SAHİH-İ MÜSLİM |
İÇECEKLER |
6 - باب:
النهي عن
الانتباذ في
المزفت
والدباء والحنتم
والنقير، و
بيان أنه
منسوخ، وأنه
اليوم حلال،
ما لم يصر
مسكرا.
6- MÜZEFFET (ZİFTLE SIVANMIŞ)
DUBBA (KURUTULMUŞ KABAK) HANTEM (YEŞİL SIRLI KÜPLER, TESTİLER) NAKİR (OYULMUŞ
AGAÇ KÜTÜKLERİN) DE NEBİZ YAPMANIN NEHYOLUNMASI VE BUNUN NESH EDİLMİŞ OLDUĞU,
BUGÜN DE (BUNLARDAKİ NEBİZ) SARHOŞLUK VERECEK HALE GELMEDİKÇE HELAL OLDUĞUNUN
BEYANı BABI
30 - (1992) حدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
ليث عن ابن
شهاب، عن أنس
بن مالك؛
أنه
أخبره أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم نهى
عن الدباء
والمزفت، أن
ينبذ فيه.
5136-3011- Bize Kuteybe
b. Said tahdis etti, bize Leys, İbn Şihab'dan tahdis etti, o Enes b. Malik'den
rivayet ettiğine göre kendisine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
kurutulmuş kabak ile zift ile sıvanmış kapta nebiz yapılmasını yasakladığını
haber verdi.
Diğer tahric: Nesai,
5645
31 - (1992) وحدثني
عمرو الناقد.
حدثنا سفيان
بن عيينة عن الزهري،
عن أنس بن
مالك؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
الدباء
والمزفت أن
ينتبذ فيه.
5137-31/2- Bana Amr
en-Nakid de tahdis etti, bize Süfyan b. Uyeyne, Zührı'den tahdis etti, o Enes
b. Malik'den rivayet ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
kurutulmuş kabak ile zift ile sıvanmış kaplarda nebiz yapılmasını nehyetti.
(1993) قال:
وأخبره أبو
سلمة؛ أنه سمع
أبا هريرة
يقول:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (لا
تنتبذوا في
الدباء ولا في
المزفت). ثم
يقول أبو هريرة:
واجتنبوا
الحناتم.
(Zühri) dedi ki: Ebu
Seleme'nin de kendisine haber verdiğine göre o Ebu Hureyre'yi şöyle derken
dinlemiştir: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kurutulmuş kabakta
da zift ile sıvanmış kapta da nebiz yapmayınız" buyurdu. Sonra Ebu
Hureyre: Bununla birlikte sizler yeşil sırlı testilerden de uzak durunuz
diyordu.
Diğer tahric:
Zühri'nin Enes b. Malik'den rivayet ettiği hadisi Yalnız Müslim rivayet
etmiştir; Zühri'nin Ebu Seleme'den onun Ebu Hureyre'den rivayet ettiği hadisi
Nesai, 5646;
32 - (1992) حدثني
محمد بن حاتم.
حدثنا بهز.
حدثنا وهيب عن
سهيل، عن
أبيه، عن أبي
هريرة،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم أنه نهى
عن المزفت
والحنتم والنقير.
قال
قيل لأبي
هريرة: ما
الحنتم؟ قال:
الجرار الخضر.
5138-32/3- Bana Muhammed
b. Hatim de tahdis etti, bize Behz tahdis etti, bize Vuheyb, Suheyl'den tahdis
etti, o babasından, o Ebu Hureyre'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den
rivayet ettiğine göre zift ile sıvanmış kapta kuru kabaklarda ve hurma
kütüğünden oyulmuş kaplarda (nebiz yapmayı) nehyetti.
(Suheyl'in babası) dedi
ki. Ebu Hureyre'ye: Hantem nedir diye soruldu. O: Onlar yeşil sırlı testilerdir
dedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
33 - (1993) حدثنا
نصر بن علي
الجهضمي.
أخبرنا نوح بن
قيس. حدثنا
ابن عون عن
محمد، عن أبي
هريرة؛
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال لوفد
عبدالقيس
(أنهاكم عن
الدباء
والحنتم
والنقير
والمقير -
والحنتم
المزادة
المجبوبة -
ولكن اشرب في
سقائك وأوكه(.
5139-33/4- Bize Nasr b.
Ali el-Cahdamı tahdis etti, bize Nuh b. Kays haber verdi, bize İbn Avn,
Muhammed’DEN tahdis etti, o Ebu Hureyre’DEN rivayet ettiğine göre Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Abdulkayslılar heyetine: "Size kurutulmuş kabağı,
yeşil sırlı küpleri, oyulmuş ağaç kütüklerini, zift ile sıvanmış kaplan -ki
hantem (yeşil sırlı küpler) ağzı kesilmiş küptür- yasaklıyorum ama sen kendi
tulumundan iç ve ağzını bağla" buyurmuştu.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 3693
AÇIKLAMA: Bu babtaki
hadislerin şerhi ile bu lafızlara dair açıklamalar ve nebiz yapmanın hükmü daha
önce geçmiş bulunmaktadır. Ayrıca bunun hem bizim mezhebimize göre hem de ilim
adamlarının büyük çoğunluğuna göre mensuh olduğunu da zikretmiş bulunuyoruz.
Ayrıca bu hadisle ilgili her bir hususu İman Kitabı'nın baş taraflarında
Abdulkayslılar heyeti ile ilgili hadiste izah etmiştir. Burada ise gerek
duyulandan başka -ve orada geçmemiş olanlar dışında- herhangi bir açıklamayı
tekrar etmeyeceğiz. Bu hususta özetle söylenecekler şunlardır: Bu kaplarda
nebiz yapmak İslam'ın ilk zamanlarında sarhoşluk verecek bir içecek haline
dönüşmesi korkusu ile yasaklanmış idi. Çünkü bu kaplar kalın olduklarından
ötürü sarhoşluk verecek hale geldiklerini bilemez ve bunun neticesinde bunların
mal olma özelliği telef olabilirdi. Bazen bir kimse henüz sarhoşluk verecek
hale gelmemiş olduğunu düşünerek onu içer ve böylelikle sarhoşluk veren bir
içki içmiş olur. Sarhoşluk veren içeceklerin mübahlığı üzerinden ise fazla bir
zaman geçmemişti. Aradan uzun zaman geçip. sarhoşluk veren içeceklerin
haramlığı yaygınlık kazanıp ve bu husus onlarda iyice yer edince önceki bu
hüküm de nesh olundu ve onlara her bir kapta nebiz yapmaları mübah kılındı. Tek
şart ise sarhoşluk verecek bir şey içmemeleri idi. Bu da açık bir hükümdür.
Bu hadislerin sonunda
zikredilecek olan Bureyde hadisinde (5177) Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) de: "Ben sizlere tulum dışındaki kaplarda nebiz yapmayı
yasaklamıştım. Artık her bir kapta içebilirsiniz. Sarhoşluk verecek bir şey
içmeniz müstesnadır" buyurmaktadır.
Nasr b. Ali
el-Cahdami'nin rivayet ettiği (5139) hadiste: "Ben sizlere kuru kabak,
sırlı testi, oyulmuş ağaç kütüğü, ziftle sıvanmış -ki kuru kabak (hantem) ağzı
kesilmiş küptür- içmenizi yasaklıyorum ama sen tulumundan iç ve ağzını
bağla." Burada hadis diyarımızdaki bütün nüshalarda bu şekilde:
"Hantem ise ağzı
kesilmiş küptür" şeklindedir. Kadı Iyaz da Sahihi Müslim'in ravilerinin
büyük çoğunluğundan ve nüshaların bir çoğundan böylece nakletmiş ve şunları
söylemiştir: Bazı nüshalarda ise: "hantem ile ağzı kesilmiş küp"
demiştir. Doğrusu da bu olduğunu birincisinin ise bir değiştirme ve bir yanılma
olduğunu da söylemiştir. Ayrıca Nesai'nin de bunu böylece zikrettiğini
belirtmiştir. Buna göre Nesai "ayrıca hantemi (sırlı yeşil küpleri) ve
ağzı kesilmiş küpü" diye rivayet etmiştir. Ebu Davud'un Süneni'nde de
"hantem {sırlı küp} kuru kabak ve ağzı kesilmiş küp" şeklindedir. Biz
bunu bütün bu kitaplarda cim ve iki defa zikredilen be harfi ile olmak üzere"el-mecbube"
diye zaptetmiş bulunuyoruz. Bazıları ise bunu hı harfi ile
"enmahmuse" diye rivayet etmişlerdir. Bu da bu kelime sanki bir başka
hadiste zikredilmiş çeşitli kapların ihtinas edilmesi (şekillerinin
değiştirilmesi}nden alınmış gibidir. Ama bu rivayetin hiçbir değeri yoktur.
Doğrusu bunun cim olduğu şeklindeki birinci rivayettir.
İbrahim el-Harbi ve
Sabit dedi ki: Bu başı kopartılmış ve böylelikle küp şekline benzemiş kaptır.
Çünkü "cebbe"nin asıl anlamı kesmektir. Bunun başı kopartılmış
olmakla birlikte alt tarafında içindeki içeceğin nefes alıp vereceği şekilde
bir deliği bulunmayan kap olduğu da söylenmiştir. Bunun neticesinde böyle bir
kaptaki içecek farkına varılmadan sarhoşluk verici olabilir.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in: "Fakat kendi tulumundan iç ve ağzını bağla"
buyruğu hakkında ilim adamları der ki: Bu, şu demektir. Tulumun ağzı bağlandığı
taktirde sarhoşluk vermek gibi bir mefsedetten güven altında olunur. Çünkü
içindeki nebiz değişikliğe uğrayıp sertleşecek ve sarhoşluk verecek hale
gelecek olursa o taktirde ağzı kapalı olan deriyi çatlatır. Onun derisini
çatlatmadığı sürece de sarhoşluk verici olmaz. Halbuki kurutulmuş kabak, sırlı
küp ve ağzı kesilmiş küp ile zift ile sıvanmış kap ve diğer kesif kapların
durumu boyle değildir. Bu gibi kaplarda nebiz sarhoşluk verici hale gelir de
bilinmeyebilir.
34 - (1994) حدثنا
سعيد بن عمرو
الأشعثي.
أخبرنا عبثر.
ح وحدثني زهير
بن حرب. حدثنا
جرير. ح وحدثني
بشر بن خالد.
أخبرنا محمد
(يعني ابن
جعفر) عن شعبة.
كلهم عن
الأعمش، عن
إبراهيم
التيمي، عن الحارث
بن سويد، عن
علي. قال:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أن ينتبذ
في الدباء
والمزفت. هذا
حديث جرير.
وفي
حديث عبثر وشعبة؛
أن النبي صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
الدباء
والمزفت.
5140-34/5- Bize Said b.
Amr el-Eş'asi tahdis etti, bize Abser haber verdi. (H.) Bana Zuheyr b. Harb da
tahdis etti, bize Cerir tahdis etti. (H.) Bana Bişr b. Halid de tahdis etti,
bize Muhammed -yani b. Cafer- Şu'be'den haber verdi, hepsi A'meş'den o İbrahim
et-Teymi'den, o el-Haris b. Suveyd'den, o Ali (radıyallahu anh)'dan şöyle
dediğini rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), kuru kabak ve
zift ile sıvanmış kaplarda nebiz yapılmasını nehy etti.
Bu Cerir'in hadisidir.
Abser'in ve Şu'be'nin
hadisi rivayetlerinde ise: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem), kuru kabak ile
ziftle sıvanmış kabı nehy etti denilmektedir.
Diğer tahric: Buhari,
5594; Nesai, 5643
35 - (1995) وحدثنا
زهير بن حرب
وإسحاق بن
إبراهيم.
كلاهما عن
جرير. قال
زهير: حدثنا
جرير عن
منصور، عن إبراهيم.
قال:
قلت
للأسود: هل
سألت أم
المؤمنين عما
يكره أن ينتبذ
فيه؟ قال: نعم.
قلت: يا أم
المؤمنين!
أخبريني عما
نهى عنه رسول
الله صلى الله
عليه وسلم أن
ينتبذ فيه.
قالت: نهانا،
أهل البيت، أن
ننتبذ في
الدباء
والمزفت.
قال
قلت له: أما
ذكرتم الحنتم
والجر؟ قال:
إنما أحدثك
بما سمعت.
أأحدثك ما لم
أسمع؟
5141-35/6- Bize Zuheyr
b. Harb ve İshak b. İbrahim de tahdis etti, ikisi Cerir’DEN rivayet etti.
Zuheyr dedi ki: Bize Zuheyr, Mansur’DAN tahdis etti, o İbrahim'den şöyle
dediğini rivayet etti: Ben Esved'e: Müminlerin annesine içinde nebiz yapılması
mekruh olan kaplara dair soru sordun mu dedim. O, evet dedi. Ey müminlerin
annesi! Bana Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in içinde nebiz
yapılmasını yasakladığı kapların hangileri olduğunu haber ver dedim. O: Bize
biz ehli beyte, kuru kabakta ve zift ile sıvanmış kapta nebiz yapmamızı
yasakladı dedi.
(İbrahim) dedi ki: Ben
ona: Peki o yeşil sırlı testileri ve testileri sözkonusu etmedi mi dedim. O:
Ben sana ancak duyduğum şeyi naklediyorum. Duymadığım şeyi sana nakledebilir
miyim dedi.
Diğer tahric: Buhari,
5595
36 - (1995) وحدثنا
سعيد بن عمرو
الأشعثي.
أخبرنا عبثر
عن الأعمش، عن
إبراهيم، عن
الأسود، عن
عائشة؛
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
الدباء والمزفت.
5142-36/7- Bize Said b.
Amr el-Eş'asi de tahdis etti, bize Abser, A'meş'den haber verdi, o İbrahim'den,
o Esved'den, o Aişe'den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) kuru kabak ve zift ile sıvanmış kabı yasakladı.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(1995) - وحدثني
محمد بن حاتم.
حدثنا يحيى
(وهو القطان). حدثنا
سفيان وشعبة.
قالا: حدثنا
منصور وسليمان
وحماد عن
إبراهيم، عن
الأسود، عن
عائشة، عن النبي
صلى الله عليه
وسلم، بمثله.
5143- .. ./8- Bana
Muhammed b. Hatim de tahdis etti, bize Yahya -ki o elKattan'dır- tahdis etti,
bize Süfyan ve Şu'be tahdis edip dedi ki: Bize Mansur, Süleyman ve Hammad,
İbrahim'den tahdis etti, o Esved'den, o Aişe'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'den aynısını rivayet etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
37 - (1995) حدثنا
شيبان بن
فروخ. حدثنا
القاسم (يعني
ابن الفضل).
حدثنا ثمامة
بن حزن
القشيري. قال:
لقيت
عائشة
فسألتها عن
النبيذ؟
فحدثتني؛ أن وفد
عبدالقيس
قدموا على
النبي صلى
الله عليه وسلم.
فسألوا النبي
صلى الله عليه
وسلم عن النبيذ؟
فنهاهم أن ينتبذوا
في الدباء
والنقير
والمزفت
والحنتم.
5144-37/9- Bize Şeyban
b. Ferruh tahdis etti, bize Kasım -yani b. elFadl- tahdis etti, bize Sümame b.
Hazm el-Kuşeyri tahdis edip dedi ki: Aişe ile karşılaşbm da ona nebiz hakkında
sordum. Onun bana tahdis ettiğine göre Abdulkayslılar heyeti Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in huzuruna geldiler ve Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
nebize dair (meyve şırası) hakkında soru sordular. O onlara kuru kabakta oyulmuş
ağaç kütüklerinde, zift ile sıvanmış kaplarda ve sırlı testilerde nebiz
yapmalarını yasakladı.
Diğer tahric: Nesai,
5654
AÇIKLAMA: "Bize
Şeyban b. Ferruh tahdis etti, bize el-Kasım -yani b. el-Fadl- tahdis
etti." Bizim diyarımızdaki nüshaların tamamında bu şekilde mim'siz olarak
(yani mufaddal değil) "el-fadl" diye kaydedilmiştir. Kadı Iyaz da
kendi diyarlarındaki nüshalardan bir çoğunda böylece nakletmiştir. Doğrusu da
budur. Ama mağriblilerin kimi nüshasında mim ile "el-mufaddal" olarak
geçmektedir ki bu apaçık bir hatadır. Müslim bunu bundan sonra Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) için nebiz yapmak babında bütün nüshaların ittifakı ile doğru
olan bu şekli ile zikretmiş bulunmaktadır.
38 - (1995) وحدثنا
يعقوب بن
إبراهيم.
حدثنا ابن
علية. حدثنا
إسحاق بن سويد
عن معاذة، عن
عائشة. قالت:
نهى رسول الله
صلى الله عليه
وسلم عن
الدباء والحنتم
والنقير
والمزفت.
5145-38/10- Bize Yakub b.
İbrahim de tahdis etti... Aişe (radıyallilhu anhil) dedi ki: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) kuru kabağı, sırlı yeşil testileri, oyulmuş ağaç
kütüklerini ve zift ile sıvanmış kapları yasakladı.
Diğer tahric: Nesai,
5655, 5656;
(1995) - وحدثناه
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا
عبدالوهاب
الثقفي. حدثنا
إسحاق بن
سويد، بهذا
الإسناد. إلا
أنه جعل - مكان
المزفت -
المقير.
5146- .. ./11- Bize
İshak b. İbrahim de tahdis etti Bize İshak b. Süveyd bu isnad ile tahdis etti
ancak o "zift ile sıvanmış yerine (aynı anlamdaki) "elmukayyar"
lafzını zikretmiştir.
39 - (17) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا عبدا
بن عباد عن أبي
جمرة، عن ابن
عباس. ح
وحدثنا خلف بن
هشام. حدثنا
حماد بن زيد
عن أبي جمرة.
قال: سمعت ابن
عباس يقول
: قدم
وفد عبدالقيس
على رسول الله
صلى الله عليه
وسلم. فقال
النبي صلى
الله عليه
وسلم (أنهاكم
عن الدباء
والحنتم والنقير
والمقير(.
وفي
حديث حماد،
جعل - مكان
المقير -
المزفت.
5147-39/12- Bize Yahya
b. Yahya tahdis etti, bize Abbad b. Abbad, Ebu Cemre'den haber verdi, o İbn
Abbas'dan rivayet etti. (H.) Bize Halef b. Hişam da tahdis etti, bize Hammad b.
Zeyd, Ebu Cemre'den tahdis edip dedi ki: İbn Abbas'ı şöyle derkendinledim:
Abdulkayslılar heyeti Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in huzuruna
geldi. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de: "Sizlere kuru kabağı, sırlı
yeşil testileri, oyulmuş ağaç kütüklerini ve zift ile sıvanmış kapları
yasaklıyorum" buyurdu. Hammad'ın hadisinde ise "zift ile sıvanmış
(el-mukayyar)" kelimesi yerine (aynı anlamdaki) el-müzeffet lafzını
kullanmıştır.
40 - (1995) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا علي بن
مسهر عن
الشيباني، عن
حبيب، عن سعيد
بن جبير، عن
ابن عباس. قال
: نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
الدباء والحنتم
والمزفت
والنقير.
5148-40/13- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe tahdis etti... İbn Abbas dedi ki: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) kuru kabağı, sırlı yeşil testileri, ziftle sıvanmış kapları
ve oyulmuş ağaç kütüklerini yasakladı.
Diğer tahric: Nesai,
5572
41 - (1995) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا محمد بن
فضيل عن حبيب
بن أبي عمرة،
عن سعيد بن
جبير، عن ابن
عباس، قال
: نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
الدباء والحنتم
والمزفت
والنقير. وأن
يخلط البلح
بالزهو.
5149-41/14- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe tahdis etti... İbn Abbas dedi ki: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) kuru kabağı, sırlı yeşil testileri, ziftle sıvanmış kapları, ağaç
kütüğünden oyulmuş kapları ve koruk hurmanın yeni sararıp renk almaya başlamış
hurmaya karıştırılmasını yasakladı.
Diğer tahric: Nesai,
5563, 5564
42 - (1995) حدثنا
محمد بن
المثنى. حدثنا
عبدالرحمن بن
مهدي عن شعبة،
عن يحيى
البهراني.
قال: سمعت ابن
عباس. ح
وحدثنا محمد
بن بشار.
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة عن يحيى
بن أبي عمر،
عن ابن عباس. قال:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
الدباء
والنقير
والمزفت.
5150-42/15- Bize
Muhammed b. el-Müsenna tahdis etti, bize Abdurrahman b. Mehdi, Şu'be’DEN tahdis
etti, o Yahya el-Behranı’DEN şöyle dediğini rivayet etti: İbn Abbas'ı dinledim.
(H.) Bize Muhammed b. Beşşar da tahdis etti, bize Muhammed b. Cafertahdis etti,
bize Şu'be, Yahya b. Ebu Ömer'den tahdis etti, o İbn Abbas'dan: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) kuru kabak, oyulmuş ağaç kütüğü ve zift ile
sıvanmış kabı yasakladı dedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "Bize
Muhammed b. el-Müsenna tahdis etti deyip senedi Şu'be'ye kadar zikretti, o
Yahya Ebu Ömer el-Behrani'den rivayet etti dedi." Bizim diyarımızdaki
nüshaların bir çoğunda bu şekilde künyesi ile birlikte "Yahya Ebu
Ömer" diye geçmektedir. Doğrusu da budur. Kadı Iyaz ise bütün üstadlarının
bunu "Yahya b. Ömer" diye neseb olarak kaydettiklerini zikretmekte ve
şunları eklemektedir: Bazıları ise bunu "Yahya b. Ebu Ömer" diye
kaydetmişlerdir. Her ikisi de yanılmadır. Onun adı ise Yahya b. Ubeyd Ebu Ömer
el-Behrani'dir. Nitekim bundan sonra Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) için
nebiz yapma babında doğru olarak gelmiştir.
43 - (1996) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا يزيد
بن زريع عن
التيمي. ح
وحدثنا يحيى
بن أيوب.
حدثنا ابن علية.
أخبرنا
سليمان
التيمي عن أبي
نضرة، عن أبي
سعيد؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
الجر أن ينبذ
فيه.
5151-43/16- Bize Yahya
b. Yahya tahdis etti, bize Yezid b. Zure', etTeymi'den haber verdi. (H.) Bize
Yahya b. Eyyub da tahdis etti, bize İbn Uleyye tahdis etti, bize Süleyman
et-Teymi, Ebu Nadra'dan haber verdi, o Ebu Said’DEN rivayet ettiğine göre
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem7te tilerde nebiz yapılmasını yasakladı.
115
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "Testilerde
... yasakladı." Çoğul olarak cirar" anlamındadır. Tekili ise
"cerra: testi" şeklindedir. Bunun kapsamına ise sırlı testi ve onun dışındaki
bütün testi türleri girer. Fakat daha önce de geçtiği gibi bu nesh edilmiştir.
44 - (1996) حدثنا
يحيى بن أيوب.
حدثنا ابن
علية. أخبرنا
سعيد بن أبي
عروبة عن
قتادة، عن أبي
نضرة، عن أبي
سعيد الخدري؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
الدباء
والحنتم
والنقير
والمزفت.
5152-44/17- Bize Yahya
b. Eyyub tahdis etti ... Ebu Said el-Hudri'den rivayete göre Allah'ın nebisi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) kuru kabak, sırlı testi, oyulmuş ağaç kütüğü ve
zift ile sıvanmış kapları yasakladı.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
44 م - (1996)
وحدثناه محمد
بن المثنى.
حدثنا معاذ بن
هشام. حدثني
أبي عن قتادة،
بهذا
الإسناد؛ أن
نبي الله صلى
الله عليه
وسلم نهى أن
ينتبذ. فذكر
مثله.
5153- .. ./18- Bize bunu
Muhammed b. el-Müsenmı da tahdis etti... Katade bu isnad ile Allah'ın nebisinin
... nebiz yapılmasını yasakladığını rivayet etti ve hadisi aynen zikretti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
45 - (1996) وحدثنا
نصر بن علي
الجهضمي.
حدثني أبي.
حدثنا المثنى
(يعني ابن
سعيد) عن أبي
المتوكل، عن
أبي سعيد. قال:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن الشرب
في الحنتمة
والدباء
والنقير.
5154-45/19- Bize Nasr b.
Ali el-Cahdami de tahdis etti... Ebu Said dedi ki: Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) sırlı yeşil testilerde, kuru kabaklarda ve oyulmuş ağaç
kütüklerinde içmeyi yasakladı.
Diğer tahric: Nesai,
5649; İbn Mace, 3403
46 - (1997) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
وسريج بن يونس
(واللفظ لأبي
بكر) قالا:
حدثنا مروان
بن معاوية عن
منصور بن حيان
عن سعيد ابن
جبير قال:
أشهد على ابن
عمر وابن
عباس؛ أنهما
شهدا؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
الدباء
والحنتم
والمزفت
والنقير.
5155-46/20- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe ve Süreye b. Yunus da -lafız Ebu Bekir'e ait olmak üzere-
tahdis edip dedi ki: Bize Mervan b. Muaviye, Mansur b. Hayyan'dan tahdis etti,
o Said b. Cübeyr'den şöyle dediğini rivayet etti: Ben İbn Ömer ve İbn Abbas
hakkında şahitlik ederim ki her ikisi de Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in kuru kabağı, sırlı yeşil testiyi, zift ile sıvanmış kabı ve oyulmuş ağaç
kütüğünü yasakladığına şahitlik ettiler.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 3690; Nesai, 5659
47 - (1997) حدثنا
شيبان بن
فروخ. حدثنا
جرير (يعني
اين حازم).
حدثنا يعلى بن
حكيم عن سعيد
بن جبير. قال:
سألت ابن عمر
عن نبيذ الجر؟
فقال:
حرم
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نبيذ
الجر. فأتيت
ابن عباس
فقلت: ألا
تسمع ما يقول
ابن عمر؟ قال:
وما يقول؟
قلت: قال: حرم
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نبيذ
الجر. فقال:
صدق ابن عمر:
حرم رسول الله
صلى الله عليه
وسلم نبيذ
الجر. فقلت:
وأي شيء نبيذ
الجر؟ فقال:
كل شيء يصنع
من المدر.
5156-47/21- Bize Şeyban
b. Ferruh tahdis etti, bize Cerir -yani b. Hazim tahdis etti, bize Ya'l-a b.
Hakim, Said b. Cübeyr’DEN şöyle dediğini tahdis etti. İbn Ömer'e testilerde
yapılan nebiz hakkında sordum. o: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
testilerde yapılan nebizi (şırayı) haram kıldı dedi. Ben de İbn Abbas'a gidip:
İbn Ömer'in ne söylediğini duydun mu dedim. O: Ne diyor dedi. Ben: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) testilerin nebizini haram ettiğini söyledi dedim.
O: İbn Ömer doğru söylemiştir. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
testilerin nebizini haram kılmıştır dedi. Ben: Peki testi nebizi denilen şey
nedir dedim. O: Topraktan yapılan her şeydir dedi.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 3691
AÇIKLAMA: "Ben
-İbn Abbas'a-: Testi nebizi denilen şey nedir dedim. O: Topraktan yapılan her
bir şeydir, dedi." Bu ifade İbn Abbas'ın testi (eker) kapsamına topraktan
yapılan bütün testi türlerinin girdiğine dair çok açık bir ifadedir.
48 - (1997) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن نافع،
عن ابن عمر؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم خطب
الناس في بعض
مغازيه. قال ابن
عمر: فأقبلت
نحوه. فانصرف
قبل أن أبلغه.
فسألت: ماذا
قال؟ قالوا:
نهى أن ينتبذ
في الدباء والمزفت.
5157-48/22- Bize Yahya
b. Yahya tahdis edip dedi ki: Malik'e Nafi'den rivayetini okudum. O İbn Ömer’den
rivayet ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gazalarından
birisinde insanlara bir hutbe verdi. İbn Ömer dedi ki: Ben de Ona doğru gittim
ama Onun yanına ulaşmadan O ayrılıp gitti. Bunun üzerine: Ne buyurdu diye
sordum. Onlar: Kuru kabakta ve zift ile sıvanmış kapta nebiz yapılmasını (şıra
hazırlanmasını) yasakladı dediler.
49 - (1997) وحدثنا
قتيبة وابن
رمح عن الليث
بن سعد. ح وحدثنا
أبو الربيع
وأبو كامل
قالا: حدثنا
حماد. ح وحدثني
زهير بن حرب.
حدثنا
إسماعيل.
جميعا عن أيوب.
ح وحدثنا ابن
نمير. حدثنا
أبي. حدثنا
عبيدالله. ح
وحدثنا ابن
المثنى وابن
أبي عمر عن
الثقفي، عن
يحيى بن سعيد.
ح
وحدثنا محمد
بن رافع.
حدثنا ابن أبي
فديك. أخبرنا
الضحاك (يعني
ابن عثمان). ح
وحدثني هارون الأيلي.
أخبرنا ابن
وهب. أخبرني
أسامة. كل هؤلاء
عن نافع، عن
ابن عمر. بمثل
حديث مالك.
ولم يذكروا:
في بعض
مغازيه. إلا
مالك وأسامة.
5158-49/23- Bize Kuteybe
ve İbn Rumh da Leys b. Sa'd'dan tahdis etti. (H.) Bize Ebu Rabi ve Ebu Kamil
tahdis edip dedi ki: Bize Hammad tahdis etti. (H.) Bana Zuheyr b. Harb da
tahdis etti, bize İsmail tahdis etti, hepsi Eyyub'dan rivayet etti. (H.) Bize
İbn Numeyr de tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Ubeydullah tahdis etti.
(H.) Bize İbnu'l- Müsenna ve İbn Ebu Ömer'de es-Sekafi'den tahdis etti, o Yahya
b. Said'den rivayet etti. (H.) Bize Muhammed b. Rafi'de tahdis etti, bize İbn
Ebu Fudeyk tahdis etti, bize Dahhak -yani b. Osman- haber verdi. (H.) Bana
Harun el-Eyli de tahdis etti, bize İbn Vehb haber verdi, bana Usame haber
verdi. Bunların hepsi Nafi'den, o İbn Ömer'den Malik'in hadisini aynı şekilde
rivayet etti ama onlar rivayetlerinde -Malik ve Usame dışında- gazvelerinden
birisinde ifadesini zikretmediler.
Diğer tahric:
Kuteybe'nin hadisini İbn Mace, 3402; Diğerlerini de Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
50 - (1997) وحدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا حماد
بن زيد عن ثابت.
قال: قلت لابن
عمر:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن نبيذ
الجر؟ قال
فقال: قد
زعموا ذاك.
قلت: أنهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم؟ قال: قد
زعموا ذاك.
5159-50/24- Bize Yahya
b. Yahya da tahdis etti, bize Hammad b. Zeyd, Sabit’DEN şöyle dediğini haber
verdi: İbn Ömer'e: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) testilerde nebiz
yapmayı yasakladı mı dedim. O: Böyle söylüyorlar dedi. Ben: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu yasakladı mı dedim. O: Böyle söylüyorlar
dedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(1997) - حدثنا
يحيى بن أيوب.
حدثنا ابن
علية. حدثنا
سليمان
التيمي عن
طاوس. قال: قال
رجل لابن عمر:
أنهى
نبي الله صلى
الله عليه
وسلم عن نبيذ
الجر؟ قال:
نعم. ثم قال
طاوس: والله!
إني سمعته منه.
5160- .. ./25- Bize
Yahya b. Eyyub tahdis etti ... Tavus dedi ki: Bir adam İbn Ömer'e: Allah'ın
Nebi'si (Sallallahu aleyhi ve Sellem) testilerde nebiz yapmayı yasakladı mı
dedi? O: evet dedi. Sonra Tavus: Allah'a yemin olsun ki ben bunu ondan dinledim
dedi.
Diğer tahric: Tirmizi,
1167; Nesai, 5630, 5631;
51 - (1997) وحدثني
محمد بن رافع.
حدثنا
عبدالرزاق.
أخبرنا ابن
جريج. أخبرني
ابن طاوس عن
أبيه، عن ابن
عمر؛ أن رجلا
جاءه فقال
: أنهى
النبي صلى
الله عليه
وسلم أن ينبذ
في الجر
والدباء؟ قال:
نعم.
5161-51/26- Bana
Muhammed b. Rafi'de tahdis etti ... Bize İbn Tavus, babasından haber verdi, o
İbn Ömer’DEN rivayet ettiğine göre bir adam ona gelerek: Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem), testilerde ve kuru kabaklarda nebiz yapılmasını yasaktadı mı
dedi. O: Evet dedi.
52 - (1997) وحدثني
محمد بن حاتم.
حدثنا بهز.
حدثنا وهيب. حدثنا
عبدالله بن
طاوس عن أبيه،
عن ابن عمر؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
الجر والدباء.
5162-52/27- Bana
Muhammed b. Hatim de tahdis etti ... Bize Abdullah b. Tavus, babasından tahdis
etti, o İbn Ömer'den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem), testileri ve kuru kabakları kullanmayı yasaktadı.
53 - (1997) حدثنا
عمرو الناقد.
حدثنا سفيان
بن عيينة عن إبراهيم
ابن ميسرة؛
أنه سمع طاوسا
يقول: كنت جالسا
عند ابن عمر.
فجاءه رجل
فقال : أنهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن نبيذ
الجر والدباء
والمزفت؟ قال:
نعم.
5163-53/28- Bize Amr
en-Nakid tahdis etti ... İbrahim b. Meysere'den rivayete göre o Tavus'u şöyle derken
dinlemiştir: İbn Ömer'in yanında oturuyordum. Yanına bir adam gelerek:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) testilerde, kuru kabaklarda, zift ile
sıvanmış kaplarda nebiz (meyve şırası) yapmayı yasakladı mı dedi. O evet diye
cevap verdi.
54 - (1997) حدثنا
محمد بن
المثنى وابن
بشار. قالا:
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة عن محارب
بن دثار. قال:
سمعت ابن عمر
يقول:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
الحنتم والدباء
والمزفت. قال:
سمعته غير مرة.
5164-54/29- Bize
Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar tahdis edip dedi ki: ... Muharib b. Disar
dedi ki: İbn Ömer'i şöyle derken dinledim: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) sırlı yeşil testileri, kuru kabakları ve zift ile sıvanmış kapları
(bunlarda şıra yapmayı) yasakladı. O: Ben bunu birden çok defa işittim
dedi.
(1997) - وحدثنا
سعيد بن عمرو
الأشعثي.
أخبرنا عبثر
عن الشيباني، عن
محارب بن
دثار، عن ابن
عمر، عن النبي
صلى الله عليه
وسلم. بمثله
.قال:
وأراه قال:
والنقير.
5165- .. ./30- Bize Said
b. Amr el-Eş'asi de tahdis etti. .. İbn Ömer Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'den aynısını rivayet etti.
(Ravi) dedi ki:
Zannederim rivayette "ve oyulmuş ağaç kütüklerinde" dedi.
55 - (1997) حدثنا
محمد بن
المثنى وابن
بشار. قالا:
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة عن عقبة
بن حريث. قال: سمعت
ابن عمر يقول
: نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن الجر
والدباء
والمزفت. وقال
(انتبذوا في
الأسقية(.
5166-55/31- Bize
Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar tahdis edip dedi ki: ... Ukbe b. Hureys
dedi ki: İbn Ömer'i şöyle derken dinledim: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) testileri, kurumuş kabakları, zift ile sıvanmış kapları (nebiz yapmak
için kullanmayı) yasakladı ve: "Tulumlarda nebiz yapın" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
56 - (1997) حدثنا
محمد بن
المثنى. حدثنا
محمد بن جعفر.
حدثنا شعبة عن
جبلة. قال:
سمعت ابن عمر
يحدث قال:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
الحنتمة.
فقلت: ما
الحنتمة؟ قال:
الجرة.
5167-56/32- Bize
Muhammed b. el-Müsenna tahdis etti ... Cebele dedi ki: İbn Ömer'i tahdis
ederken dinledim. Dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), sırlı
yeşil testileri kullanmayı yasakladı. Ben: Sırlı yeşil testi (hanteme) nedir
dedim. O: Testidir dedi.
Diğer tahric: Nesai,
5633
57 - (1997) حدثنا
عبيدالله بن
معاذ. حدثنا
أبي. حدثنا
شعبة عن عمرو
بن مرة. حدثني
زاذان. قال:
قلت لابن عمر:
حدثني بما نهى
عنه النبي صلى
الله عليه
وسلم من
الأشربة
بلغتك. وفسره
لي بلغتنا.
فإن لكم لغة
سوى لغتنا.
فقال:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
الحنتم، وهي
الجرة. وعن
الدباء، وهي
القرعة. وعن
المزفت، وهو
المقير. وعن
النقير، وهي
النخلة تنسح
نسحا، وتنقر
نقرا. وأمر أن
ينتبذ في
الأسقية.
5168-57/33- Bize
Ubeydullah b. Muaz tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Şu'be, Amr b. Murre’DEN
tahdis etti, bana Zazan tahdis edip dedi ki: İbn Ömer'e: Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in yasaklamış olduğu içecekleri kendi lugatinle bana tahdis
et, bize de kendi lugatimizle açıkla. Çünkü sizin bizden farklı bir lugatiniz
var dedim. O şöyle dedi: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hantemi
yasakladı. O testi demektir. Dubbayı {kuru kabak)ı yasakladı. O da kabaktır.
Müzeffeti yasakladı o da zift ile sıvanmış olandır. Nakiri yasakladı o da belli
bir şekilde kabukları soyulan ve oyulan hurma kütüğüdür. Diğer taraftan
tulumlarda nebiz {meyve şırası} yapılmasını emir buyurdu.
Diğer tahric: Tirmizi,
868; Nesai, 5661
AÇIKLAMA: "Nakiri
de yasakladı. O da kabukları özel bir şekilde soyulan ve oyulan hurma ağacı
kütüğüdür." Rivayetlerin ve nüspaların bir çoğunda bu şekilde (tümsahu
neshan) şeklindedir. Yani kabukları soyulduktan sonra oyulan ve böylelikle
nakir denilen kap olur. Kimi ravilerin bazı nüshalarında cim harfi ile
"tümsecu" kaydedilmiştir. Kadı Iyaz ve başkaları: Bu bir tashiftir
(harf değiştirmedir) demişlerdir. Muteahhirinden kimisi ise Müslim'in
Sahihi'nin nüshalarında ve Tirmizi'de cim harfi ile tünecunescen şeklinde diye
kaydedildiğini iddia etmiş olmakla birlikte durum dediği gibi değildir. Aksine
Müslim nüshalarınm büyük çoğunluğu ha ile (tunsehuneshan) şeklindedir.
(1997) - وحدثناه
محمد بن
المثنى وابن
بشار قالا:
حدثنا أبو
داود. حدثنا
شعبة، في هذا
الإسناد.
5169- .. ./34- Bunu bize
Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar da tahdis edip dedi ki: Bize Ebu Davud
tahdis etti, bize Şu'be bu isnad ile rivayet etti.
58 - (1997) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا يزيد بن
هارون. أخبرنا
عبدالخالق
ابن سلمة. قال:
سمعت سعيد بن
المسيب يقول:
سمعت
عبدالله بن
عمر يقول، عند
هذا المنبر، وأشار
إلى منبر رسول
الله صلى الله
عليه وسلم: قدم
وفد عبدالقيس
على رسول الله
صلى الله عليه
وسلم، فسألوه
عن الأشربة.
فنهاهم عن
الدباء
والنقير
والحنتم. فقلت
له: يا أبا
محمد!
والمزفت؟
وظننا أنه
نسيه. فقال: لم
أسمعه يومئذ
من عبدالله بن
عمر. وقد كان
يكره.
5170-58/35- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti, bize Yezid b. Harun tahdis etti, bize
Abdulhalik b. Seleme haber verip dedi ki: Said b. elMüseyyeb'i şöyle derken
dinledim: Abdullah b. Ömer'i şu minberin yanında -bu arada Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in minberine işaret etti- şöyle derken dinledim:
Abdulkayslılar heyeti Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in . huzuruna
geldi, Ona içeceklere dair soru sordular. O da kendilerine oyulmuş ağaç
kütüğünü, kuru kabağı, sırlı yeşil testileri kullanmayı yasakladı. Ben, (Abdulhalik)
ona (Said'e): Ey Ebu Muhammed! Zift ile sıvanmış da (dedi}mi dedim. Bunu
saymayı unuttuğunu zannetmiştik. O: Ben o gün bunu Abdullah b. Ömer'den
işitmemiştim. Ama o (bunu) hoş görmüyordu dedi.
Diğer tahric: Nesai,
5648
AÇIKLAMA: "Bize
Abdulhalik b. Seleme haber verdi." Seleme ismi lam harfi fethalı ve
kesreli (selime) diye söylenir. Bu şerhin Mukaddimesi'nde açıklaması daha önce
geçmişti.
59 - (1998) وحدثنا
أحمد بن يونس.
حدثنا زهير.
حدثنا أبو
الزبير. ح
وحدثنا يحيى
بن يحيى. أخبرنا
أبو خيثمة عن
أبي الزبير،
عن جابر وابن
عمر؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
النقير
والمزفت
والدباء.
5171-59/36- Bize Ahmed
b. Yunus da tahdis etti, bize Zuheyr tahdis etti, bize Ebu'z-Zubeyr tahdis
etti. (H.) Bize Yahya b. Yahya da tahdis etti, bize Ebu Hayseme,
Ebu'z-Zubeyr'den tahdis etti, o Cabir ve İbn Ömer'den rivayet ettiğine göre
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oyulmuş ağaç kütüğünü, zift ile
sıvanmış kovanı ve kurutulmuş kabağı (kaplarını) nebiz (şıra yapmak) için
kullanmayı yasakladı.
Diğer tahric: Nesai,
5663
60 - (1998) وحدثني
محمد بن رافع.
حدثنا
عبدالرزاق.
أخبرنا ابن
جريج. أخبرني
أبو الزبير؛
أنه سمع ابن
عمر يقول:
سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ينهى عن
الجر والدباء
والمزفت.
5172-60/37- Bana
Muhammed b. Rari'de tahdis etti, bize Abdurrezzak tahdis etti, bize İbn Cureyc
haber verdi, bana Ebu'z-Zubeyr'in haber verdiğine göre o İbn Ömer'i şöyle derken
dinledim: RasUlullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i testileri, kuru kabağı ve
zift ile sıvanmış kapları kullanmayı yasaklarken dinledim.
(1998) - قال
أبو الزبير:
وسمعت جابر بن
عبدالله يقول:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن الجر
والمزفت
والنقير.
Ebu'z-Zubeyr dedi ki:
Cabir b. Abdullah'ı da: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i testileri,
zift ile sıvanmış kapları ve oyulmuş ağaç kütük kaplarını kullanmayı yasakladı
derken dinledim.
(1999) وكان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، إذا لم
يجد شيئا
ينتبذ له فيه،
نبذ له في تور
من حجارة.
Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) için kendisinde nebiz (şıra) yapılacak bir şey bulunmayacak
olursa, Ona taştan bir çanak içinde nebiz yapılırd!.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
61 - (1999) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا أبو
عوانة عن أبي الزبير،
عن جابر بن
عبدالله؛
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم كان ينبذ
له في تور من
حجارة.
5173-61/38- Bize Yahya
b. Yahya da tahdis etti, bize Ebu Avane, Ebu'zZubeyr'den haber verdi, o Cabir
b. Abdullah'tan rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
taştan bir çanak içinde nebiz yapıbrdı.
Diğer tahric: Nesai,
5629; İbn Mace, 3400;
62 - (1999) وحدثنا
أحمد بن يونس.
حدثنا زهير.
حدثنا أبو الزبير.
ح وحدثنا يحيى
بن يحيى.
أخبرنا أبو
خيثمة عن أبي
الزبير، عن
جابر. قال:
كان
ينتبذ لرسول
الله صلى الله
عليه وسلم في
سقاء. فإذا لم
يجدوا سقاء
نبذ له في تور
من حجارة.
فقال بعض القوم
- وأنا أسمع
لأبي الزبير -:
من برام؟ قال:
من برام.
5174-62/39- Bize Ahmed
b. Yunus da tahdis etti, bize Zuheyr tahdis etti, bize Ebu'z-Zubeyr tahdis
etti. (H.) Bize Yahya b. Yahya da tahdis etti, bize Ebu Hayseme,
Ebu'z-Zubeyr'den tahdis etti, o Cabir'den şöyle dediğini rivayet etti:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bir tulumda nebiz yapılırdı. Eğer
tulum bulunmayacak olursa ona taştan bir çanak içinde nebiz yapılırdı. -Ben,
Ebu'z-Zubeyr'i dinlemekte iken- oradakilerden birisi: Taştan mı dedi. Ebu'z-Zubeyr:
(Evet) taştan dedi.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 3702
AÇIKLAMA: (5172)
"Taştan bir çömlek içinde ona nebiz yapılırdı." Diğer rivayette ise
(5174) "taştan bir çömlek" denilmektedir. Buradaki "bira"
lafzı da taş ile aynı anlamdadır. Bu da tencereyi andıran büyükçe bir kasedir.
Bazı hallerde taştan yapılır. Bazen bakırdan ve başka şeylerden de yapılır.
Bu hadislerde "Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e taştan bir çömlek içerisinde nebiz
yapılırdı" hadislerinde kurutulmuş kabak, sırlı testi, oyulmuş ağaç kütüğü
ve bunların dışındaki kesif (kalın) kaplarda nebiz yapma yasağının nesh edilmiş
olduğunu açık bir şekilde ifade etmektedir. Çünkü taştan yapılan bir çömlek
bütün bunlardan daha kesiftir ve onlara göre yasaklanması önceliklidir. Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e böyle bir çömlekte nebiz yapıldığı sabit
olduğuna göre bu hususta nesh bulunduğuna delil olur. Ayrıca bu Bureyde'nin
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den rivayet ettiği: "Size ... nehy
etmiştim" hadisine de uygundur. Bunu da babın baş taraftannda zikretmiş
bulunuyoruz.
63 - (977) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
ومحمد بن
المثنى. قالا:
حدثنا محمد بن
فضيل (قال أبو
بكر: عن أبي سنان.
وقال ابن
المثنى: عن
ضرار بن مرة)
عن محارب، عن
ابن بريدة، عن
أبيه. ح
وحدثنا محمد
ابن عبدالله
بن نمير.
حدثنا محمد بن
فضيل. حدثنا
ضرار بن مرة،
أبو سنان عن
محارب بن
دثار، عن
عبدالله بن
بريدة، عن
أبيه. قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (نهيتكم
عن النبيذ إلا
في سقاء.
فاشربوا في
الأسقية كلها.
ولا
تشربوا
مسكرا).
5175-63/40- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe ve Muhammed b. el-Müsenna da tahdis edip dedi ki: Bize
Muhammed b. Fudayl tahdis etti, Ebu Bekr, İbn Sinan'dan derken İbnu'l- Musenna
ise Dırar b. Murre'den dedi. (Onların her biri) Muharib'den, o İbn Bureyde'den,
o babasından rivayet etti. (H.) Bize Muhammed b. Abdullah b. Numeyr de tahdis
etti, bize Muhammed b. Fudayl tahdis etti, bize Dırar b. Murre Ebu Sinan,
Muharib b. Bisar'dan tahdis etti, o Abdullah b. Bureyde'den, o babasından şöyle
dediğini rivayet etti:
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) "Ben size tulumda olması dışında (diğer kaplarda) nebiz
yapmanızı yasaklamıştım. Artık bütün tulumlarda (kaplarda) içebilirsiniz. Ama
sarhoşluk veren bir şey içmeyin. "
64 - (1999) وحدثنا
حجاج بن
الشاعر. حدثنا
ضحاك بن مخلد
عن سفيان، عن
علقمة بن
مرثد، عن ابن
بريدة، عن
أبيه؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال
(نهيتكم عن
الظروف. وإن
الظروف - أو
ظرفا - لا يحل
شيئا ولا يحرمه.
وكل مسكر حرام).
5176-64/41- Bize Haccac
b. eş-Şair de tahdis etti, Bize Dahhak b. Mahled, Süfyan'dan tahdis etti, o
Alkame b. Mersed'den , o İbn Bureyde'den, o babasından rivayet ettiğine göre
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ben size (sayılan) kapları yasaklamıştım.
Şüphesiz ki kaplar (yahut bir kap) herhangi bir şeyi ne helal kılar ne de haram
kılar. Ama sarhoşluk veren her bir şey haramdır" buyurdu.
65 - (1999) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا وكيع عن
معرف بن واصل،
عن محارب ابن
دثار، عن ابن
بريدة، عن
أبيه. قال : قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (كنت
نهيتكم عن
الأشربة في
ظروف الأدم.
فاشربوا في كل
وعاء. غير أن
لا تشربوا
مسكرا(.
5177-65/42- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti, bize Veki', Muarrif b. Vasıl’DAN tahdis etti,
o Muharib b. Disar'dan, o İbn Bureyde'den, o babasından şöyle dediğini rivayet
etti: Rasülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Ben sizlere
deriden yapılmış kaplarda içecekleri yasaklamıştım. Şimdi her türlU kapta
içebilirsiniz. Ancak sarhoşluk veren bir şey içmeyin" buyurdu.
AÇIKLAMA: Rasülullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in (5175) "Ben size tulum dışındaki kaplarda
nebiz yapmayı yasaklamıştım ... " İkinci rivayette (5176) "Sizlere
kaplan yasaklamıştım ... " üçüncü rivayette (5177) "Ben size deri
kaplarda içilecek şeyleri yasaklamıştım ... " buyurmaktadır. Kadı Iyaz
dedi ki: Bu ikinci rivayette bazı ravilerden kaynaklanan bir değişiklik vardır.
Doğrusu ise:
"Ben sizlere deri
kaplardakilerin dışında (ki kaplarda yapılan) içecekleri yasaklamıştım"
şeklindedir. Bu rivayeti nakleden ravi, istisna (burada dışında) için
kullanılan "illa" lafzını hazfetmiş bulunmaktadır. Ama o olmadan
olmaz. Birinci rivayette de yine bir değişiklik yapılmıştır. Onun da doğrusu:
"Bütün kaplardan içebilirsiniz" şeklindedir. Çünkü tulumlar ve
deriden yapılmış kaplar hep mübah ve kullanılmasına izin verilegelmiş kaplar
idiler. O ancak bunların dışındaki kapları kullanmayı yasaklamıştı. Nitekim
birinci rivayette de: "Ben sizlere tulumda olması dışında (başka kaplarda)
nebiz yapmayı yasaklamıştım" buyurmuştur. Bunun neticesi şudur: Her iki
rivayetin doğru şekli: "Ben size tulumda yapılması dışında nebiz yapmayı
yasaklamıştım. Artık bütün kaplarda nebiz yapabilir ve içebilirsiniz"
şeklindedir. Bunun dışındaki şekiller ise raviler tarafından yapılmış bir
değişikliktir. Allah en iyi bilendir.
"Muarrif b.
Vasıl" ismi meşhur olana göre re harfi kesreli olarak (muarrif) dir.
Fethalı da (muarref) söylenir. Bunu Meşarik ve Metali sahibi nakletmektedir.
Adının Maruf olduğu da söylenmiştir.
66 - (2000) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وابن
أبي عمر (واللفظ
لابن أبي عمر)
قالا: حدثنا
سفيان عن
سليمان الأحول،
عن مجاهد، عن
أبي عياض، عن
عبدالله بن عمرو
قال.
لما
نهى رسول الله
صلى الله عليه
وسلم عن النبيذ
في الأوعية
قالوا: ليس كل
الناس يجد.
فأرخص لهم في
الجر غير
المزفت.
5178-66/43- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe ve İbn Ebu Ömer de -lafız İbn Ebu Ömer'e ait olmak üzere-
tahdis edip dedi ki: Bize Süfyan, Süleyman el-Ahvel’DEN tahdis etti, o
Mücahid'den, o Ebu İyaz'dan, o Abdullah b. Amr’DAN şöyle dediğini rivayet etti:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kaplarda nebiz yapmayı yasaklayınca
ashab: Herkes (bunların dışındaki kapları) bulamıyar dedi. Bu sebeple O da
onlara zift ile sıvanmış olanları dışında testileri kullanmaya ruhsat verdi.
Diğer tahric: Buhari,
5593; Ebu Davud, 3701, 3702; Nesai, 5666
AÇIKLAMA: "Ebu
İyad'dan o Abdullah b. Amr'dan şöyle dediğini rivayet etti: ... " Hadis
bizim diyarımızda itimad olunan nüshalarda bu şekildedir. Nüshaların bir çoğu
ise ayn harfi fethalı olarak Abdullah b. Amr'dan şeklindedir. Yani (Ömer'den
farklı olarak) re'den sonra hatta vav da vardır. Bu kişi Amr b. elAs'ın
oğludur. Ama bazı nüshalarda ayn harfi ötreli olarak "İbn Ömer" yani
b. el-Hattab olarak kaydedilmiştir. Kadı Iyaz kendi diyarlarındaki nüshalarının
da bu isimlerde ihtilaflı olduğunu ve Ebu Ali el-Gassani'nin şöyle dediğini
zikretmektedir. Mahfuz olan İbn Amr b. el-As olduğudur. İbn Uyeyne'nin arkadaşı
Humeydi de İbn Ebu Şeybe de her ikisi bunu Süfyan b. Uyeyne'den İbn Amr b.
el-As'ın Müsned'inde rivayet etmişlerdir. Buhari ve Ebu Davud da bunu böylece
zikretmiştir. El-Humeydi de aynı şekilde el-Cem Beyne Sahihayn adlı eserinde
böylece zikretmiş ve bunu Buhari ve Müslim'in rivayet ettiğini söylemiştir.
Muhaddislerin büyük çoğunluğu da bunu böyle zikretmişlerdir. Sahih olan da
budur. Allah en iyi bilendir.
"Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) (malum) kaplarda nebiz yapılmasını yasaklayınca
... " Müslim'de bu şekilde "kaplarda nebiz yapmayı" dır. Doğrusu
da budur. Müslim’DEN başka kaynaklarda ise bu "tulumlarda nebiz
yapmayı" diye kaydedilmiştir. Humeydi de el-Cem Beyne Sahihayn'de Ali
el-Medini'nin Süfyan b. Uyeyne'den rivayeti olarak böylece nakletmiştir.
Humeydi: Muhtemelen bu ondan kaynaklanan bir eksik ifadedir demiştir. Bu
durumda "tulumlar dışında nebiz yapmak" şeklinde olur. (Humeydi) dedi
ki: Abdullah b. Muhammed ile Ebu Bekr b. Ebu Şeybe ve Muhammed b. Ebu Ömer'in
Süfyan'dan rivayeti ise kaplarda nebiz yapmak" şeklindedir.
"Bütün insanlar
bulamaz"ın anlamı hepsi deri tulumları bulamaz demektir.
"Bunun üzerine
onlara zift ile sıvanmış dışındaki testileri kullanmaya ruhsat verdi." Bu
da önce onlara bu ruhsatı verdikten sonra Bureyde'nin rivayet ettiği hadis ile
diğerlerinde bütün kaplarda ruhsat verdiği şeklinde açıklanır. Allah en iyi
bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
7- SARHOŞLUK VEREN
HER ŞEYİN HAMR (ŞARAB, iÇKİ) VE HER HAMR'IN DA HARAM OLDUĞUNUN BEYANI BABI