|
SAHİH-İ MÜSLİM |
SAHABE |
47- GIFAR, ESLEM,
CÜHEYNE, EŞCA', MÜZEYNE, TEMİM, DEVS VE TAY KABİLELERİNİN BAZI FAZİLETLERİ BABI
6385-188/1- Bana Zuheyr
b. Harb tahdis etti, bize Yezid -ki o b. Harun'dur- tahdis etti, bize Ebu Malik
el-Eşcai, Musa b. Talha'dan haber verdi, o Ebu Eyyub’DAN şöyle dediğini rivayet
etti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ensar, Müzeyne, Cüheyne,
Gifar, Eşca' ve Abdullahoğullarından olanlar insanlar arasından benim
mevlalalarım (dostlarım)dır. Allah da Resulü de onların mevlasıdır"
buyurdu.
Diğer tahric: Tirmizi,
3940
AÇIKLAMA: (6376)
"Eslem'e Allah selam et versin." İlim adamları der ki: (Buradaki
saleme: silm yapsın, barış yapsın anlamındaki lafız) ilim adamları müsalemeden
(barış yapmaktan) ve savaşı terketmekten gelmektedir. Bir görüşe göre bu ifade
duadır. Bir görüşe göre de haberdir. (Haber olarak anlamı: Eslemliler ile Allah
barış yapsın / onlara selamet versin demek olur} ..
Kadı Iyaz Meşarik'de
şunları söylemektedir: Bu en güzel ifadelerden birisidir. Bir kimseden
hoşlanılmayan bir hal görülmemesi durumunda kullanılan "saleme: ona
selamet verdi, ona kötülük yapmadı" ifadesinden alınmıştır. Sanki
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendilerine Allah onlara uygun düşecek
şekilde muamelede buyursun, demiş gibi olur. Böylelikle onlar ile silm yapmış
olur. Bu da onlara esenlik verdi, selam et verdi anlamına gelir. Nitekim
"fail" vezninde kelimeler "feale" anlamında da
kullanılmıştır. "Gatelehullah"ın Allah onun canını alsın anlamına
gelmesi gibi.
(6381) Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: ''Allah'ım Lihyanoğullarına, Ri'le ... lanet
buyur" buyruğundaki "lihya" lam harfi kesreli ve fethalı
(lahyan) diye söylenir. Bunlar HüzEylilerin bir koludur. "Ri'l" de de
re harfi kesreli ayn harfi sakindir.
Hadis-i şeriften, genel
olarak bütün kafirlere ve onlardan belli bir taifeye / kesime lanet okumanın
caiz olduğu hükmü anlaşılmaktadır. Ancak muayyen olarak bir tek kafirin hükmü
böyle değildir.
(6385) "Ensar,
Müzeyne ve Abdullahoğullarından olanlar ... insanlar arasından benim
mevlalarımdır. Allah da Rasulü de onların mevlasıdır. " Onların velisi,
onları korumayı maslahatlarını yerine getirmeyi tekeffül edendir. Kendileri de
onun mevlalarıdır. Yani onun dininin yardımcıları ve onun özel has kullarıdır.
Kadı Iyaz dedi ki:
Burada "Abdullahoğulları"nden kasıt Gatafanlılar'dan
Abduluzzaoğullarıdır. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendilerine
"Abdullah 0ğulları" adını vermiş, Araplar da kendilerine -babalarının
isimlerinin tahvili (değiştirilmesi) dolayısı ile
"Muhavveleoğulları", demişlerdir.
6386-189/2- Bize
Muhammed b. Abdullah b. Numeyr tahdis etti, bize babam tahdis etti, bizeSüfyan,
Sa'd b. İbrahim'den tahdis etti, o Abrurrahman b. Hurmuz el-A'rec'den, o Ebu
Hureyre’den şöyle dediğini rivayet etti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: "Kureyş, Ensar, Müzeyne, Cüheyne, Eslem, Gifar ve
Eşca' benim velilerimdir. Onların da Allah ve Rasulü dışında velileri
yoktur" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
3504, 3512
6387- .. ./3- Bize
Ubeydullah b. Muaz tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Şu'be, Sa'd b.
İbrahim'den bu isnad ile aynısını rivayet etti. Ancak bu hadisde:
"Bildiğime göre Sa'd bunların bazısı hakkında, dedi ki. .. "
şeklindedir.
6388-190/4- Bize
Muhammed b. el-Müsenna ve Muhammed b. Beşşar tahdis etti, İbnu'l-Müsenna dedi
ki: Bize Muhammed b. Cafer tahdis etti, bize Şu'be, Sa'd b. İbrahim'den şöyle
dediğini tahdis etti: Ebu Seleme'yi Ebu Hureyre’DEN diye tahdis ederken
dinledim: O Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğu nu rivayet
etti: "Eslem, Gifar, Müzeyne, Cüheyne'den olanlar -yahut Cüheyne-
Temimoğulları'ndan, Amiroğullarından ve iki antlaşmalı Esed ve Gatafanlılardan
hayırlıdırIar. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "İki
antlaşmalı olan Esed ve Gatafanlılar" burada "el-halifeyn: iki
antlaşmalı" hı harfi ile "hilf {ahitleşmek, antlaşmak)"den
gelmektedir. Birbirleri ile ahitleşmiş, antlaşmış kimseler demektir.
6389-191/5- Bize Kuteybe
b. Said tahdis etti, bize Muğire -yani elHizami- Ebu Zinad’DAN tahdis etti, o
A'rec'den, o Ebu Hureyre’DEN şöyle dediğini rivayet etti: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: (H.) Bize Amr en-Nakid, Hasan
el-Hulvfmı ve Abd b. Humeyd de tahdis etti. Abd bana Yakub b. İbrahim b. Sa'd
haber verdi derken diğer ikisi tahdis etti, dedi. Bize babam Salih'den tahdis
etti, o A'rec'den şöyle dediğini rivayet etti: Ebu Hureyre dedi ki: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Muhammed'in nefsi
elinde olana yemin ederim ki Gifar, Eslem, Müzeyne ve Cüheyne'den olanlar
-yahut Cüheyne, dedi- ile Muzeyne'den olanlar kıyamet gününde Allah nezdinde
Esed, Tay ve Gatafanlılardan hayırlıdır. "
Diğer tahric: Kuteybe
b. Said'in hadisini, Tirmizi, 3590;Amr en-Nakid'in hadisini yalnız Müslim.
6390-192/6- Bana Zuheyr
b. Harb ve Yakub ed-Devraki tahdis edip dedi ki: Ebu Hureyre dedi ki:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Andolsun Eslem,
Gifar ile Muzeyne ve Cüheyne'den bir kesim -yahut da Cuheyne ve Muzeyne'den bir
kesim- Allah nezdinde -zannederim kıyamet gününde, dedi- Esed, Gatafan, Hevazin
ve Temimlilerden hayırlıdırlar. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
6391-193/7- Bize Ebu
Bekir b. Ebi Şeybe tahdis etti, bize Ğunder, Şu'be'den tahdis etti. (H.) Bize
Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar tahdis edip dedi ki: Bize Muhammed b.
Cafer tahdis etti, bize Şu'be, Muhammed b. Ebu Yakub'dan tahdis etti:
Abdurrahman b. Ebu Bekre'yi babasından şöyle tahdis ederken dinledim: Akra b.
Habis Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gelerek: Seninle ancak Eslem,
Gifar ve Muzeynelilerden hacdardan hırsızlık yapan kimseler bey'at etmiştir.
Zannederim Cuheynelileri de saydı -şüphe eden ravi Muhammed (b. Cafer)'dir-.
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunun üzerine şöyle buyurdu:
"Eğer Eslem, Gifar ve Muzeyne -zannederim Cuheyne de, dedi-
Temimoğullarından, Amiroğullarından, Esed ve Gatafanlılardan hayırlı iseler
bunlar gerçekten büyük zarar ve ziyana uğramış olurlar mı dersin" buyurdu.
Akra: Evet deyince
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Nefsim elinde olana yemin
ederim ki şüphesiz onlar [bu hususta] hayırlıdır. "
İbn Ebu Şeybe'nin
hadisinde [rivayette] şüphe eden Muhammed sözkonusu edilmemiştir.
Diğer tahric: Buhari,
3515, 3516, 6635; Tirmizi, 3952
AÇIKLAMA: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in buyruğundaki "onlar bunlardan
hayırlıdır" buyruğunda kullanılan "hayırlıdır / daha hayırlıdır"
ifadesi bütün nüshalarda "ahyer" şeklindedir. Bu, hadis-i şeriflerde
birkaç defa tekrar edilmiş az kullanılır bir söyleyiştir. Hatta Arap dil
bilginleri bunu kabul etmeyerek doğrusu (başına hemze getirmeden) hayır ve şer:
daha iyi daha hayırlı, daha şerli daha kötü şeklini kullanmaktır (başına ismi
tafdil hemzesi getirilerek) ahyer ve eşer denilmez. Ancak Arapların bunu kabul
etmeyişleri de kabul edilmez. Çünkü bu az kullanılır bir söyleyiştir.
Bu kabilelerin daha
faziletli ve üstün olmalarının sebebi ise daha erken İslama girmeleri ve
İslam'a yaptıkları hizmetleri dolayısıyladır.
6392- .. ./8- Bana Harun
b. Abdullah tahdis etti, bize Abdüssamed tahdis etti, bize Şu'be tahdis etti,
bana Temimoğullarının efendisi Muhammed b. Abdullah b. Ebu Yakub ed-Dabbi bu
isnad ile aynısını tahdis etti ve: "Ve Cüheyne" diyerek:
"Zannederim" tabirini kullanmadı.
AÇIKLAMA: "Bana
Temim oğullarının efendisi Muhammed b. Abdullah b. Ebu Yakub ed-Dabbi tahdis
etti." Kadı İyaz dedi ki: Bu rivayet burada böylece kaydedilmiş olmakla
birlikte aslında "Dabbe"liler Temimoğulları arasında sözkonusu
edilmezler. Çünkü (Dabbe'nin nesebi) şu şekildedir: Dabbe b. Ed b. Tabiha b.
İlyas b. Mudar'dır.'Yine Kureyşliler arasında da Dabbe b. el-Hfıris b. Fihr
vardır. (Kadı İyaz) devamla dedi ki: Buhari et-Tarih(ül-Kebir)de de onun
nesebini Müslim'de geçtiği gibi kaydetmiştir. Derim ki: Huzeyl arasında da
Dabbe b. Amr b. el-Hfıris b. Temim b. Sa'd b. Huzeyl vardır. O halde onun da
Hilf (antlaşma) yolu ile yahut da nesebinin yakınlığından ötürü mecazi olarak
dabbeli olması mümkündür. Çünkü Temim ile Dabbeliler yakın bir yerde
(nesebleri) buluşurlar.
6393-194/9- Bize Nasr b.
Ali el-Cahdami tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Şu'be, Ebu Bişr'den
tahdis etti, o Abdurrahman b. Ebu Bekre'den, babasından, o Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Eslem,
Gifar, Müzeyne ve Cüheyne, Temimoğullarından, Amiroğullarından ve iki
antlaşmalı Esedoğulları ile Gatafanlılardan hayırlıdır. "
6394- .. ./10- Bize
Muhammed b. el-Müsenna ve Harun b. Abdullah tahdis edip dedi ki: Bize
Abdüssamed tahdis etti. (H.) Bunu bana Amr en-Nakid de tahdis etti, bize
Şebfıbe b. Sevvar tahdis edip (Abdüssamed ile), dediler ki: Bize Şu'be, Ebu
Bişr'den bu isnad ile tahdis etti.
6395-195/11- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe ve Ebu Kureyb -lafız Ebu Bekr'e ait olmak üzere- tahdis edip
dedi ki: Bize Veki', Süfyan’DAN tahdis etti, o Abdulmelik b. Vmeyr'den, o
Abdurrahman b. Ebu Bekre'den o babasından şöyle dediğini rivayet etti:
ResuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Eğer Cüheyne,
Eslem ve Gifar Temimoğullarından, Abdullah b. Gatafanoğullarından ve Amir b.
Sa'sa'dan hayırlı iseler (buna) ne dersiniz" böyle derken sesini de
uzattı. Ashab: Ey Allah'ın Resulü! O taktirde onlar gerçekten zarara ve ziyana
uğramış olurlar, dediler. ResuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Gerçekten
onlar hayırlıdırlar" buyurdu. Ebu Kureyb'in rivayetinde ise: "Eğer
Cüheyne, Müzeyne, Eslem ve Gifar (hayırlı ise) ne dersiniz" şeklindedir.
6396-196/12- Bana Zuheyr
b. Harb tahdis etti... Adiyy b. Hatim dedi ki: Ömer b. el-Hattab (radıyallahu
anh)'ın yanına gitmiştim. Bana: Şüphesiz ResuluIlah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in ve ashabının yüzünü ilk ağartan sadaka (zekat), senin Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e getirdiğin Tay'lıların sadakası (zekab)dır,
dedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "ResuluIlah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yüzü ile ashabının yüzünü ilk ağartan sadaka
Tay'lıların sadakasıdır." Onları sevindiren ve memnun eden sadaka (zekat)
demektir. Tay isminin sonu meşhur söyleyişe göre hemzelidir. Hemzenin söylenmeyeceği
de nakledilmiştir.
6397-197/13- Bize Yahya
b. Yahya tahdis etti ... Ebu Hureyre dedi ki: Ebu Tufayı ve arkadaşları gelip:
Ey Allah'ın Rasulü! şüphesiz Devs kafır olup yüz çevirdi. Onların aleyhine
Allah'a dua et, dediler. Bunun üzerine Devs helak oldu denildi. Allah Rasulü
ise: "Allah'lm! Devslilere hidayet ver ve onları (müslüman olarak)
getir" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
6398-198/14- Bize
Kuteybe b. Said tahdis etti ... Ebu Hureyre dedi ki:
Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den işitmiş olduğum üç husus sebebi ile Temimoğullarını hep
sevmişimdir. Ben, Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i:
"Ümmetim arasında
deccale karşı en şiddetli olanlar onlardır" buyurdu. Onların sadakaları
(zekatları) geldiği zaman Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "İşte bu
kavmimizin sadakalandır" buyurdu. (Ebu Hureyre) dedi ki: Onlardan esir bir
kadın Aişe (radıyallahu anha)'nın eli albnda idi. Rasulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem): "Ona hürriyetini ver. Çünkü o İsmail oğullarının soyundandır"
buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
2543
6399- .. ./15- Bunu bana
Zuheyr b. Harb da tahdis etti ... Ebu Hureyre dedi ki: Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in haklarında söylediklerini işitmiş olduğum üç hadisten
sonra Temimoğullarını hep sevmişimdir. Böyle deyip hadisi aynı şekilde
zikretti.
Diğer tahric: Buhari,
2543, 4366
6400- .. ./16- Bize
Hamid b. Ömer el-Bekravi de tahdis etti ... Ebu Hureyre dedi ki: Temim oğulları
hakkında Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den işittiğim üç haslet
(hadis) dolayısı ile o zamandan itibaren onları hep sevmişimdir diyerek hadisi
bu manada rivayet etti. Ancak o: "Onlar melahimde insanlar arasında en
çetin savaşacaklardır" buyurduğunu söyledi ve "Deccal"i
zikretmedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: Melahim;
savaş meydanlarında safların birbirine girmesi ve birbirlerine kaynamış lehim
olmuş gibi savaşmaları halini anlatır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
48- İNSANLARIN EN
HAYIRLI OLANLARI BABI