|
SAHİH-İ MÜSLİM |
GİYİM VE SÜSLENME |
19 - باب:
استحباب لبس
النعل في
اليمنى أولا،
والخلع من
اليسرى أولا،
وكراهة المشي
في نعل واحدة
19/18- AYAKKABIYI ÖNCE SAĞ
AYAĞA GİYMENİN, ÖNCE SOLDAN ÇIKARMANIN MÜSTEHAP OLDUĞU VE AYAKKABI TEKİ İLE
YÜRÜMENİN MEKRUH OLDUĞU BABI
67 - (2097) حدثنا
عبدالرحمن بن
سلام الجمحي.
حدثنا الربيع
بن مسلم عن
محمد (يعني
ابن زياد)، عن
أبي هريرة؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال (إذا
انتعل أحدكم
فليبدأ باليمنى.
وإذا خلع
فليبدأ
بالشمال.
ولينعلهما جميعا.
أو ليخلعهما
جميعا(.
5462-67/1- Bize
Abdurrahman b. Sellam el-Cumahi tahdis etti, bize Rabi b. Müslim, Muhammed
-yani b. Ziyad-dan tahdis etti, o Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet ettiğine göre
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Biriniz ayakkabı giyinecek
olursa sağ ayağı ile başlasın. Çıkaracak olursa sol ayağı ile başlasın. Her
ikisini birlikte giyinsin yahut ikisini de birlikte çıkarsın" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
68 - (2097) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك بن أبي الزناد،
عن الأعرج، عن
أبي هريرة؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال (لا
يمش أحدكم في
نعل واحدة.
لينعلهما
جميعا، أو
ليخلعهما جميعا).
5463-68/2- Bize Yahya b.
Yahya tahdis edip dedi ki: Malik'e Ebu'zZinad’dan rivayetini okudum, o
A'rec'den, o Ebu Hureyre (radıyallahu anh)’dan rivayet ettiğine göre Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Biriniz bir ayakkabı teki ile yürümesin.
Her ikisini birlikte giyinsin ya da ikisini birlikte çıkarsın" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
5856; Ebu Davud, 4136; Tirmizi, 1774
69 - (2098) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وأبو
كريب (واللفظ لأبي
كريب). قالا:
حدثنا ابن
إدريس عن
الأعمش، عن
أبي رزين. قال:
خرج إلينا أبو
هريرة فضرب بيده
على جبهته
فقال:
ألا
إنكم تحدثون
أني أكذب على
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم لتهتدوا
وأضل. ألا
وإني أشهد
لسمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول (إذا
انقطع شسع
أحدكم، فلا
يمش في الأخرى
حتى يصلحها(.
5464-69/3- Bize Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe ve Ebu Kureyb -lafız Ebu Kureyb'e ait olmak üzere- dedi ki: bize
İbn İdris, P;meş'den tahdis etti, o Ebu Rezin’DEN şöyle dediğini rivayet etti:
Ebu Hureyre yanımıza çıktı. Elini alnına vurdu ve: Dikkat edin. Sizler siz
hidayet bulasınız ben de sapıtayım diye benim Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'e yalan uydurduğumu konuşuyorsunuı. Şunu bilin ki şüphesiz ben
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i şöyle buyururken dinledim:
"Birinizin ayakkabı bağı kopacak olursa o ayakkabı tekini düzeltmedikçe
(sadece) diğerini giyinmiş olarak yürümesin. "
Diğer tahric: Nesai,
5385
(2098) - وحدثنيه
علي بن حجر
السعدي.
أخبرنا علي بن
مسهر. أخبرنا
الأعمش عن أبي
رزين وأبي
صالح، عن أبي
هريرة، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم، بهذا المعنى.
5465- .. ./4- Bunu bana
Ali b. Hucr es-Sa'di de tahdis etti, bize Ali b. Mushir haber verdi, bize
A'meş, Ebu Rezin ve Ebu Salih'den haber verdi, o Ebu Hureyre'den, o Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den bu anlamda rivayet etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in (5462) "biriniz ayakkabı giyineceği zaman
sağdan başlasın ... " diğer rivayette (5463) "sizden biriniz bir
ayakkabı teki ile yürümesin ... " diğer rivayette de (5464)
"birinizin ayakkabı bağı koptuğu zaman ... " bir rivayette de
"bir ayakkabı teki ile yürümesin" buyurulmaktadır.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in: "Her ikisini de giyinsin" (anlamındaki
"liyun'ilhuma") lafzında ye harfi ötrelidir.
Rasulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem)'in: "Yahut her ikisini de çıkarsın" fiili de Müslim'in
bütün nüshalarında bu şekildedir. Buhari'nin Sahihi'nde ise çıplak ayakla
gezmek anlamındaki "hafa" kökünden gelmek sureti ile
"liyahfihima" şeklindedir. Her iki kelime de sahihtir. Buhari'nin
rivayeti daha güzeldir.
Şish: Ayakkabı bağı
kesreli şin ve sakin sin iledir. Bu da ayakkabı bağlarından birisidir. Bu
bağdan kasıt ise iki parmak arasına giren yeridir. Bağın ucu ise ayakkabının ön
tarafında bulunan deliğe yerleştirilip ayakkabıya bağlı enine yerleştirilen
ince kayışa bağlı bulunur. Zimam denilen bu ince kayış ise kendisine şish
denilen bu parmak arasına giren bağın düğümlendiği yerdir.
Bu hadislerin fıkhi
hükümlerine gelince bunlarda üç mesele sözkonusudur:
1. İkram, süs ve temizlik
ve buna benzer türden olan bütün hususlarda sağdan başlamak müstehaptır.
Ayakkabı, mest, terlik, pantolon, elbise giyinmek, başı traş etmek, taramak,
bıyıkları kesmek, koltuk albnı yolmak, misvak kullanmak, sürme çekmek, abdest
almak, gusletmek, teyemmüm etmek, mescide girmek, heladan çıkmak sadaka ve
benzeri güzel verme şekillerinden olan hususları ve güzel şeyleri almak ve buna
benzer hususlar.
2. Birinci meselede
geçenlerin zıddı olan bütün hususlarda da soldan başlamak müstehaptır.
Ayakkabı, mest, terlik, pantolon, gömlek çıkarmak, mescitten çıkmak, helaya
girmek, istincada bulunmak, istinca taşlarını almak, zekerine dokunmak,
sümkürmek, burnundan suyu dışarı çıkarmak, pis şeyleri ve benzerlerini alıp
vermek gibi.
3. Bir tek ayakkabı, tek
bir mest, terlik ve benzeri şeylerin teki ile mazeretsiz olarak yürümek
mekruhtur. Delili ise Müslim'in zikrettiği bu hadislerdir. İlim adamları der
ki: Bunun sebebi ise insanın hilkatini çirkinleştirmek, ona hoş olmayan bir
görüntü vermek ve vakara aykırı oluştur. Çünkü ayakkabı bulunan ayak diğerinden
daha yüksek olur. Böylelikle kişinin yürümesi zorlaşır. Bazen tökezlemesine de
sebep olabilir.
Bu üç meselede sözkonusu
olan bu üç adabın müstehap olduğu ve vacip olmadığı icma ile kabul edilmiştir.
Bir kimsenin ayakkabı
bağı ve benzeri bir bağı kopacak olursa iki tekini de çıkarsın, hadiste açık
nas ile belirtildiği gibi diğer tek ile onu düzeltip giyinmedikçe yürümesin.
(5464) "Bize İbn
İdris, A'meş'den tahdis etti, o Ebu Rezin'den şöyle dediğini rivayet etti ...
" İkinci rivayette (5465) "Ali b. Mushir’DEN dedi ki: Bize A'meş, Ebu
Rezin'den haber verdi. .. " Müslim'in bütün nüshalarında bu iki isnad bu
şekildedir. Kadı Iyaz Ebu Ali el-Gassani’DEN ikinci rivayette şunları
söylediğini zikretmektedir: Ebu Mesud ed-Dimeşki dedi ki: Bunu Ebu Rezin ancak
Ebu Salih'den, o Ebu Hureyre'den diye rivayet etmektedir." Nitekim Ebu
Mesud da Müslim'den diye naklettiği kitabında bunu böylece tahric etmiş ve Ali
b. Mushir'in bunu münferiden tek başına bu şekilde kaydettiğini zikretmiştir.
Kadı Iyaz'ın söyledikleri bunlardır. Ama bu tutarsız bir istidraktir. Çünkü Ebu
Rezin birinci rivayette hadisi Ebu Hureyre’DEN bizzat dinlediğini "Ebu
Hureyre yanımıza çıktı. .. " sözleri ile açıkça ifade etmiştir. Ebu
Rezin'in adı ise Mesud b. Malik b. el-Esedi el-Kufi idi. Alim bir zattı.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: