden tanıdı.
Denildiğine
göre, Enes bin en-Nadr, Nebi'in öldürüldüğünü haber alan bir grup Müslümanın
şöyle dediğini duydu: "Keşke birisi Abdullah bin Übeyy bin Selul'ün yanına
gitse de, gelip hepimizi öldürmeden önce Ebu Süfyan'dan bizim için eman istese
... " Bunu işiten Enes onlara şöyle söyledi: "Ey kavm, eğer Muhammed
öldürülmüş bulunuyorsa, Muhammed'in Rabbi öldürülmemiştir. Haydi, Muhammed ne için
savaşmışsa onun için savaşınız. Allah'ım, ben bunların söylediklerinden dolayı
sana özür beyan ediyorum ve bunların yaptıklarından uzak olduğumu
bildiriyorum." Daha sonra şehit düşünceye kadar savaşmaya devam etti.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in hayatta olduğunu ilk olarak Ka'ab bin Malik
anladı.
Der
ki: "Sesimizin çıktığı kadar ey Müslümanlar müjdeler olsun, işte
Resulullah hayattadır, öldürülmedi, diye seslendim." Resulullah O'na:
"Sesini çıkarma" anlamında bir işaret yaptı. Müslümanlar bunu öğrenince
yolun kenarına doğru geldiler. Onunla birlikte Ali, Ebu Bekir, Ömer, Talha,
Zübeyr, el-Haris bin es-Simme ve başkaları da vardı. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) doğrultulup yaslandırılınca Ubeyy bin Halef O'na yaklaşıp:
"Ya Muhammed, sen kurtulursan, ben kurtulmayayım." diye söyleyince
Nebi, O'na doğru eğilerek elindeki harbeyi boynuna vurdu. Ubeyy, Mekke'de iken
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e şöyle diyordu: "Benim yaşlı bir
devem var, hergün ona bir kile yem veriyorum, o devenin sırtına binip seni
öldüreceğim." Nebi ise: "İnşallah sen değil, ben seni
öldüreceğim" diyerek cevap veriyordu. Ubeyy, Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem)'in açtığı ve büyük sayılmayan yarasıyla Kureyş'e doğru giderken:
"Muhammed beni öldürdü" diye söylüyordu. Onu görenler: "Senin
bir şeyin yok, vallahi" dediyseler de o şöyle cevap verdi: "O, bana:
Seni öldüreceğim, demiştir. Allah'a yemin ederim, bana tükürecek olsa, beni
öldürecek." Allah'ın bu düşmanı Serif denilen yerde öldü.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Uhud günü çok çetin bir şekilde çarpıştı. Okları
tükeninceye kadar ok attı. Yayı kırıldı ve yay'ının teli koptu. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yaralanınca Hz. Ali, kalkanıyla el-Mihras adıyla
bilinen yerden su taşımaya ve yarasını yıkamaya başladıysa da kam kesilmedi.
Hz. Fatıma ağlayarak Peygamberimizin boynuna sarıldı. Bir çul yakarak yaraya
onun külünü bastırdı ve böylece Peygamberin kanı kesildi.
Malik
bin Züheyr el-Haşimi, Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bir ok attı.
Talha bu oka karşı elini dikti, ok onun başparmağına isabet etti. Denildiğine
göre ona bu oku atan Hibban bin el-Araka'dir. Bu sefer "Hiss" diye
söyledi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Eğer bunun yerine,
bismillah diyecek olursa insanların gözü önünde Cennete girecekti."
Denildiğine göre, işaret parmağı ile orta parmağı hariç bütün eli felç olmuştu.
Fakat birinci rivayet daha sağlamdır.
Ebu
Süfyan, yanında bir grup müşrikle dağa çıktı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: "Onlar bizden daha yüksek yere çıkamamalıdır."
Bunun üzerine Ömer ve bir grup muhacir onlarla çarpışıp aşağı indirdiler.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) üzerine çıkmak için bir kayalığa doğru
yürüdü. İki tane zırh giyinmişti. Bu bakımdan oraya çıkamadı, Talha, onun önüne
eğildi, Peygamberimiz de sırtı üzerinde kayaya çıktı. Bunun üzerine Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Talha üzerine düşen görevi gerçekten
yaptı" diye buyurdu.
Aralarında
Osman bin Affan ve başkalarının da bulunduğu bir grup Müslüman bozguna uğradı
ve A'vas denilen yere vardılar. Osman üç gün kaldıktan sonra peygamberin yanına
geldiklerinde Nebi onları görünce: "Orada uzun bir süre kaldınız"
diye söyledi.
Meleklerin
yıkadığı Hanzala bin Ebi Amr ile Ebu Süfyan bin Harb karşılaştılar. Hanzala,
Ebu Süfyan'ın üstüne çıkmışken Şeddad bin el-Esved, -ki İbn Şaub'dur- O'nu
gördü. Ebu Süfyan, yardıma çağırınca Şeddad geldi ve Hanzala 'ya indirdiği
darbe ile şehit etti. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hiç
şüphesiz melekler onu yıkayacaktır" diye buyurdu. "Arzu ederseniz,
ailesine sorunuz." Bunun üzerine, hanımına soruldu, hanımı şöyle dedi:
"O, cünüp iken, dışarı çıktı. Savaşa çıkılmakta olduğunu haber aldı."
Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "İşte melekler
bunun için onu yıkadılar" diye buyurdu. Ebu Süfyan da Hanzala karşısında
(direnmesini ve İbn Şaub'un kendisine Hanzala'yı öldürmek konusundaki yardımı
dile getiren bir şiir söylemiş buna karşılık Hassan ona şöyle cevap vermiştir:
''Haşimoğullarından
SÖZ ettin. Söylediğin yalandır, doğrusu yoktur Hamza'ya isabet ettirdiniz diye
-ki sen ona zaten soylu demişsinAmr'ı Utbe'yi ve oğlunu, sonra da
Şeybe,
Haccac ve İbn Habib'i öldürmedik mi? el-Ası, Ali 'yi çağırdığında
Bir
darbeyle onları kana boyamadık mı?''
Hind
ve diğer kadın arkadaşları şehit edilen Müslümanların üzerine, yürüdüler ve
onların ellerini, kulaklarını ve benzeri organlarını kesmeye başladılar. Hind,
kestiği kulak ve burunlardan kendisine halhallar ve gerdanlıklar yaptı. Ayrıca,
bu gerdanlıkları Vahşi'ye verdi. Hamza'nın ciğerinden bir parça alarak onu
çiğnemek istediyse de çiğneyemeyince ağzından dışarıya fırlattı.
Ebu
Süfyan Müslümanlara yaklaşıp şöyle bağırdı: "Aranızda Muhammed var
mıdır?" Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanındakilere: "Ona
cevap vermeyin." diye tembihledi. Ebu Süfyan, daha sonra: "Aranızda
İbn Ebi Kuhafe (Ebu Bekir) var mıdır?" diye üç defa yine bağırdı. Ondan
sonra bu sefer: "Aranızda İbnu'l-Hanab (Ömer) var mı?" diye bağırdı.
Ebu Süfyan arkadaşlarına dönerek: "İşte bunların hepsi öldürülmüş
bulunuyor." dedi. Buna dayanamayan Hz. Ömer: "Ey Allah'ın düşmanı,
yalan söylüyorsun. Allah seni rezil ve rüsvay edecek şekilde bunların hepsini
hayatta bıraktı." Ebu Süfyan: "Hübel yücelsin, Hübel yücelsin."
diye haykırınca Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Siz de ona:
Allah daha yüce ve daha üstündür diye cevap veriniz." dedi. Ebu Süfyan,
tekrar: "Bizim Uzza diye tanrımız vardır, sizin ise Uzza'nız yoktur."
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Siz de şöyle söyleyin:
"Allah bizim mevlamızdır, sizin mevlanız yoktur" Ebu Süfyan:
"Allah aşkına söyle ya Ömer, biz Muhammed'i öldürdük mü?" diye
sorunca Hz. Ömer: "Vallahi hayır. O şu anda senin konuştuklarını işitiyor."
deyince Ebu Süfyan: "Sen İbn Kamia'dan daha doğrusun" diyerek şunları
ekledi: "Bugün, Bedir'e karşılık olsun. Savaşta zafer bazen o tarafa,
bazen beriki tarafa olur, size gelince, sizin ölüleriniz arasında burunları,
kulakları kesilmiş kimseler göreceksiniz. Vallahi, bundan hoşnut da olmadım,
kızmadım da. Ne yasakladım, ne de emrettim."
Ebu
Süfyan mızrağının ucuyla, Hz. Hamza'nın ağzına vurmakta iken, Ehabişlerin reisi
olan el-Huleys bin Zebban onun yanından geçti. O sırada Ebu Süfyan şunları söylüyordu:
"Al sana vefasız." Bunu gören el-Huleys: "Ey Kinaneoğulları, bu
Kureyş'in efendisi olacak adam amcasının oğluna işte gördüğünüz muameleyi
yapıyor" deyince, Ebu Süfyan: "Bunu gizle, zayıf bulundum ve
yanıldım" dedi.
Nebi'in
dadısı Ümmü Eymen ve Ensar'dan bazı kadınlar mücahitlere su götürüyordu. Hibban
bin el-Araka, ona bir ok attı ve onun eteğine isabet ettirdi ve Hibban bundan
dolayı güldü. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Sa'ad bin Ebi Vakkas'a
bir ok vererek: "Bunu ona at." diye emretti. Sa'ad attığı okla
Hibban'ı vurdu. Bunun üzerine Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gülmeye
başladı ve şunları söyledi: "Sa'ad onun intikamını aldı. Ya Sa'ad Allah
senin duanı kabul etsin ve oklarını da hedefe isabet ettirsin. "
Daha
sonra Ebu Süfyan ve beraberindekiler geri dönerken Ebu Süfyan: "Gelecek
sene bir daha karşılaşalım." diyordu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) Ali'yi peşlerinden göndererek şunları söyledi: "Dikkat et bakalım,
eğer atları bırakıp develere binerlerse Mekke'ye gidecekler. Yok, eğer atlara
binecek olurlarsa Medine'ye gitmek istedikleri anlamına gelecektir. Nefsim
elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki, eğer Medine'ye gitmek istiyorlarsa,
onlarla mutlaka savaşacağız." Hz. Ali, anlatıyor: "Peşlerine takıldım,
develerine bindiklerini ve atları yanlarına alarak Mekke'ye gitmek
istediklerini gördüm. Ben de durumu mümkün olduğu kadar gizlemeye çalışıyordum.
" Çünkü Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona, işi gizli tutmasını
emretmişti.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) birisine emrederek, öldürülenler arasında
dolaşmasını emretmiş idi. Ensar'dan Sa'ad bin er-Rabi'i son nefesIerini
vermekteyken buldu. Sa'ad kendisini gören şahsa şunları söyledi:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e benden selam söyle ve de ki:
Allah sana bir peygambere ümmeti yerine en hayırlı şekilde nasıl mükafat
veriyorsa seni de öylece mükafatlandırsın. Kavmime de selam söyleyerek de ki:
Eğer gözünüzü kırpacak kadar bir haliniz varsa, buna rağmen Resulullah'a bir
şey isabet edecek olursa Allah'ın yanında kabul edilecek hiçbir özrünüz
olamaz." ve akabinde vefat etti.
Vadinin
orta taraflarında karnı delinmiş ve ciğerleri alınmış, burnu, kulakları
kesilmiş bir şekilde Hz. Hamza'yı buldular. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) O'nu görünce, şunları söyledi: "Eğer Safiye üzülmeyecek ya da
benden sonra uyulacak bir sünnet olmasından çekinmeseydim, Hamza'yı bu şekilde
bırakır ve vahşi hayvanların karnına veyahut da kuşların kursağına bırakırdım.
Yemin ederim Allah, Kureyş'e karşı bana zafer nasip edecek olursa, onlardan
otuz kişinin burun ve kulaklarını keseceğim." dedi. Müslümanlar da:
"Araplardan hiçbir kimsenin şimdiye kadar yapmadığı bir şekilde kulak ve
burun gibi organları keseceklerine" yemin ettiler. Bunun üzerine yüce
Allah'tan: ''Eğer size bir kötülük yapılmışsa, siz de size yapılan kötülüğün
benzerini aynı şekilde yapınız'' (Nahl suresi, 126) mealindeki buyruk nazil
oldu. Daha sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunu bağışladı,
sabretti ve müsle (öldürülenlerin kulak, burun ve benzeri organlarını kesmek)
den vazgeçti.
Abdülmuttalib'in
kızı Safiyye'ye gelince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oğlu
ez-Zübeyr'e onu geri çevirmesini ve böylece kız kardeşinin Hamza'nın halini
görmemesini istedi. ez-Zübeyr yolda O'nu karşıladı ve Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in emrini bildirince Safiye şöyle dedi: "Ben, kardeşime
müsle yapıldığı haberini aldım. Bu ise Allah yolunda çok az bir musibettir. Biz
bu konuda çok razıyız. Allah'a yemin ederim, bunun ecrini Allah'tan umacak ve
sabırla katlanacağım" deyince ez-Zübeyr bunu Peygambere haber verdi. Bu
sefer Nebi: "Onu bırakabilirsin" dedi. Safiye, O'nun yanına vardı,
dua etti ve: "İnna lillah ve İnna ileyhi raci'un" diyerek istircada
bulundu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) emir verdi, Hz. Hamza
defnedildi.
Müslümanlar
arasında adı Kuzman olan bir adam vardı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "O cehennemliktir" diyordu. Kuzman Uhud günü çok şiddetli
bir şekilde çarpıştı. Müşriklerden sekiz kişi öldürdükten sonra yaralandı ve
evine götürüldü. Müslümanlar ona: "Müjdeler olsun, ya Kuzman"
deyince: "Neyin müjdesinden söz ediyorsunuz? Ben yalnızca kavmimin şerefi
için çarpışmış bulunuyorum" dedi. Arkasından da yarası ağırlaştı, bir ok
alıp kolunun damarlarını kesti ve kan akmaya başladı. Bunun sonucunda öldü.
Durum Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e haber verilince Resulullah
şöyle dedi: "Şehadet ederim ki ben Allah'ın Resulüyüm."
Uhud
Günü'nde öldürülenler arasında Yahudi Muhayrik de vardı. Muhayrik o gün,
Yahudilere şöyle demişti: "Ey Yahudiler, biliyorsunuz ki Muhammed'e yardım
etmek sizin için bir görevdir." Onlar: "Ama bugün cumartesi
günüdür" demelerine rağmen, O: "Artık cumartesi yoktur" deyip
silah ve savaş aletlerini alıp şunları ekledi: "Öldürülecek olursam, malım
Muhammed'indir, onunla istediği şekilde tasarruf etsin." Daha sonra
savaşta öldürülünce, Resulullah şöyle buyurdu: "Muhayrik, Yahudilerin
hayırlısıdır." Huzeyfe'nin babası el-Yeman da öldürüldü. O'nu Müslümanlar
öldürmüştü: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) O'nu Sabit bin Kays bin
Vakas ile birlikte hanımların yanında bırakmıştı. İkisi de yaşlı idi. Birisi
diğerine şunları söyledi: "Ne bekliyoruz, kılıçlarımızı alalım,
Resulullah'ın yanına varalım, umulur ki Allahü Teala bize şahadeti nasip
eder." Dediklerini de yaptılar. İnsanlar arasına karıştılar. Onların
askerler arasına katıldıklarından kimsenin haberi yoktu. Sabit'i müşrikler
öldürdü. Yeman ise Müslümanlardan çeşitli kimselerin kılıç darbeleriyle
öldürüldü. Kimse de O'nun kim olduğunu tanımadı. Huzeyfe: "Babam!
Babam!" diye bağırınca; Müslümanlar: "Allah'a yemin ederiz ki,
tanımadık." dediler. Bu sefer Huzeyfe: "Allah sizi affetsin,"
diye cevap verdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) diyet vermek istedi.
Huzeyfe ise babasının diyetini Müslümanlara sadaka olarak bağışladı.
Bazıları
şehit düşen yakınlarını alıp Medine'ye getirmek istediler. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) onlara öldürüldükleri yerde defnedilmelerini
emretti. Ayrıca iki veya üç kişinin bir tek kabirde defnedilmelerini,
aralarında Kur'an'ı daha çok ezberlemiş olanların kıble tarafına öne
geçirilmesini buyurdu. Ondan sonra onların namazım kıldı. Nebie getirilen her
şehitle birlikte Hamza'yı alır ve onunla birlikte her ikisinin namazını kılardı.
Denildiğine göre dokuz şehidi bir araya getirir, Hamza'yı onuncusu yapar,
namazlarını öylece kılardı. Hz. Hamza'nın kabrine Ali, Ebu Bekir, Ömer ile
Zübeyr indiler. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de kabrinin başında
durdu ve: "Amr bin Cemuh ile Abdullah bin Haram'ın aynı kabre gömülmesini
emretti ve onlar hakkında: Onlar dünyada iken de birbirlerine karşı çok samimi
idiler" dedi.
Şehitler
defnedilince Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) savaş alanından ayrıldı.
Hamne bint Cahş ile karşılaşınca, kardeşi Abdullah'ın öldürüldüğü haberi
verildi. Bunun için istircada bulundu. (Yani "İnna lillah ... "
dedi). Sonra O'na dayısı Hamza'nın ölüm haberi verildi. O'na da Allah'tan
mağfiret istedi. Arkasından kocası Mus'ab bin Umeyr'in şahadet haberi verilince
feryat ve figana başladı. Daha sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kadının kocasının işgal ettiği yer bambaşkadır" diye buyurdu.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ensar evlerinden birisinin yanından geçerken
orada ağlaşıp ağıt yakıldığını işitti. Ağlayarak şöyle buyurdu: "Fakat
Hamza için ağlayan kimse yoktur." Bunun üzerine Sa'ad bin Mu'az,
Abdu'l-Eşheloğulları'nın evine vararak, hanımlarına gidip Hamza için
ağlamalarını emretti.
Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yine bir kadının yanından geçti. Bu kadın
Ensar'dandı. Babası ve kocası şehit edilmişti. Ona bunların şehit edildikleri
haberi verilince, kadın: "Resulullah ne yaptı?" diye sordu.
"Allah'a hamdolsun istediğin gibidir" denildi. Bu sefer kadın:
"O zaman O'nu bana gösteriniz" dedi. Resulullah'ı görünce: "Ya
Resulullah senden sonra her musibet küçük kalır" dedi.
Resulullah'ın
Medine'ye dönüşü savaşın olduğu gün olan cumartesi günü olmuştu.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA