|
SAHİH-İ MÜSLİM |
CENNET - CEHENNEM |
باب
إثبات الحساب
19- HESABIN SABİT
OLDUĞUNU DELİLLENDİRMEK BABI
79 - (2876) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وعلي
بن حجر. جميعا عن
إسماعيل. قال
أبو بكر:
حدثنا ابن
علية عن أيوب،
عن عبدالله بن
أبي مليكة، عن
عائشة. قالت
: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "من
حوسب، يوم
القيامة،
عذب" فقلت:
أليس قد قال
الله عز وجل:
{فسوف يحاسب
حسابا يسيرا؟}
[84 /الانشقاق /8]
فقال "ليس ذاك
الحساب. إنما
ذاك العرض. من
نوقش الحساب
يوم القيامة
عذب".
7154-79/1- Bize Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe ve Ali b. Hucr birlikte İsmail’DEN tahdis etti. Ebu Bekr dedi ki:
Bize İbn Uleyye Eyyub'dan tahdis etti, o Abdullah b. Ebu Müleyke'den, o
Aişe'den şöyle dediğini rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kıyamet gününde hesaba çekilen azaba uğratılır" buyurdu. Ben: Aziz
ve celil Allah: "Kolay bir şekilde hesaba çekilecektir" (İnşikak, 8)
buyurmuyor mu dedim. Bunun üzerine O: "O hesap değildir. O ancak arzdır.
Kıyamet gününde inceden inceye hesaba çekilene azap edilir" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
4939, 6537; Tırmizi, 3337
79-م - (2876)
حدثني أبو
الربيع
العتكي وأبو
كامل. قالا: حدثنا
حماد بن زيد.
حدثنا أيوب،
بهذا الإسناد،
نحوه.
7155- .. ./2- Bana Ebu
Rabi el"'Ateki ve Ebu Kamil tahdis edip dediler ki: Bize Hammad b. Zeyd
tahdis etti, bize Eyyub bu isnad ile buna yakın olarak tahdis etti.
80 - (2876) وحدثني
عبدالرحمن بن
بشر بن الحكم
العبدي. حدثنا
يحيى (يعني
ابن سعيد
القطان).
حدثنا أبو
يونس القشيري.
حدثنا ابن أبي
مليكة عن
القاسم، عن
عائشة ، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال "ليس
أحد يحاسب إلا
هلك" قلت: يا
رسول الله!
أليس الله
يقول: حسابا
يسيرا؟ قال
"ذاك العرض.
ولكن من نوقش
الحساب هلك".
7156-80/3- Bana Abdurrahman
b. Bişr b. el-Hakem el-Abdi de tahdis etti. Bize Yahya -yani b. Said-
el-Kattan- tahdis etti. Bize Ebu Yunus el-Kuşeyri tahdis etti. Bize İbn Ebu
Muleyke, Kasım'dan tahdis etti. O, Aişe'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Hesaba çekilip de helak
olmayacak hiç kimse yoktur" buyurdu. Ben: Ey Allah'ın Rasulü! Allah:
"Kolay bir hesap ile {hesaba çekilecek}" buyurmuyor mu dedim. O:
"O arzdır. Ama inceden inceye hesaba çekilen helak olur" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
4938 -muallak olarak-, 6537
80-م - (2876)
وحدثني
عبدالرحمن بن
بشر. حدثني
يحيى (وهو
القطان) عن
عثمان بن
الأسود، عن
ابن أبي
مليكة، عن
عائشة ، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال "من
نوقش الحساب
هلك" ثم ذكر
بمثل حديث أبي
يونس.
7157- .. ./4- Bana
Abdurrahman b. Bişr de tahdis etti, bana Yahya -ki o el-Kattan'dır- Osman b.
Esved'den tahdis etti, o İbn Ebu Milleyke'den, o Aişe'den, o Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den: "İnceden inceye hesaba çekilen helak olur"
buyurdu. Sonra da (bundan önceki) Ebu Yunus'un hadisinin aynısını zikretti.
Diğer tahric: Buhari,
4939, 6536, 6537; Tırmizi, 3337, 2426
AÇIKLAMA: (7154)
"Kıyamet gününde inceden inceye hesaba çekitene azap edilir."
Burada rukişe: inceden
inceye (hesaba çekilen) aleyhine olmak üzere sonuna kadar sorgulanan demektir.
Kadı Iyaz dedi ki: "Ona azap edilir" buyruğunun iki anlamı vardır:
İnceden inceye hesaba çekmenin, günahlarının arz edilmesinin ve onlardan dolayı
tutulmanın ihtiva ettiği azarlama anlamı dolayısıyla azaba uğratılmanın kendisidir.
.. İkinci anlama göre bu
cehennem azabına götüren bir sebebtir. Bunu da bu rivayetteki "azab
edilir" ifadesi yerine diğer rivayette geçen (7157) "helak olur"
buyruğu desteklemektedir. Kadı Iyaz'ın açıklaması budur. Bu ikinci açıklama
sahih olandır. Yani kullarda çoğunlukla görülen kusurlu hareket etmektir.
Aleyhine olmak üzere inceden inceye hesaba çekilip kendisine müsamaha olunmayan
kişi helak olur ve cehenneme girer. Ama yüce Allah şirkin dışındaki günahları
dilediği kimselere af ve mağfiret eder.
Bu (7154, 7157) hadisin
isnadında geçen "Abdullah b. Ebu Müleyke' den" kısmı Darakumi'nin
Buhari ve Müslim'in aleyhine istidrakte bulunduğu hususlardandır. O şöyle der:
İlim adamları İbn Ebu Müleyke’DEN rivayetle ihtilaf etmişlerdir. Bu hadis, İbn
Ebu Muleyke'den, o Aişe’DEN diye rivayet edildiği gibi aynı şekilde İbn Ebu
Muleyke'den, o el-Kasım'dan, o da Aişe'den (7156 numaralı hadisin isnadında
görüldüğü gibi) diye rivayet edilmiştir.
Ama bu zayıf bir
istidraktir. Çünkü bu senet, bu hadisi onun bir seferinde el-Kasım'dan, o
Aişe’DEN işittiği yine aynı şekilde ondan vasıtasız olarak (el-Kasım olmadan)
da işittiği ve böylelikle her iki şekilde de rivayet ettiği şeklinde yorumlanır.
Bunun berızerleri daha önceden geçti.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
20- ÖLÜM ESNASINDA
YÜCE ALLAH HAKKINDA GÜZEL ZAN BESLEMENİN EMREDİLMESİ BABI