12 - باب
مِيرَاثِ
الْوَلاَءِ
12- VELA HAKKıNIN MİRAS
OLARAK TAKSİMİ
حَدَّثَنِي
مَالِكٌ،
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
أبِي بَكْرِ
بْنِ
مُحَمَّدِ
بْنِ عَمْرِو
بْنِ حَزْمٍ،
عَنْ عَبْدِ
الْمَلِكِ
بْنِ أبِي
بَكْرِ بْنِ
عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
بْنِ
الْحَارِثِ
بْنِ هِشَامٍ،
عَنْ أَبِيهِ,
أَنَّهُ
أَخْبَرَهُ :
أَنَّ
الْعَاص بْنَ
هِشَامٍ
هَلَكَ
وَتَرَكَ بَنِينَ
لَهُ
ثَلاَثَةً،
اثْنَانِ
لأُمٍّ، وَرَجُلٌ
لِعَلَّةٍ,
فَهَلَكَ
أَحَدُ اللَّذَيْنِ
لأُمٍّ
وَتَرَكَ
مَالاً
وَمَوَالِيَ،
فَوَرِثَهُ
أَخُوهُ
لأَبِيهِ
وَأُمِّهِ
مَالَهُ وَوَلاَءَهُ
مَوَالِيهِ،
ثُمَّ هَلَكَ
الَّذِي
وَرِثَ
الْمَالَ
وَوَلاَءَ
الْمَوَالِي
وَتَرَكَ
ابْنَهُ
وَأَخَاهُ
لأَبِيهِ،
فَقَالَ
ابْنُهُ: قَدْ
أَحْرَزْتُ
مَا كَانَ
أبِي
أَحْرَزَ مِنَ
الْمَالِ
وَوَلاَءِ
الْمَوَالِي،
وَقَالَ
أَخُوهُ :
لَيْسَ
كَذَلِكَ :
إِنَّمَا أَحْرَزْتَ
الْمَالَ،
وَأَمَّا
وَلاَءُ الْمَوَالِي
فَلاَ،
أَرَأَيْتَ
لَوْ هَلَكَ أَخِى
الْيَوْمَ،
أَلَسْتُ
أَرِثُهُ
أَنَا ؟
فَاخْتَصَمَا
إِلَى
عُثْمَانَ
بْنِ عَفَّانَ،
فَقَضَى لأَخِيهِ
بِوَلاَءِ
الْمَوَالِي(
Abdurrahman b.
Haris b. Hişam (r.a)'ın babasından naklettiğine göre Asi' b. Hişam öldü ve geride
üç oğlunu bıraktı. Bunların ikisi anne baba bir diğeri baba bir kardeşti. Anne
baba bir kardeşlerden biri öldü ve geride mal ve azad edilmiş köleler bıraktı.
Anne baba bir kardeşi bu mala ve azad edilmiş kölelerin vela hakkına varis
oldu. Sonra bu çocuk öldü, geride bir oğlu, bir baba ve bir kardeşini bıraktı.
Oğlu şöyle dedi:
"Babamın
hissesine düşen mal ve azad edilmiş kölelerin vela hakkı benim hisseme
düşmüştür." Kardeşi de:
"Hayır öyle değil,
senin hissene sadece mal düşmüştür. Azadlı kölelerin vela hakkı sana
düşmemiştir. Kardeşim bugün ölseydi ben ona varis olamaz mıydım? Kendi
aralarında anlaşamayınca Osman b. Affan'ın huzurunda mahkeme oldular. O da
azadlı kölelerin velasının kardeşine düştüğüne karar verdi."
(Sadece İmam-ı
Maıik'in Muvatla'ında geçmektedir.)