SAHİH-İ MÜSLİM

AV

6- AT ETLERİNİN YENİLMESİ HAKKINDA BİR BAB

4997-36/1- Bize Yahya b. Yahya, Ebu Rabi' el-Ateki ve Kuteybe b. Said -lafız Yahya'ya ait olmak üzere- tahdis etti. Yahya bize Hammad b. Zeyd, Amr b. Dinar'dan haber verdi derken diğer ikisi tahdis etti dedi. (Amr) Muhammed b. Ali'den, o Cabir b. Abdullah'tan rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Hayber günü evcil eşeklerin etlerini yasakladı ve at etlerine izin verdi.

Diğer tahric: Buhari, 4219, 5520, 5524; Ebu Davud, 3788, 3808: Tirmizi, 1793 -muallak olarak-; Nesai, 4338;

4998-37/2- Bize Yahya b. Hatim de tahdis etti. .. Bana Ebu'z-Zubeyr'in haber verdiğine göre o Cabir b. Abdullah'ı şöyle derken dinledi: Biz, Hayber zamanında at ve yabani eşek (etlerini) yedik. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bizlere evcil eşekleri de yasakladı.

Bunu bana Ebu't-Tahir de tahdis etti, bize İbn Vehb haber verdi. (H.) Bana Yakub ed-Devraki ve Ahmed b. Osman en-Nevfeli de tahdis edip dedi ki: Bize Ebu Asım tahdis etti, (İbn Vehb ile birlikte) ikisi İbn Cureyc'den bu isnad ile rivayet etti.

Diğer tahric: Nesai, 4354; İbn Mace, 3192 -muhtasar-

4999-38/3- Bize Muhammed b. Abdullah b. Numeyr de tahdis etti ...

Fatıma, Esma’DAN şöyle dediğini rivayet etti. Biz, Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hayatta iken bir at kestik ve onu yedik.

Diğer tahric: Buhari, 5510-5512, 5519; Nesai, 4418, 4432, 4433; İbn Mace, 3190;

5000- ... /4- Bunu bize Yahya b. Yahya da tahdis etti, bize Ebu Muaviye haber verdi. (H.) Bize Ebu Kureyb de tahdis etti, bize Ebu Usame tahdis etti, ikisi Hişam'dan bu isnad ile rivayet etti.

AÇIKLAMA: (4997) "RasuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Hayber günü ... ve at etlerine izin verdi." Bir rivayette de (4998) "Cabir dedi ki: Biz Hayber zamanında ... ve Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) evcil eşeği yasakladı." Esma'nın rivayet ettiği hadiste (4999) "RasuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hayatta iken bir at kesip onu yedik" denilmektedir.

İlim adamları at etinin mübahlığı hususunda ihtilaf etmişlerdir. Şafii'nin selef ve haleften cumhurun görüşüne göre mübahtır, bunda kerahat da yoktur. Abdullah b. ez-Zubeyr, Fedale b. Ubeyd, Enes b. Malik, Ebu Bekir kızı Esma, Süveyd b. Zafele, Alkame, Esved, Ata, Şureyh, Said b. Cübeyr, Hasan-ı Basri, İbrahim Nehai, Hammad b. Süleyman, Ahmed, İshak, Ebu Sevr, Ebu Yusuf, Muhammed, Davud, muhaddislerin büyük çoğunluğu ve başkaları da böyle demişlerdir. Bir kesim ise at etini mekruh görmüştür. İbn Abbas, Hakem, Malik ve Ebu Hanife de bunlardandır. Ebu Hanife dedi ki:

Etinin yenilmesi sebebi ile günahkar olunur ama buna haram denilmez. Bu kanaatte olanlar yüce Allah'ın: "Bir de atları katırları ve eşekleri hem onlara binmeniz için hem de süs olmak üzere (yarattı)" (Nahı, 8) buyruğunu delil göstermişlerdir. Burada yemeyi sözkonusu etmemekle birlikte bundan önceki ayette ise eti yenilebilir davarları sözkonusu etmiştir demişlerdir. Ayrıca Salih b. Yahya b. el-Mukaddem'in babasından, onun dedesinden, onun Halid b. el-Velid’DEN rivayet ettiği şu hadisi de delil gösterirler: "RasuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) at, katır ve eşek etlerini bir de yırtıcı hayvanlardan azı dişli olanları yasakladı" hadisini delil göstermişlerdir. Bu hadisi Ebu Davud, Nesai ve İbn Mace, Bakiye b. el-Velid'in Salih b. Yahya'dan bir rivayeti olarak kaydetmişlerdir. Hadis imamlarından ve başkalarından olan ilim sahiplerinin de ittifak ettiklerine göre bu zayıf bir hadistir. Hatta bazıları mensuh olduğunu söylemişlerdir.

Darakutni ve Beyhaki kendi isnatları ile Hafız b. Musa b. Harun elHammal'dan: Bu zayıf bir hadistir dediğini rivayet etmişlerdir. Ayrıca: Salih b. Yahya da babası da (hadis rivayeti ile) tanınmamaktadır demiştir. Buhari ise: Bu hadis su götürür demiştir. Beyhaki: Bu muzdarip bir isnattır derken Hattabi: Senedi tartışılır demiştir. Ayrıca Salih b. Yahya babasından, o dedesinden rivayetinde bunların birbirlerinden hadis dinledikleri bilinmemektedir demiştir. Ebu Davud da: Bu nesh edilmiş bir hadistir derken Nesai: (at etlerinin) mübah olduğunu ifade eden hadis daha sahihtir demiş ve eğer bu hadis sahih ise mensuh olma ihtimali çok yüksektir demiştir.

Cumhur ise Müslim'in ve başkalarının zikretmiş olduğu mübah oİduğu belirtilen hadisleri delil göstermişlerdir. Bu hadisler hem sahih hem de gayet açıktır. Bunun dışında yine mübahlık ifade eden sahih daha başka hadisleri de delil göstermişlerdir. Yasak olduğu hususunda hiçbir hadis sabit olmamıştır. Ayet ile ilgili olarak da şu şekilde cevap vermişlerdir. Bunların binmek ve zinet (süs) için sözkonusu edilmiş olmaları, onların menfaatlerinin özellikle bunlardan ibaret olmasına delil değildir. Özellikle bu iki tarafın sözkonusu edilmesi attan çoğunlukla gözetilen maksadın bu oluşundan dolayıdır. Yüce Allah'ın: "Size meyte (leş) kan ve domuz eti haram kılındı" (Maide, 3) buyruğu gibidir. Burada etin sözkonusu edilmesi ondan gözetilen maksadın en büyüğünün o oluşundan dolayıdır. Çünkü Müslümanlar domuzun yağının da kanının da diğer bölümlerinin de haram olduğu üzerinde icma etmişler ve şöyle demişlerdir. İşte bundan dolayı şanı yüce Allah, davarlar hakkında: "ve ağırlıklarınızı taşırlar" (Nahı, 7) buyurduğu halde atlar üzerinde ağır yükleri n taşınmasını sözkonusu etmemiştir. Böyle bir ifade ise atlar üzerinde ağır yükleri taşımanın haram kılınmış olmasını gerektirmez. Allah en iyi bilendir.

(4999) Esma (radıyallahu anha)'yı "bir at kestik" sözü Buhari'de: "bir- at boğazladık" şeklindedir. Yine Buhari'nin bir rivayetinde Müslim'in zikrettiği gibi "kestik" şeklindedir. Böylelikle iki rivayet bir arada şöylece telif edilebilir. Bunlar iki ayrı olaydır. Bir seferinde kestiler, bir diğerinde boğazladılar. Tek bir hadise olması da ve her iki lafzın mecaz olarak kullanılmış olması da mümkündür. Sahih olan ise birincisidir. Çünkü gerçek anlamı kabul etmek imkansız olmadığı sürece mecaz anlamına gidilmez. Burada gerçek anlamını kabul etmek ise imkansız değildir. Aksine gerçek anlamı ile yorumlamanın önemli bir faydası vardır. O da şudur: Boğazlanması sözkonusu olan hayvanı kesmek ve kesilmesi sözkonusu olanı boğazlamak caizdir. Bu hususta da icma vardır. Buna aykırı hareket eden daha faziletli olana muhalefet etmiş olmakla birlikte böyledir.

Faras (at) ise erkek hakkında da dişi hakkında da kullanılır. Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

7- KELERİN (YENİLMESİNİN) MÜBAH KILINMASI BABI