|
SAHİH-İ MÜSLİM |
FAZİLETLER |
18 - باب
رحمة النبي
صلى الله عليه
وسلم للنساء،
وأمر السواق
مطاياهن
بالرفق بهن
18- NEBİ (S.A.V.)'İN
KADINLARA MERHAMETİ VE KADINLARIN BİNEKLERİNİ SÜREN KİMSELERE ONLARA RIFK İLE
MUAMELE ETMELERİNİ EMRETMESİ BABI
70 - (2323) حدثنا
أبو الربيع
العتكي وحامد
بن عمر وقتيبة
بن سعيد وأبو
كامل. جميعا
عن حماد بن
زيد. قال أبو
الربيع: حدثنا
حماد. حدثنا
أيوب عن أبي
قلابة، عن
أنس، قال : كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم في بعض
أسفاره،
وغلام أسود
يقال له:
أنجشة، يحدو.
فقال له رسول
الله صلى الله
عليه وسلم "يا
أنجشة! رويدك،
سوقا
بالقوارير".
5990-70/1-
Bize Ebu Rabi' el-Ateki, Hamid b. Ömer, Kuteybe b. Said ve Ebu Kamil birlikte
Hammad b. Zeyd'den tahdis etti. Ebu Rabi' dedi ki: Bize Hammad tahdis etti,
bize Eyyub Ebu Kilabe’DEN tahdis etti, o Enes’DEN şöyle dediğini rivayet etti:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) seferlerinden birisinde iken Enceşe
denilen siyahi bir köle de ezgi okuyordu. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Ey Enceşe! Yavaş sür ve şişelere dikkat et" buyurdu.
70-م - (2323)
وحدثنا أبو
الربيع
العتكي وحامد
بن عمر وأبو
كامل. قالوا:
حدثنا حماد عن
ثابت، عن أنس.
بنحوه
5991-
.. ./2- Bize Ebu Rabi' el-Ateki, Hamid b. Ömer ve Ebu Kamil de tahdis edip dedi
ki: Bize Hammad, Sabit’DEN tahdis etti, o Enes’DEN buna yakın olarak rivayet
etti.
71 - (2323) وحدثني
عمرو الناقد
وزهير بن حرب.
كلاهما عن ابن
علية. قال
زهير: حدثنا
إسماعيل.
حدثنا أيوب عن
أبي قلابة، عن
أنس؛
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم أتى على
أزواجه، وسواق
يسوق بهن يقال
له أنجشة.
فقال "ويحك يا
أنجشة! رويدا
سوقك
بالقوارير".
قال:
قال أبو
قلابة: تكلم
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم بكلمة لو
تكلم بها
بعضكم
لعبتموها عليه.
5992-71/3-
Bana Amr en-Nakid ve Zuheyr b. Harb da ikisi İbn Uleyye’den tahdis etti. Zuheyr
dedi ki: Bize İsmail tahdis etti, bize Eyyub Ebu Kilabe’den tahdis etti, o
Enes’den rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zevcelerinin
yanına geldiğinde Enceşe denilen bir sürücü de onların bineklerini sürüyordu.
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Vay sana Enceşe! Yavaş sür ve
şişelere dikkat et" buyurdu.
(Eyyub) dedi ki: Ebu
Kilabe dedi ki: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) öyle bir söz söyledi
ki sizden biriniz o sözü söylemiş olsaydı bundan dolayı ona sitem
ederdiniz.
72 - (2323) وحدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا يزيد
بن زريع عن سليمان
التيمي، عن
أنس بن مالك. ح
وحدثنا أبو كامل.
حدثنا يزيد.
حدثنا التيمي
عن أنس بن مالك.
قال : كانت
أم سليم مع
نساء النبي
صلى الله عليه
وسلم. وهن
يسوق بهن
سواق. فقال
نبي الله صلى
الله عليه
وسلم "أي
أنجشة! رويدا
سوقك
بالقوارير".
5993-72/4-
Bize Yahya b. Yahya da tahdis etti, bize Yezid b. Zürey', Süleyman et-Teymi'den
haber verdi, o Enes b. Malik'den rivayet etti. (H) Bize Ebu Malik de tahdis
etti, bize Yezid tahdis etti, bize et-Teym'i, Enes b. Malik’DEN şöyle dediğini
tahdis etti. Um Süleym, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in zevceleri ile
birlikte idi. Onların bineklerini de bir sürücü sürüyordu. Allah'ın Nebi'si:
"Ey Enceşe! Yavaş sür ve şişelere dikkat et" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
73 - (2323) وحدثنا
ابن المثنى.
حدثنا
عبدالصمد.
حدثني همام.
حدثنا قتادة
عن أنس. قال
: كان
لرسول الله
حاد حسن
الصوت. فقال
له رسول الله
صلى الله عليه
وسلم "رويدا
يا أنجشة! لا
تكسر
القوارير"
يعني ضعفة
النساء.
5994-73/5-
Bize İbnu'l-Müsenna da tahdis etti ... Enes dedi ki: Rasınullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in güzel sesli bir ezgi okuyucusu vardı. Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona: "Yavaş ol ey Enceşe! Şişeleri
kırmayasın" buyurdu. Bununla zayıf kadınları kastediyordu.
Diğer tahric: Buhari,
6211
73-م - (2323)
وحدثناه ابن
بشار. حدثنا
أبو داود.
حدثنا هشام عن
قتادة، عن
أنس، عن النبي
صلى الله عليه
وسلم. ولم
يذكر: حاد حسن
الصوت.
5995-
.. ./6- Bunu bize İbn Beşşfu da tahdis etti ... O Enes'den, o Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den diye rivayet etti ve: Güzel sesli bir ezgi okuyucusu
ibaresini zikretmedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Ey Enceşe! Yavaş sür ve şişelere dikkat
et" bir diğer rivayette (5992) "Vay sana Enceşe .. !" bir diğer
rivayette (5994) "Ey Enceşe! şişeleri kırmayasın" buyurdu. Bununla
güçsüz kadınları kastediyordu.
Enceşe ismi fethalı
hemze sakin nun cim ve şin iledir. "Ruveydeke: Yavaş ol" lafzı ise
hafs edilmiş bir mastar ile sıfat olmak üzere nasbedilmiştir. Bu da onlara rıfk
ile ve yumuşaklıkla muamele etmesini emretmek anlamındadır.
"Sevkake: Sür"
de cer harfinin düşürülmesi ile nasbedilmiştir. Yani sürmende şişelere rıfk
eyle demektir.
İlim adamları der ki:
Kadınlara: "kavarır" adını vermesi çabuk kırıldığı ve fazla dayanıklı
olmadığı için camdan yapılmış bir şişeye benzeterek onların da azimetlerinin
zayıflığından dolayıdır. Diğer taraftan ilim adamları onlara "kavarir:
şişeler" denilmesindeki maksadın ne olduğu hususunda Kadı lyaz'ın ve başkalarının
zikrettiği iki farklı görüşü vardır. Kadı lyaz'a da ve başkalarına göre de bu
iki görüşün daha sahih olanı aynı zamanda Herevi'nin, et-Tahrir sahibinin ve
başkalarının da kesin olarak da doğru bulduğu görüşün de anlamı şudur: Enceşe
güzel sesli birisi idi. Onları taşıyan develere de ezgi söylüyor ve karlı ve
recez türünden bazı şiirler ile kısmen kadınlardan söz eden beyitler de
okuyordu. Bundan dolayı kadınların fitneye düşmelerinden ve onun ezgisinin
etkisinin kalplerinde yer etmesinden emin olmadığı için bu işten vazgeçmesini
emir buyurdu. Arapların meşhur mesellerinden (atasözlerinden) birisi de: Şarkı
zinanın basamağıdır (merdivenidir) sözleridir.
Kadı lyaz dedi ki: Bu,
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) 'in maksadına ve lafzın gereğine daha uygun
görünüyor. Nitekim Müslim'de yer alan hadiste zikredilen Ebu Kilabe'nin sözleri
de buna delildir.
İkinci görüşe göre bu
sözünden maksat yumuşak sürmektir. Çünkü develer ezgiyi işittikleri vakit
hoşlarına gider ve hızlı yürürler. Bu hızlı yürüyüşleri ise biniciyi rahatsız
eder ve yorar. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ise ona bunu yasakladı. Çünkü
bu şekilde hızlı hareket halinde kadınlar güçlerini kaybedebilir ve zarar
görmelerinden ve düşmelerinden korkulur.
(5992) "Vay hak:
Vay sana" ibaresi Müslim'de bu şekilde kaydedilmiş olmakla birlikte başka
kaynaklarda "vayleke: vay sana" şeklindedir. Kadı Iyaz dedi ki:
Sibeveyh dedi ki: "Veyı" kelimesi helake düşen bir kimse hakkında
söylenir. "Veyh" kelimesi ise helake düşmeye yaklaşmış olan kimseyi
vazgeçirmek için söylenir.
Ferra dedi ki: Veyl,
veyh ve veys aynı anlamdadır.
Bir diğer görüşe göre
"veyh" hak etmediği bir helakin içine düşen kimse için söylenen bir
sözdür. Yani bu bizim kendi anlayışımıza göre bu durumda olan kimse için
söylenir ve böylelikle onun için mersiye yakılmış ve ona merhamet dilenmiş
olur. Veyl ise bunun tam aksinedir.
Kadı Iyaz dedi ki: Bazı
dil bilginlerinin, dediklerine göre bu lafızlar ile bunlardan anlaşılan (bed)
dua anlamının gerçek manası kastedilmez. Bunlarla ancak övgü ve şaşkınlık
anlatılmak istenir.
Bu hadislerden -ha harfi
ötreli ve sonu medli olmak üzere- fuda (develere ezgi okumak) nın caiz olduğu,
kadınlarla birlikte yolculuğa çıkmanın ve mecazi ifadeler kullanmanın caiz
olduğu anlaşıldığı gibi, kadınların erkeklerden ve onların -vaaz ve benzeri
konuşmalar dışında- sözlerini işitmekten uzak durmaları da anlaşılmaktadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
19- NEBİ (S.A.V.)'İN
iNSANLARA YAKIN OLUŞU VE ONLARIN ONUN BEREKETİNDEN YARARLANMAK İSTEMELERİ BABI