|
SAHİH-İ MÜSLİM |
İÇECEKLER |
12 - باب:
الأمر بتغطية
الإناء
وإيكاء
السقاء وإغلاق
الأبواب وذكر
اسم الله
عليها. وإطفاء
السراج
والنار عند
النوم. وكف
الصبيان
والمواشي بعد
المغرب.
12- KABIN ÜZERİNİN ÖRTÜLMESİNİN,
TULUMLARIN AĞIZLARININ BAĞLANMASININ, KAPILARIN KAPATILMASININ, YÜCE ALLAH'IN
ADININ ÜZERLERİNE ANILMASININ, UYKUYA YATILACAĞI ZAMAN KANDİLİN VE ATEŞİN
SÖNDÜRÜLMESİNİN, AKŞAMDAN (GÜNEŞİN BATIŞINDAN) SONRA ÇOCUKLARIN VE DAVARLARIN
(DIŞARI ÇIKMAKTAN) ALIKONULMASI
BABI
96 - (2012) حدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
ليث. ح وحدثنا
محمد بن رمح.
أخبرنا الليث
عن أبي
الزبير، عن
جابر ، عن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم؛ أنه قال
(غطوا الإناء،
وأوكوا
السقاء،
وأغلقوا
الباب، وأطفؤا
السراج. فإن
الشيطان لا
يحل سقاء، ولا يفتح
بابا، ولا يكشف
إناء. فإن لم
يجد أحدكم إلا
أن يعرض على
إنائه عودا، ويذكر
اسم الله،
فليفعل. فإن
الفويسقة
تضرم على أهل
البيت بيتهم)
ولم يذكر
قتيبة في
حديثه (وأغلقوا
الباب(.
5214-96/1- Bize Kuteybe
b. Said tahdis etti, bize Leys tahdis etti. (H.) Bize Muhammed b. Rumh da
tahdis etti, bize Leys, Ebu'z-Zubeyr'den haber verdi, o Cabir'den, o Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti:
"Kapların üzerini örtün, tulumların ağzını bağlayın, kapılan kapatın,
kandilleri söndürün. Çünkü şüphesiz şeytan bir tulumun bağını çözmez, bir
kapıyı açmaz, bir kabın üzerini açmaz. Sizden herhangi bir kimse kabının
üzerine enine bir çubuk koyup Allah'ın adını anmaktan başka yapacak bir şey
bulamazsa yapsın. Çünkü fasıkçık ev halkı üzerine evlerini yakar" Kuteybe
hadisi rivayetinde "kapılan kapatın" ibaresini zikretmedi.
Diğer tahric: İbn
Mace, 3410
(2012) - وحدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن أبي
الزبير، عن
جابر، عن
النبي صلى
الله عليه وسلم،
بهذا الحديث.
غير أنه قال:
(واكفؤا الإناء
أو خمروا
الإناء(.
ولم
يذكر: تعريض
العود على
الإناء.
5215- .. ./2- Bize Yahya
b. Yahya da tahdis edip dedi ki: Malik'e Ebu'zZubeyr'den rivayetini okudum, o
Cabir'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den bu hadisi rivayet etti.
Ancak o: "Kaplan baş aşağı çevirin yahut kapların üzerini örtün" dedi
ve kabın üzerine çubuğun enine konulmasını sözkonusu etmedi.
AÇIKLAMA: (5214)
"Çünkü fasıkçık ev halkının üzerine evlerini yakar." Fasıkçık'dan
kasıt faredir. "Tadrimu" ise hızlı bir şekilde yakar, tutuşturur
demektir. Dil bilginleri der ki: Darimtu en-nar, tadarramtu ve edramtu kipleri
de ateşi alevli bir şekilde tutuşturdum, demektir.
(5215) Müslim'in
-Allah'ın rahmeti ona- "kabın üzerine enine çubuk uzatmayı sözkonusu
etmedi" sözü asd nüshaların bir çoğunda bu şekildedir. Bazılarında ise
(ta'rid yerine) "te'ridu: enine koyman" şeklindedir. Bunun anlamı
gayet açıktır. Fakat "ta'rid" şeklinde ise bir parça tesahül
sözkonusudur. Doğru şekli burada "ard el ud: çubuğu enine koymayı"
demesidir. Çünkü "te'ridu" fiiline uygun mastar budur. Allah en iyi
bilendir.
2 م - (2012)
وحدثنا أحمد
بن يونس.
حدثنا زهير.
حدثنا أبو
الزبير عن
جابر. قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (أغلقوا
الباب) فذكر
بمثل حديث
الليث. غير
أنه قال (وخمروا
الآنية). وقال
(تضرم على أهل
البيت ثيابهم(.
5216- .. ./3- Bize Ahmed
b. Yunus da tahdis etti, bize Zuheyr tahdis etti, bize Ebu Zuheyr, Cabir’DEN
şöyle dediğini tahdis etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
"kapılan kapatın" buyurdu ve Leys'in hadisinin aynısını zikretti.
Ancak o: "kapların üzerini de örtün" buyurduğunu söyledi ve: "ev
halkı üzerine elbiselerini ateşe verir" buyurduğunu zikretti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
3 م - (2012)
وحدثني محمد
بن المثنى.
حدثنا
عبدالرحمن. حدثنا
سفيان عن أبي
الزبير، عن
جابر، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. بمثل
حديثهم. وقال
(والفويسقة
تضرم البيت
على أهله(.
5217- .. ./4- Bana
Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bize Abdurrahman tahdis etti, bize
Süfyan, Ebu'z-Zubeyr'den tahdis etti, o Cabir'den o Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in hadislerinin aynısını rivayet etti ve: "o fasıkçık da evi halkı
üzerine ateşe verir" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
97 - (2012) وحدثني
إسحاق بن
منصور. أخبرنا
روح بن عبادة. حدثنا
ابن جريج.
أخبرني عطاء؛
أنه سمع جابر
بن عبدالله
يقول:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (إذا جنح
الليل - أو
أمسيتم -
فكفوا
صبيانكم. فإن
الشيطان ينتشر
حينئذ. فإذا
ذهب ساعة من
الليل فخلوهم.
وأغلقوا
الأبواب.
واذكروا اسم
الله. فإن
الشيطان لا
يفتح بابا
مغلقا. وأوكوا
قربكم.
واذكروا اسم
الله. وخمروا
آنيتكم.
واذكروا اسم
الله. ولو أن
تعرضوا عليها
شيئا. وأطفؤا
مصابيحكم(.
5218-97/5- Bana İshak b.
Mansur da tahdis etti, bize Ravh b. Ubade haber verdi, bize İbn Cureyc tahdis
etti, bana Ata'nın haber verdiğine göre o Cabir b. Abdullah'ı şöyle derken
dinlemiştir: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Gece karanlığı
basınca -yahut akşamı ettiğiniz zaman- çocuklarınızı (dışarıya çıkmaktan)
alıkoyun. Çünkü şeytan o zaman etrafa yayılır. Gecenin bir bölümü geçtikten
sonra onları bırakabilirsiniz. Kapıları kapatın. Allah'ın adını anın. Çünkü
şüphesiz şeytan kapalı bir kapıyı açmaz. Kırbalarınızın ağzını bağlayın.
Allah'ın adını da anın. Kaplarınızın üzerini de -üzerlerine enine bir şey
koymak sureti ile dahi olsa- örtün ve Allah'ın adını anın. Kandillerinizi de
söndürün" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
3280, 3304, 5623; Ebu Davud, 3721;
(2012) - وحدثني
إسحاق بن
منصور. أخبرنا
روح بن عبادة. حدثنا
ابن جريج.
أخبرني عمرو
ابن دينار؛
أنه سمع جابر
بن عبدالله
يقول نحوا مما
أخبر عطاء. إلا
أنه لا يقول:
(اذكروا اسم
الله، عز وجل(.
5219- .. ./6- Bana İshak
b. Mansur da tahdis etti, bize Ravh b. Ubade haber verdi, bize İbn Cureyc
tahdis etti, bana Amr b. Dinar'ın haber verdiğine göre o Cabir b. Abdullah'ı
Ata'nın kendisine haber verdiğine yakın olarak hadisi rivayet ederken
dinlemiştir. Ancak o rivayetinde: "Aziz ve celil Allah'ın adını anın"
dememiştir.
2 م - (2012)
وحدثنا أحمد
بن عثمان
النوفلي.
حدثنا أبو عاصم.
أخبرنا ابن
جريج، بهذا
الحديث عن
عطاء وعمرو بن
دينار. كرواية
روح.
5220- .. ./7- Bize Ahmed
b. Osman en-Nevfeli de tahdis etti, bize Ebu Asım tahdis etti, bize İbn Cureyc
bu hadisi Ata'dan ve Amr b. Dinar'dan Ravh'ın rivayeti gibi haber verdi.
AÇIKLAMA: (5218)
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Gece karanlığı bastığı zaman
-yahut akşamladığınız zaman- ... üzerine enine bir şey koymak sureti ile dahi
olsa ... "
Bu hadis-i şerifte,
türlü haberler ve dünya ve ahiret maslahatlarını bir arada toplayan çeşitli
adab yer almaktadır. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şeytanın
eziyetinden esenlik bulmaya sebep olan bu adabın yerine getirilmesini emir
buyurmuştur. Aziz ve celil Allah da bu sebepleri şeytanın eziyetinden
kurtulmaya sebep olarak taktir etmiştir. Bu sebeple o bir kabın üzerini açmaya,
bir tulumun ağzındaki düğümü çözmeye, kapalı bir kapıyı açmaya güç yetiremediği
gibi bu sebepleri n var olması halinde küçük bir çocuğa ve başkasına da zarar
veremez. Bu hadis diğer sahih hadiste yer alan: "Şüphesiz kul evine
girdiği zaman besmele çekerse şeytan: burada gece kalamayız der" hadisi de
bunun gibidir. Yani bizim bunların yanında gece kalma yetki ve iktidarımız,
gücümüz yoktur. Aynı şekilde erkek zevcesi ile cima ederken:
"Allah'ım bizden
şeytanı uzaklaştır ve şeytanı bize ihsan ettiğin rızıktan da uzak tut"
demesi ile ilgili Hadis de buna benzer. Bu şekilde hareket etmek doğacak
çocuğun şeytan ın zararından kurtulmasına sebep teşkil eder. Sahih hadisler
arasında meşhur olan buna benzer hadisler de bunun gibidir.
Bu hadis-i şerifte bütün
bu yerlerde yüce Allah'ın adının anılması teşvik edilmektedir. Buna benzer
diğer hususlar da bunun kapsamına girer. Mezhep alimlerimiz dedi ki: Önemli
olan her bir işi bismillah diyerek Allah'ın adını anması müstehaptır. Aynı
şekilde bu husustaki meşhur hasen hadis dolayısı ile önemli olan her bir işin başında
da Allah'a hamd eder.
"Gece karanlığı
bastırdığında." Cunh (karanlığın bastırması) cim harfi ötreli ve kesreli
olarak söylenebilir (cunh ve cinh şeklinde). Meşhur iki söyleyiştir. Gecenin
karanlığı demektir. "ecnahalleylu" karanlığı bastırdı demektir.
Cünuhun asıl anlamı ise meyletmektir.
"Çocuk/arınızı
alıkoyun" o vakit dışanya çıkmalarını engelleyin. "Şeytan etrafa
yayılır. " Burada şeytan cins isimdir. Yani o vakitte etrafta çok
olmalarından dolayı şeytanın çocuklara zarar vermesinden korkulur.
98 - (2013) وحدثنا
أحمد بن يونس.
حدثنا زهير.
حدثنا أبو الزبير
عن جابر. ح
وحدثنا يحيى
بن يحيى.
أخبرنا أبو
خيثمة عن أبي
الزبير، عن
جابر: قال : قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (لا
ترسلوا فواشيكم
وصبيانكم إذا
غابت الشمس
حتى تذهب فحمة
العشاء. فإن
الشياطين
تنبعث إذا
غابت الشمس
حتى تذهب فحمة
العشاء(.
5221-98/8- Bize Ahmed b.
Yunus da tahdis etti, bize Zuheyr tahdis etti, bize Ebu'z-Zubeyr, Cabir'den
tahdis etti. (H.) Bize Yahya b. Yahya da tahdis etti, bize Ebu Hayseme, Ebu'z-Zubeyr'den
haber verdi, o Cabir'den şöyle dediğini rivayet etti: Rasillullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Güneş kavuştuğu zaman yatsının koyu karanlığı
gidinceye kadar hayvanların izi ve çocuklarınızı (dışarıya) salmayın. Çünkü
güneş batınca yatsının koyu karanlığı gidinceye kadar etrafa yayılırlar"
buyurdu.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 2604
AÇIKLAMA: "Güneş
batınca yatsının koyu karanlığı gidinceye kadar hayvanlarınızı ve çocuklarınızı
(dışarıya) salmayın." Dil bilginlerinin dediklerine göre "elfevaşi"
deve, koyun, diğer hayvanlar ve bunların dışındaki varlıklar türünden olup
yayılma özelliğine sahip her türlü mala denilir. Tekili "faşiye"dir.
Yeryüzünde etrafa yayılıp dağıldığı için bu isim verilmiştir. Yatsının koyu
karanlığı (fahmetu'l-işfı.) ise karanlığı ve siyahlığı anlamındadır. Bazılan bu
ibareyi burada gecenin gelmesi ve karanlığının ilk vakitleri diye
açıklamışlardır. Nitekim en-Nihaye fi Garibil Hadis'in sahibi (İbnu'l-Esir) de
bunu böylece açıklamış ve şurılan söylemiştir: Akşam ile yatsı namazlan
arasındaki karanlığa "elfahme" denilir. Yatsı ile fecr arasındaki
karanlığa da "el-asase" denilir.
(2013) - وحدثني
محمد بن
المثنى. حدثنا
عبدالرحمن.
حدثنا سفيان
عن أبي
الزبير، عن
جابر، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. بنحو
حديث زهير.
5222- .. ./9- Bana
Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bize Abdurrahman tahdis etti, bize
Süfyan, Ebu'z-Zubeyr'den tahdis etti, o Cabir'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'den Zuheyr'in hadisine yakın olarak hadisi rivayet etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
99 - (2014) وحدثنا
عمرو الناقد.
حدثنا هاشم بن
القاسم. حدثنا
الليث ابن
سعد. حدثني
يزيد بن
عبدالله بن أسامة
بن الهاد،
الليثي عن
يحيى ابن
سعيد، عن جعفر
بن عبدالله بن
الحكم، عن
القعقاع بن
حكيم، عن جابر
بن عبدالله
قال:
سمعت
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
يقول (غطوا
الإناء.
وأوكوا
السقاء. فإن
في السنة ليلة
ينزل فيها
وباء. لا يمر
بإناء ليس عليه
غطاء، أو سقاء
ليس عليه
وكاء، إلا نزل
فيه من ذلك
الوباء(.
5223-99/10- Bize Amr
en-Nakid de tahdis etti, bize Haşim b. el-Kasım tahdis etti, bize leys b. Sa'd
tahdis etti, bana Yezid b. Abdullah b. Usfune b. el-Had el-leysi, Yahya b.
Said'den tahdis etti o Cafer b. Abdullah b. elHakem'den, o el-Ka'ka b.
Hakim'den, o Cabir b. Abdullah'tan şöyle dediğini rivayet etti: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i: "Kapların üzerini örtün, kırbaların
ağzını bağlayın. Çünkü bir yılda vebanın indiği bir gece vardır. Bu veba,
üzerinde örtü bulunmayan bir kaba yahut bağlı bulunmayan bir tuluma uğrayacak
olursa, mutlaka o vebadan da onun içine bir miktar iner" buyururken dinledim.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(2014) - وحدثنا
نصر بن علي
الجهضمي.
حدثني أبي.
حدثنا ليث بن
سعد، بهذا
الإسناد،
بمثله. غير
أنه قال: (فإن
في السنة يوما
ينزل فيه
وباء). وزاد في
آخر الحديث:
قال الليث:
فالأعاجم
عندنا يتقون
ذلك في كانون
الأول.
5224- .. ./11- Bize Nasr
b. Ali el-Cahdami de tahdis etti, bana babam tahdis etti, bize leys b. Sa'd bu
isnad ile aynısını tahdis etti. Ancak o rivayetinde: "Çünkü bir yılda
vebanın indiği bir gün vardır" demiştir. Hadisin sonunda da şunları
eklemiştir: leys dedi ki: Bizde arap olmayanlar Aralık ayında bundan
korunurlar.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: (5223)
"Şüphesiz bir yılda vebanın indiği bir gece vardır. " Diğer rivayette
ise gece yerine "bir gün" denilmektedir. leys dedi ki: Bizde arapolmayanlar
Aralık ayında bundan korunurlar" demiştir.
Veba kelimesi medli ve
kasr ile iki ayrı söyleyiştir. Her ikisini de Cevheri ve başkaları
nakletmiştir. Kasr ile okunması daha meşhurdur. Cevheri dedi ki: Kasırlı
tekilinin çoğulu "evba" diye gelir. Medli tekilinin çoğulu ise
"evbiye" diye gelir. İlim adamları der ki: Veba çoğunlukla ölüme
götüren genel bir hastalık adıdır.
"Bundan ...
sakınırlar." Böyle bir hastalığı bu zamanda beklerler ve ondan çekinirler
demektir. Kanun el-evvel: Aralık isminin birinci bölümünü teşkil eden
"kanun" munsarıf değildir. Çünkü Arapça olmayan bir alem (özel
isimdir). Bu da bilinen bir ayın adıdır.
Bir rivayette "bir
gün" diğer bir rivayette "bir gece" demesine gelince, aralarında
bir aykırılık yoktur. Çünkü bu iki rivayetten birisinde diğerini nefy eden bir
tabir bulunmamaktadır. Her ikisi de sabittir.
100 - (2015) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
وعمرو الناقد
وزهير بن حرب.
قالوا: حدثنا
سفيان بن
عيينة عن الزهري،
عن سالم، عن
أبيه،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال (لا تتركوا
النار في
بيوتكم حين
تنامون(.
5225-100/12- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe, Amr en-Nakid ve Zuheyr b. Harb tahdis edip dedi ki: Bize
Süfyan b. Üyeyne, Zühri'den tahdis etti, o Salim'den, o babasından, o Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den: "Uyuyacağınız zaman evlerinizde ateş
bırakmayın" buyurduğunu rivayet etti.
Diğer tahric: Buhari,
6293; Ebu Davud, 5246; Tirmizi, 1813; İbn Mace, 3769;
101 - (2016) حدثنا
سعيد بن عمرو
الأشعثي وأبو
بكر بن أبي شيبة
ومحمد بن
عبدالله بن
نمير وأبو
عامر الأشعري
وأبو كريب (واللفظ
لأبي عامر)
قالوا: حدثنا
أبو أسامة عن بريد،
عن أبي بردة،
عن أبي موسى.
قال:
احترق
بيت على أهله
بالمدينة من
الليل. فلما حدث
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم بشأنهم
قال (إن هذه
النار إنما هي
عدو لكم. فإذا
نمتم فأطفئوها
عنكم(.
5226-101/13- Bize Said
b. Amr el-Eş'asi, Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, Muhammed b. Abdullah b. Numeyr, Ebu
Amir el-Eş'arı ve Ebu Kureyb -Iafız Ebu Amir'e ait olmak üzere- tahdis edip
dediler ki: Bize Ebu Usame, Bureyd'den tahdis etti, o Ebu Burde'den, o Ebu
Musa’DAN şöyle dediğini rivayet etti:
Medine'de gece vakti bir
ev, aile halkı da içerisinde iken yandı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'e onların durumları anlatılınca O: "Şüphesiz bu ateş sizin için
ancak bir düşmandır. Bu sebeple uyuduğunuz vakit onu yanınızda (yanar halde
bırakmayıp) söndürün" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
6294; İbn Mace, 3770
AÇIKLAMA: (5225)
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Uyuyacağınız zaman ateşi
evlerinizde (yanar halde) bırakmayın" şeklindeki bu buyruğu geneldir. Kapsamına
kandil ve daha başka ateşler girer. Mescitlerde ve başka yerlerde asılı bulunan
kandillere gelince, eğer onlardan dolayı bir yangından korkulacak olursa onlar
da söndürülme emrinin kapsamına girerler. Eğer çoğunlukla görüldüğü gibi yangın
çıkmayacağından yana emin olunursa zahir olan (kuvvetli görülen) illet (hükmün
sebebi) bulunmadığından ötürü bunlarda bir sakınca olmadığıdır. Çünkü Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bundan önceki hadiste söndürme emrini fasıkçığın
ev halkı üzerine evlerini yakmak olarak göstermiştir. Bu illet bulunmadığı
taktirde buna dair yasak da ortadan kalkar.
(5226) "Said b. Amr
el-Eş'asi" daha önce defalarca büyük babası elEş'as b. Kays'a nisbet ile
bu nisbetin kullanıldığı söylenmiş idi.
"bureyde, Ebu
Burde'den" bu da daha önce defalarca be harfi ötreli olarak (bureyde) diye
söyleneceği geçmiş bulunmaktadır. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
13- YEME VE İÇME
ADABI İLE YEME VE İÇMENİN HÜKÜMLERİ BABI