37 - باب
الْبَيْعِ
عَلَى
الْبَرْنَامِجِ
37. Fatura Üzerinden
Satış
قَالَ
مَالِكٌ :
الأَمْرُ
عِنْدَنَا
فِي الْقَوْمِ
يَشْتَرُونَ
السِّلْعَةَ،
الْبَزَّ
أَوِ الرَّقِيقَ,
فَيَسْمَعُ
بِهِ
الرَّجُلُ
فَيَقُولُ
لِرَجُلٍ
مِنْهُمُ :
الْبَزُّ
الَّذِي اشْتَرَيْتَ
مِنْ فُلاَنٍ
قَدْ
بَلَغَتْنِي
صِفَتُهُ
وَأَمْرُهُ،
فَهَلْ لَكَ
أَنْ أُرْبِحَكَ
فِي
نَصِيبِكَ
كَذَا
وَكَذَا، فَيَقُولُ
: نَعَمْ،
فَيُرْبِحُهُ
وَيَكُونُ شَرِيكاً
لِلْقَوْمِ
مَكَانَهُ،
فَإِذَا
نَظَرَ
إِلَيْهِ
رَآهُ
قَبِيحاً
وَاسْتَغْلاَهُ.
قَالَ
مَالِكٌ :
ذَلِكَ
لاَزِمٌ لَهُ
وَلاَ خِيَارَ
لَهُ فِيهِ،
إِذَا كَانَ
ابْتَاعَهُ
عَلَى
بَرْنَامِجٍ
وَصِفَةٍ
مَعْلُومَةٍ.
İmanı Malik der
ki: Bize göre durum şudur: Bir kaç kişi ortak olarak bir mal, mesela bir bez
veya ince kumaş satın alır, bunu duyan bir kimse onlardan birine:
«—Filandan satın
aldığın kumaşın vasfını ve durumunu öğrendim. Senin hissene şu kadar kar versem
bana satar mısın?» dediğinde:
«— Evet.» der de
o kar'ı verip onun yerine diğerlerine ortak olduktan sonra mala bakınca
kalitesiz görüp pahalı bulsa bile, belirli vasıflar ve fatura üzerinden satın
almış ise, bu alış veriş kendisi için kesinleşmiştir. Muhayyerliği de yoktur.
قَالَ
مَالِكٌ فِي
الرَّجُلِ
يَقْدَمُ لَهُ
أَصْنَافٌ
مِنَ
الْبَزِّ،
وَيَحْضُرُهُ
السُّوَّامُ,
وَيَقْرَأُ
عَلَيْهِمْ
بَرْنَامِجَهُ
وَيَقُولُ :
فِي كُلِّ
عِدْلٍ كَذَا
وَكَذَا مِلْحَفَةً
بَصْرِيَّةً،
وَكَذَا
وَكَذَا
رَيْطَةً
سَابِرِيَّةً،
ذَرْعُهَا
كَذَا
وَكَذَا،
وَيُسَمِّي
لَهُمْ
أَصْنَافاً مِنَ
الْبَزِّ بِأَجْنَاسِهِ
وَيَقُولُ:
اشْتَرُوا
مِنِّي عَلَى
هَذِهِ
الصِّفَةِ.
فَيَشْتَرُونَ
الأَعْدَالَ
عَلَى مَا
وَصَفَ
لَهُمْ،
ثُمَّ يَفْتَحُونَهَا
فَيَسْتَغْلُونَهَا
وَيَنْدَمُونَ(
قَالَ
مَالِكٌ :
ذَلِكَ
لاَزِمٌ
لَهُمْ إِذَا
كَانَ
مُوَافِقاً
لِلْبَرْنَامِجِ
الَّذِي
بَاعَهُمْ
عَلَيْهِ.
قَالَ
مَالِكٌ :
وَهَذَا
الأَمْرُ
الَّذِي لَمْ
يَزَلْ
عَلَيْهِ
النَّاسُ
عِنْدَنَا يُجِيزُونَهُ
بَيْنَهُمْ،
إِذَا كَانَ
الْمَتَاعُ
مُوَافِقاً
لِلْبَرْنَامِجِ
وَلَمْ
يَكُنْ
مُخَالِفاً
لَهُ.
İmam Malik der
ki: Bir kimseye bir kaç çeşit kumaş gelip de alıcılar yanına toplandığında
onlara faturasını okuyarak:
«— Her balyada şu
kadar Basra çarşafı, şu kadar Sabur çarşafı var, ölçüsü de şu kadardır.» der,
kumaşın cins ve çeşitlerini onlara açıklar ve:
«— Bu vasıflar
üzere benden alınız» der, onlar da kendilerine anlatılan vasıflar üzere balyaları
alırlar, sonra açınca pahalı bulurlar ve pişman olurlarsa bile, eğer satılan
şey faturaya uygun ise buna uymaları lazımdır, cayamazlar. Bu insanların tatbik
ettiği muamelelerdendir. Mal faturaya uygun olup , muhalif bulunmadığı zaman
aralarında bunu caiz görüyorlar.