SAHİH-İ MÜSLİM |
GİYİM VE SÜSLENME |
9 - باب:
تحريم جر
الثوب خيلاء،
وبيان حد ما
يجوز إرخاؤه
إليه، وما
يستحب
9/8- BÜYÜKLENEREK ELBİSEYİ
SÜRÜKLEMENİN HARAM KILINDIĞI VE ELBİSEYİ SALMANIN CAİZ VE MÜSTEHAP OLDUĞU
SINIRI BEYAN BABI
42 - (2085) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن نافع
وعبدالله بن
دينار وزيد
ابن أسلم.
كلهم يخبره عن
ابن عمر؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال (لا
ينظر الله إلى
من جر ثوبه
خيلاء(.
5420-42/1- Bize Yahya b.
Yahya da tahdis edip dedi ki: Malik'e Nafi'den, Abdullah b. Dinar’DAN ve Zeyd
b. Eslem’DEN rivayetini okudum. Hepsi kendisine İbn Ömer’DEN haber verdiklerine
göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ''Allah, elbisesini büyüklenerek
sürükleyen bir kimseye bakmaz" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
5783, 5791 -muallak olarak-; Tirmizi, 1731
(2085) - حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا
عبدالله بن نمير
وأبو أسامة. ح
وحدثنا ابن
نمير. حدثنا
أبي. ح وحدثنا
محمد بن
المثنى
وعبيدالله بن
سعيد. قالا:
حدثنا يحيى
(وهو القطان).
كلهم عن
عبيدالله. ح
وحدثنا أبو
الربيع وأبو
كامل. قالا:
حدثنا حماد. ح
وحدثني زهير
بن حرب. حدثنا
إسماعيل.
كلاهما عن
أيوب. ح وحدثنا
قتيبة وابن
رمح عن الليث
بن سعد. ح
وحدثنا هارون
الأيلي. حدثنا
ابن وهب.
حدثني أسامة.
كل هؤلاء عن
نافع، عن ابن
عمر، عن النبي
صلى الله عليه
وسلم. بمثل
حديث مالك.
وزادوا فيه
(يوم القيامة(.
5421- .. ./2- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti, bize Abdullah b. Numeyr ve Ebu Usame tahdis
etti. (H.) Bize İbn Numeyr de tahdis etti, bize babam tahdis etti. (H.) Bize
Muhammed b. el-Müsenna ve Ubeydullah b. Said de tahdis edip dedi ki: Bize Yahya
-ki o el-Kattan'dır- tahdis etti. Hepsi Ubeydullah'dan rivayet etti. (H.) Bize
Ebu Rabi ve Ebu Kamil de tahdis edip dedi ki: Bize Hammad tahdis etti. (H.)
Bana Zuheyr b. Harb da tahdis etti, bize İsmail tahdis etti, (Hammad ile) ikisi
Eyyub'dan rivayet etti. (H.) Bize Kuteybe ve Muhammed b. Rumh da Leys b.
Sa'd'dan tahdis etti. (H.) Bize Harun el-Eyl! de tahdis etti, bize İbn Vehb
tahdis etti, bana Usame tahdis etti. Bunların hepsi Nafi'den, o İbn Ömer'den, o
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den Malik'in hadisinin aynısını rivayet etti
ve rivayetlerinde "kıyamet gününde" ibaresini eklediler.
Diğer tahric: Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe ve İbn Numeyr'in hadisini İbn Mace, 3569; Muhammed b.
el-Müsenna'nın hadisini yalnız başına Müslim rivayet etmiştir; Ebu Rabi ile
Zuheyr b. Harb'ın hadisini Tirmizi, 1731 -uzunca-; Kuteybe'nin hadisini Buhari,
5791-buna yakın muallak olarak-; Nesai, 5242; Harun el-Eyli'nin hadisini
yalnızca Müslim rivayet etmiştir.
43 - (2085) وحدثني
أبو الطاهر.
أخبرنا
عبدالله بن
وهب. أخبرني
عمر بن محمد
عن أبيه وسالم
بن عبدالله
ونافع، عن عبدالله
بن عمر؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال (إن
الذي يجر
ثيابه من
الخيلاء، لا
ينظر الله
إليه يوم القيامة(.
5422-43/3- Bana Ebu
Tahir de tahdis etti, bize Abdullah b. Vehb haber verdi, bana Ömer b. Muhammed,
babasından, Salim b. Abdullah'tan ve Nafi'den haber verdi, o Abdullah b.
Ömer’den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Şüphesiz büyüklendiğinden ötürü elbiselerini sürükleyen bir kimseye Allah
kıyamet gününde bakmayacaktır" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
5791 -muallak olarak-
(2085) - وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا علي بن
مسهر عن
الشيباني. ح
وحدثنا ابن
المثنى. حدثنا
محمد بن جعفر.
حدثنا شعبة.
كلاهما عن
محارب بن دثار
وجبلة بن
سحيم، عن ابن
عمر، عن النبي
صلى الله عليه
وسلم. بمثل
حديثهم.
5423- .. ./4- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti, bize Ali b. Mushir, eş-Şeybani'den tahdis
etti. (H.) Bize İbnu'l- Müsenna da tahdis etti, bize Muhammed b. Cafer tahdis
etti, bize Şu'be tahdis etti, ikisi Muharib b. Disar ve Cebele b. Suheym’DEN
rivayet etti, o İbn Ömer'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den
öncekilerin hadisini aynen rivayet etti.
Diğer tahric: Buhari,
5791; Nesai, 5243
44 - (2085) وحدثنا
ابن نمير.
حدثنا أبي.
حدثنا حنظلة.
قال: سمعت
سالما عن ابن
عمر. قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (من جر
ثوبه من الخيلاء
لم ينظر الله
إليه يوم
القيامة(.
5424-44/5- Bize İbn
Numeyr de tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Hanzala tahdis edip dedi
ki: Salim'i İbn Ömer'den şöyle dedi diye rivayet ederken dinledim: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Büyüklendiğinden ötürü elbisesini
sürükleyen bir kimseye Allah kıyamet gününde bakmayacaktır" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(2085) - وحدثنا
ابن نمير.
حدثنا إسحاق
بن سليمان.
حدثنا حنظلة
بن أبي سفيان.
قال: سمعت ابن
عمر يقول: سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقول،
مثله. غير أنه
قال: ثيابه.
5425- .. ./6- Bize İbn
Numeyr de tahdis etti, bize İshak b. Süleyman tahdis etti, bize Hanzala b. Ebu
Süfyan tahdis edip dedi ki: Salim'i şöyle derken. dinledi'm: İbn Ömer'i şöyle
derken dinledim: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i şöyle buyururken
dinledim diyerek hadisi aynen rivayet etti ancak bu rivayetinde (tekil olarak
elbisesi yerine) elbiselerini dedi,
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
45 - (2085) وحدثنا
محمد بن
المثنى. حدثنا
محمد بن جعفر.
حدثنا شعبة.
قال: سمعت
مسلم ابن يناق
يحدث عن ابن
عمر؛
أنه
رأى رجلا يجر
إزاره. فقال:
ممن أنت؟
فانتسب له.
فإذا رجل من
بني ليث.
فعرفه ابن
عمر. قال: سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، بأذني
هاتين، يقول
(من جر إزاره،
لا يريد بذلك
إلا المخيلة،
فإن الله لا
ينظر إليه يوم
القيامة(.
5426-45/7- Bize Muhammed
b. el-Müsenna da tahdis etti, bize Muhammed b. Cafer tahdis etti, bize Şu'be
tahdis edip dedi ki: Müslim b. Yennak'ı İbn Ömer'den tahdis ederken dinledim.
Onun (İbn Ömer'in) rivayetine göre o izarını sürükleyen bir adam görmüş. Ona:
Sen kimlerdensin diye sorunca o da ona nesebini söyleyince Leysoğullarından bir
adam olduğu çıkb. İbn Ömer onu tanıdı ve şunları söyledi: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i şu iki kulağımla şöyle buyururken dinledim:
"Kim izarını yerde sürükler de bununla da ancak büyüklenme maksadını
güdüyorsa şüphesiz Allah kıyamet gününde ona bakmayacaktır. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(2085) - وحدثنا
ابن نمير.
حدثنا أبي.
حدثنا
عبدالملك (يعني
ابن أبي
سليمان). ح
وحدثنا
عبيدالله بن معاذ.
حدثنا أبي.
حدثنا أبو
يونس. ح
وحدثنا ابن أبي
خلف. حدثنا
يحيى بن أبي
بكير. حدثني
إبراهيم (يعني
ابن نافع).
كلهم عن مسلم
بن يناق، عن
ابن عمر، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. بمثله.
غير أن في حديث
أبي يونس: عن
مسلم، أبي
الحسن. وفي
روايتهم
جميعا (من جر
إزاره) ولم
يقولوا: ثوبه.
5427- .. ./8- Bize İbn
Numeyr de tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Abdulmelik -yani İbn Ebu
Süleyman- tahdis etti. (H.) Bize Ubeydullah b. Muaz da tahdis etti, bize babam tahdis
etti, bize Ebu Yunus tahdis etti. (H.) Bize İbn Ebu Halef de tahdis etti, bize
Yahya b. Ebu Bukeyr tahdis etti, bana İbrahim -yani b. Nafi' tahdis etti, hepsi
Müslim b. Yennak’dan o İbn Ömer’DEN o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den
aynısını rivayet etti. Ancak Ebu Yunus'un hadisi rivayetinde: Müslim
Ebu'l-Hasen’DEN denilmektedir. Yine hepsinin rivayetinde ise "kim izarını
sürüklerse" demişler ve "elbisesini" dememişlerdir.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
46 - (2085) وحدثني
محمد بن حاتم
وهارون بن
عبدالله وابن أبي
خلف. وألفاظهم
متقاربة.
قالوا: حدثنا
روح بن عبادة.
حدثنا ابن
جريج. قال:
سمعت محمد بن
عباد بن جعفر
يقول: أمرت
مسلم بن يسار،
مولى نافع بن
عبدالحارث أن
يسأل ابن عمر.
قال وأنا جالس
بينهما:
أسمعت،
من النبي صلى
الله عليه
وسلم في الذي
يجر إزاره من
الخيلاء،
شيئا؟ قال:
سمعته يقول (لا
ينظر الله
إليه يوم
القيامة(.
5428-46/9- Bana Muhammed
b. Hatim, Harun b. Abdullah ve İbn Ebu Halef de -lafızları birbirine yakın
olmak üzere- tahdis edip dediler ki: Bize Ravh b. Ubade tahdis etti, bize İbn
Cureyc tahdis edip dedi ki: Muhammed b. Abbad b. Cafer'i şöyle derken dinledim:
Nafi' b. Abdullah b. el-Haris'in azadlısı Müslim b. Yesar'a İbn Ömer'e -ben de
ikisi arasında oturuyorkensormasım emrettim: Büyüklendiğinden ötürü izarım
sürükleyen kişi hakkında Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den bizzat bir şey
dinledin mi? O: Ben Onu: ''Allah kıyamet gününde ona bakmayacaktır"
buyururken dinledim dedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
47 - (2086) حدثني
أبو الطاهر.
حدثنا ابن
وهب. أخبرني
عمر بن محمد
بن عبدالله بن
واقد، عن ابن
عمر، قال:
مررت
على رسول الله
صلى الله عليه
وسلم، وفي إزاري
استرخاء. فقال
(يا عبدالله!
ارفع إزارك) فرفعته.
ثم قال (زد)
فزدت. فما زلت
أتحراها بعد.
فقال بعض
القوم: إلى
أين؟ فقال:
أنصاف الساقين.
5429-47/10- Bana
Ebu't-Tahir de tahdis etti, bize İbn Vehb tahdis etti, bana Ömer b. Muhammed,
Abdullah b. Vakid’DEN haber verdi, o İbn Ömer’DEN şöyle dediğini rivayet etti:
İzarımın bir parça gevşek iken (yere salınmış iken) Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in yanından geçtim. Bunun üzerine: "Ey Abdullah! İzannı
yukarı çek" buyurdu. Ben de onu çektim. Sonra: "Daha çek"
buyurdu. Biraz daha çektim. Ondan sonra ona hep dikkat edegeldim. Onu
dinleyenlerden biri: Nereye kadar dedi. O: Baldırların yarılarına kadar dedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
48 - (2087) حدثنا
عبيدالله بن
معاذ. حدثنا
أبي. حدثنا
شعبة بن محمد
(وهو ابن زياد)
قال: سمعت أبا
هريرة،
ورأى
رجلا يجر
إزاره، فجعل
يضرب الأرض
برجله، وهو
أمير على
البحرين، وهو
يقول: جاء
الأمير. جاء
الأمير. قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (إن الله
لا ينظر إلى
من يجر إزاره
بطرا(.
5430-48/11- Bize
Ubeydullah b. Muaz tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Şu'be Muhammed'den
-ki o b. Ziyad'dır- şöyle dediğini tahdis etti: Ebu Hureyre (radıyallahu anh)'ı
Bahreyn'de emir iken izanm sürükleyen bir adamı görmesi üzerine ayaklarım yere
vurup bu arada: Emır geldi. Emır geldi, derken dinledim. O ayrıca dedi ki:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Şüphesiz Allah izannı
büyüklenenerek sürükleyen kimseye bakmaz" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(2087) - حدثنا
محمد بن بشار.
حدثنا محمد
(يعني ابن جعفر).
ح وحدثناه ابن
المثنى. حدثنا
ابن أبي عدي.
كلاهما عن
شعبة، بهذا
الإسناد. وفي
حديث ابن جعفر:
كان مروان
يستخلف أبا
هريرة. وفي حديث
ابن المثنى:
كان أبو هريرة
يستخلف على
المدينة.
5431- .. ./12- Bize
Muhammed b. Beşşar tahdis etti, bize Muhammed -yani b. Cafer- tahdis etti. (H.)
Bunu bize İbnu'l- Müsenna da tahdis etti, bize İbn Ebu Adiyy tahdis etti, ikisi
Şu'be'den bu isnad ile rivayet etti. İbn Cafer'in hadisinde: Mervan, Ebu
Hureyre'yi (kendisine) vekil olarak tayin ediyordu ifadesi İbnu'I-Müsenna'nın
hadisinde ise: Ebu Hureyre Medine'ye vekil bırakılıyordu, demektedir.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: (5420)
''Allah büyüklenerek elbisesini sürükleyene bakmaz." Bir rivayette (5430)
"Şüphesiz Allah büyüklenerek izannı çekene bakmaz." İbn Ömer'in
rivayetinde de (5429) "İzarım bir parça gevşek (yere sarkmış) iken Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yanından geçtim ... Baldırların yarısına kadar
dedi."
İlim adamları der ki:
Medli olarak huyela, mahile, batar, kibir, zehv ve tebehtur kelimelerinin hepsi
aynı anlamda (kibirlenmek, büyüklenmek) demektir. Bu da haramdır. Büyüklenen
kimse hakkında bu mastardan mı olarak: Hale ve ihtale fiilleri büyüklenmeyi
anlatmak için kullanılır. Raculin halin de mütekebbir adam demektir. Sahibu hal
ise kibir sahibi anlamındadır.
"Allah'ın ona bakmaması"
da ona merhamet buyurmaması, ona rahmet nazan ile bakmaması demektir.
Hadislerin fıkhına
gelince, daha önce İman Kitabı'nda bütün teferruatı ile açık bir şekilde geçmiş
bulunmaktadır. Yine orada sahih hadiste isbal (elbiseyi sarkıtmanın) izar, gömlek
ve sarıkta sözkonusu olduğunu ve eğer büyüklenmek için yapılırsa topukların
altına sarkıtmanın caiz olmadığını, bundan başka bir sebeple olursa mekruh
olacağını söylemiş idik. Hadislerin zahirlerinde büyüklük kasb ile sürükleme
kaydının sözkonusu edilmesi haram oluşun kibirlenme haline özel olduğuna
delildir. Nitekim Şafii de belirttiğimiz gibi arada farkı açıkça ifade
etmiştir. İlim adamları kadınların elbiselerini uzun tutmalarının caiz olduğunu
icma ettikleri gibi Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in onların eteklerini
bir zira kadar sarkıtınalan hususunda izin verdiği de sahih olarak sabittir.
Allah en iyi bilendir.
Gömleğin (entarinin) ve
izann aşağı inmesinin müstehap olduğu miktar ise geçen İbn Ömer'in rivayet
ettiği hadiste belirtildiği üzere baldırların ortasıdır. Ebu Said'in rivayet
ettiği hadiste ise mümin kimsenin izan baldırlarının ortasına kadardır.
Bunlarla topuklar arasında alanda bir vebal yoktur. Bundan daha aşağıya sarkan
ise o halde müstahap olan baldırların ortasına kadar gelmesidir. Kerahat
sözkonusu olmaksızın caiz olan ise ortadan topuklara kadar olan daha
aşağısıdır. Buna göre topuklardan aşağıya sarkan ise men edilmiştir. Eğer
büyüklenmek kastı ile sarkıtılmış ise bu haram anlamında memnudur. Aksi
taktirde tenzihi manada bir memnuluk ifade eder.
Topuklardan aşağıda
olanın cehennemde olacağı şeklindeki mutlak hadislere gelince, bunlarla da
kastedilen büyüklenmek için sarkıtılandır. Çünkü bu hadisler mutlaktır. O halde
mukayyed olanlara göre yorumlanması icabeder. Allah en iyi bilendir.
Kadı Iyaz dedi ki: İlim
adamları der ki: Özetle söyleyecek olursak elbisenin uzunluğu ve bolluğunda
ihtiyaçtan ve alışılmışın dışında fazla olan her bir miktar mekruhtur. Allah en
iyi bilendir.
(5426) "Muslim b.
Yennak" Yennak ismi ye harfi fethalı, nun şeddeli ve sonu kaf ile olup
munsarıf değildir. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
10/9- ELBİSELERİNİ
BEĞENMEKLE BİRLİKTE YÜRÜYÜŞÜNDE BÖBÜRLENMENİN HARAM KILINDIĞI BABI