SAHİH-İ MÜSLİM

SELAM

2/12- YOLDA OTURMANIN HAKLARINDAN BİRİSİ DE SELAMI ALMAKTIR

5612-2/1- Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe tahdis etti. .. İshak b. Abdullah b. Ebu Talha babasından şöyle dediğini rivayet etti: Ebu Talha dedi ki: Biz avlularda oturmuş konuşuyorken Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelip başımızda durdu ve: "Ne oluyor ki size yollarda oturuyorsunuz? Yollarda oturmaktan uzak durun" buyurdu. Biz: Ama biz herhangi bir zarar için oturmadık. Bazı hususları müzakere ediyor ve konuşuyoruz sadece dedik. O: "Madem vazgeçmiyorsunuz o halde yolun hakkı olangözü (haramdan) alıkoymayı, selamı almayı ve güzel konuşmayı tastamam yerine getirin" buyurdu.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

5613-3/2- Bize Suveyd b. Said tahdis etti. .. Ebu Said el-Hudrı Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den: "Yollarda oturmaktan sakının" buyurduğunu rivayet etti. Ashab: Ey Allah'ın Rasulü! Buralarda oturmak bizim için kaçınılmazdır. Oralarda konuşuyoruz dediler. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) "Madem oturmaktan başkasını kabul etmiyorsunuz o halde yola hakkını verin" buyurdu. Ashab hakkı nedir diye sordular. O: "Gözü {haramdan} alıkoymak, rahatsızlık verici şeyleri uzaklaştırmak, selamı almak, iyiliği emredip münkerden alıkoymaktır" buyurdu.

5614- .. ./3- Bize Yahya b. Yahya tahdis etti, bize Abdulaziz b. Muhammed el-Medeni tahdis etti. (H.) Bize Muhammed b. Rafi'de tahdis etti, bize İbn Ebu Fudeyk, Hişam'dan -yani b. Said'den- tahdis etti, ikisi de Zeyd b. Eslem'den bu isnad ile rivayet etti.

AÇIKLAMA: (5612) "Biz avlularda oturmuş konuşuyorduk." Fe harfi kesreli ve sonu medli olmak üzere fina: avlu ev ve benzerlerinin yakın çevresi ve onların etrafında bulunan ve onlara yakın olan demektir.

Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Yollarda oturmaktan uzak durunuz ... "bir diğer rivayette (5613) "gözü haramdan alıkoymak ... münkerden sakındırmaktır. " Sad ve ayn harfleri ötreli olmak üzere "suudat" yollar demektir.

Tekili de said gelir. Said ile tarik aynı anlamdadır. Nitekim ikinci rivayette tarik lafzı açıkça kullanılmışlır.

"Madem kabul etmiyorsunuz" yani madem yolda oturmaktan vazgeçmiyorsunuz o halde yolların hakkını veriniz. Daha önce hacc kitabında bu hadiste geçen "immala: madem kabul etmiyorsunuz" lafzı ile ilgili açıklamalar daha önce hacc kitabında genişçe geçmişti.

"Sakıncasız bir iş için oturduk" ibaresindeki "ma" zaiddir. Bu hadisin şerhi daha önce geçmişti. Bundan maksat da şudur: Bu hadis ve benzeri diğer hadisler dolayısı ile yollarda oturmak mekruhtur. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu yasağın illetini fitnelere ve günaha, kadınların ve başkaların gidip gelmesi sebebi ile maruz kalma durumu olduğuna işaret etmiş bulunmaktadır. Çünkü bazen onlara uzunca bakılabilir, onlar hakkında ve onların dışında diğer geçenler hakkında da kötü zan beslenebilir. İnsanları rahatsız edici hususlar arasında da gidip gelenleri küçümsemek, gıybetlerini yapmak yahut başka hususlarla olabilir. Yahut bazı hallerde selamı almak da ihmal edilebilir. İyiliği emredip kötülükten alıkoymak da ihmal edilebilir ve buna benzer eğer kişi evinde kalsa kendilerinden uzak kalabileceği daha benzeri sebeplerle karşı karşıya kalınabilir.

Rahatsız vermenin kapsamına, gidip gelenlerin aleyhine olmak üzere yolu daraltmak yahut kadınların ve onların durumunda olanların yolda oturanlar sebebi ile işlerini görmek maksadı ile çıkmaktan vazgeçmek yahut da bundan dolayı rahatsız olacak bir kimsenin evinin kapısına yakın bir yerde oturmak ya da insanların hoşlanmayacakları bazı hallerini açığa çıkarmak gibi hususlardır.

Güzel söz söyleme kapsamına ise birbirleri ile konuşmaları esnasında güzel sözlerle konuşmaları da girer. Dolayısı ile bu konuşmalarında gıybet, nemime, yalan, insanın haysiyetini zedeleyen şekilde konuşmak ve buna benzer yerilmiş sözler söylemek de girdiği gibi giden gelen kimselere selam vermek, onların selamlarını almak ve güzel bir şekilde onlara cevap vermek, yol bilmeyene yolunu göstermek, işini kolayca göreceği şekilde ona yardımcı olmak ve benzeri hususlar dahildir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

3/13- MÜSLÜMANIN MÜSLÜMANDAKİ HAKLARINDAN BİRİSİ DE SELAMı ALMAKTIR BABI