|
SAHİH-İ MÜSLİM |
SELAM |
(11) - باب
تحريم إقامة
الإنسان من
موضعه المباح
الذي سبق إليه
11/21- DAHA ÖNCE GELDİĞİ,
OTURMASI MÜBAH OLAN YERİNDEN BİR İNSANI KALDIRMANIN HARAM OLDUĞU BABI
27 - (2177) وحدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
ليث. ح وحدثني
محمد بن رمح
المهاجر.
أخبرنا الليث
عن نافع، عن
ابن عمر،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال "لا
يقيمن أحدكم
الرجل من
مجلسه، ثم
يجلس فيه".
5647-27/1- Bize Kuteybe
b. Said de tahdis etti, bize Leys tahdis etti. (H.) Bana Muhammed b. Rumh b.
el-Muhacir de tahdis etti, bize Leys, Nafi'den haber verdi, o İbn Ömer'den, o
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den: "Sizden bir kimse, adamı oturduğu
yerden kaldırıp sonra da onun yerine kendisi oturmasın" buyurduğunu
rivayet etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
28 - (2177) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا
عبدالله بن
نمير. ح
وحدثنا ابن
نمير. حدثنا
أبي. ح وحدثنا
زهير بن حرب.
حدثنا يحيى
(وهو القطان). ح
وحدثنا ابن المثنى.
حدثنا عبدالوهاب
(يعني الثقفي).
كلهم عن
عبيدالله. ح
وحدثنا أبو
بكر بن أبي
شيبة (واللفظ
له). حدثنا محمد
بن بشر وأبو
أسامة وابن
نمير قالوا:
حدثنا عبيدالله
عن نافع، عن
ابن عمر،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال "لا
يقيم الرجل
الرجل من
مقعده ثم يجلس
فيه. ولكن
تفسحوا وتوسعوا".
5648-28/2- Bize Yahya b.
Yahya da tahdis etti, bize Abdullah b. Numeyr haber verdi. (H.) Bize İbn Numeyr
de tahdis etti, bize babam tahdis etti. (H.) Bize Zuheyr b. Harb da tahdis
etti, bize Yahya -ki o el-Kattan'dır- tahdis etti. (H.) Bize İbnu'l-Müsenna da
tahdis etti, bize Abdulvehhab -yani es-Se kafitahdis etti, hepsi Ubeydullah’DAN
rivayet etti. (H.) Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe de -lafız ona ait olmak üzere-
tahdis etti, bize Muhammed b. Bişr, Ebu Usame ve İbn Numeyr tahdis edip dediler
ki: Bize Ubeydullah Nafi'den, o İbn Ömer'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den:
"Adam, adamı oturduğu yerden kaldırdıktan sonra o yere kendisi oturmasın.
Ama yer açın ve genişlik yapın" buyurduğunu rivayet etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
28-م - (2177)
وحدثنا أبو
الربيع وأبو
كامل. قالا:
حدثنا حماد.
حدثنا أيوب. ح
وحدثني يحيى
بن حبيب. حدثنا
روح. ح وحدثني
محمد بن رافع
حدثنا
عبدالرزاق.
كلاهما عن ابن
جريج. ح
وحدثني محمد
بن رافع. حدثنا
ابن أبي فديك.
أخبرنا
الضحاك (يعني
ابن عثمان).
كلهم عن نافع،
عن ابن عمر،
عن النبي صلى
الله عليه وسلم.
بمثل حديث
الليث. ولم
يذكروا في
الحديث "ولكن
تفسحوا
وتوسعوا"
وزاد في حديث
ابن جريج. قلت:
في يوم
الجمعة؟ قال:
في يوم الجمعة
وغيرها.
5649- .. ./3- Bize Ebu
Rabi ve Ebu Kamil de tahdis edip dedi ki: Bize Hammad tahdis etti, bize Eyyub
tahdis etti. (H.) Bana Yahya b. Habib de tahdis etti, bize Ravh tahdis etti.
(H.) Bana Muhammed b. Rafi'de tahdis etti, bize Abdurrezzak tahdis etti, (Ravh
ile) ikisi İbn Cureyc'den rivayet etti. (H.) Bana Muhammed b. Rafi'de tahdis
etti, bize İbn Ebu Fudeyk tahdis etti, bize Dahhak -yani b. Osman- haber verdi,
hepsi Nafi'den, o İbn Ömerden, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den Leys'in
hadisinin aynısını rivayet etti. Ama hadiste: ''Ama yer açın, genişlik
yapın" ifadesini zikretmediler fakat İbn Cureyc hadisinde şu ziyadeyi
kaydetti: Ben: Cuma gününde mi dedim o: Cuma gününde ve başka zamanlarda
dedi.
Diğer tahric: Ebu
Rabi'nin hadisini Tirmizi, 2749; Yahya b. Habib ve Muhammed b Rafi'in hadisini Buhari,
911; Muhammed b. Rafi'in, İbn Ebu Fudeyk'den hadisini Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
29 - (2177) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا
عبدالأعلى عن
معمر، عن
الزهري، عن سالم،
عن ابن عمر؛
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال "لا
يقيمن أحدكم
أخاه ثم يجلس
في مجلسه"
وكان ابن عمر،
إذا قام له
رجل عن مجلسه،
لم يجلس فيه.
5650-29/4- Bize Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe tahdis etti, bize Abdulala, Ma'mer'den tahdis etti, o Zühri'den, o
Salim'den, o İbn Ömer'den rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Biriniz kardeşinizi kaldırıp da sonra onun oturduğu yerde
kendisi oturmasın" buyurdu. Bu sebeple İbn Ömer, kendisi için bir adam
oturduğu yerden kalkacak olursa o yere oturmazdı.
Diğer tahric: Tirmizi,
2750
29-م - (2177)
وحدثناه عبد
بن حميد.
أخبرنا
عبدالرزاق. أخبرنا
معمر، بهذا
الإسناد،
مثله.
5651- .. ./5- Bunu bize
Abd b. Humeyd de tahdis etti, bize Abdurrezzak haber verdi, bize Ma'mer bu
isnad ile aynısını haber verdi.
30 - (2178) وحدثنا
سلمة بن شبيب.
حدثنا الحسن
بن أعين.
حدثنا معقل
(وهو ابن عبيدالله)
عن أبي
الزبير، عن
جابر،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال "لا
يقيمن أحدكم
أخاه يوم
الجمعة. ثم
ليخالف إلى
مقعده فيقعد
فيه. ولكن
يقول: افسحوا".
5652-30/6- Bize Seleme
b. Şebib de tahdis etti, bize Hasan b. A'yen tahdis etti, bize Ma'ki! -ki o b.
UbeyduIlah'dır- Ebu'z-Zubeyr'den tahdis etti, o Cabir'den, o Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den: "Sizden biriniz Cuma gününde kardeşini yerinden
kaldırmasın. Sonra da onun yerine gidip kendisi oturmasın. Ama: Yer açın
desin" buyurduğunu rivayet etmiştir.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: ResuluIlah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in (5647) "sizden kimse adamı oturduğu
yerden kaldırdıktan sonra kendisi oraya oturmasın" buyurmaktadır. Bir
rivayette: (5648) ''Ama yer açın, genişlik yapın" bir diğer rivayette de
(5650) "İbn Ömer, bir adam kendisi için meclisinden kalkacak olursa oraya
gidip oturmazdı" denilmektedir.
Bu hadislerdeki nehiy
(haramlık) bildirmek içindir. Buna göre bir kimse mescit ve başka bir yerde
mübah olan bir yere daha önce gitmiş ise namaz veya başka bir kasıt ile
gidilmiş olsun, o kişi o yerde kalmaya daha çok hak sahibidir. Bu hadis
dolayısı ile başkasının onu oradan kaldırması haram olur. Ancak mezhep
alimlerimiz bundan bir kimsenin mescitte fetva vermeyi yahut Kur'an okumayı
yahut da daha başka şer'ı ilimler öğretmeyi alışkanlık haline getirmiş olmasını
istisna etmişlerdir. Bu durumda bu kişi o yeri daha çok hak eder. Kendisi
geldiği taktirde başkasının o yerde oturma hakkı olmaz. Caddelerden yahut
Pazardaki oturma yerlerinden, ticaret için bir yere öncelikle gitmek de bu
manadadır.
(5650) "İbn Ömer,
bir adam kendisi için oturduğu yerden kalkacak olursa orada oturmazd!." Bu
onun veraından ileri gelir. Yoksa onun orada oturması, kalkan kendi rızası ile
kalkmışsa haram değildir. Fakat İbn Ömer oraya oturmaktan iki sebepten dolayı
çekinmiştir. Birincisi bir kimsenin ondan utanmış olması sebebi ile içinden
gelmeyerek onun için yerinden kalkmış olabilir. Böyle bir sıkıntıdan
kurtulabilmesi için İbn Ömer bu kapıyı kapatmış oldu. İkincisi ise Allah'a
yakınlaştıncı amellerde başkalarını kendisine tercih etmek mekruhtur ya da
uygun olana aykırıdır. İşte İbn Ömer herhangi bir kimse kendisinden dolayı bir
mekruhu ya da daha uygun olana aykırı olanı -birinci saftaki yerinden geri
çekilip onu kendisine tercih etmesi sureti ile ve benzeri yollarla aykın
hareket etmemesi için oraya geçmeyi kabul etmezdi.
Mezhep alimlerimiz dedi
ki: Başkasını kendisine tercih etmek, Allah'a yakınlaştırıcı ameller dışında
nefse ait paylarda ve dünya işlerinde övülen bir davranıştır. Allah en iyi
bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
12/22- MECLiSİNDEN
KALKTIKTAN SONRA GERİ DÖNEN KİMSE ORAYA OTURMAKTA DAHA BİR HAK SAHİBİDİR BABI