SAHİH-İ MÜSLİM |
CİHAD |
54 - باب
مراعاة مصلحة
الدوس في
السير،
والنهي عن التعريس
في الطريق
54/27- YÜRÜYÜŞTE
HAYVANLARIN MASLAHATINA RİAYET ETMEK VE YOL ÜZERİNDE MOLA VERMENİN YASAKLANIŞI
BABI
178 - (1926) حدثني
زهير بن حرب.
حدثنا جرير عن
سهيل، عن أبيه،
عن أبي هريرة.
قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (إذا
سافرتم في
الخصب،
فأعطوا الإبل
حظها من
الأرض. وإذا سافرتم
في السنة،
فأسرعوا
عليها في
السير. وإذا
عرستم
بالليل،
فاجتنبوا
الطريق. فإنها
مأوى الهوام
بالليل(.
4936-178/1-
Bana Zuheyr b. Harb tahdis etti, .. Ebu Hureyre dedi ki: Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Verimli yerlerde yolculuk yaptığınız taktirde develere
yerden nasiplerini veriniz. Çorak yerde yolculuk yaparsanız onların üzerinde
hızlıca yol alınız. Geceleyiniz mala verdiğiniz taktirde yolda mala vermekten
uzak durunuz. Çünkü o geceleyin haşeratın sığınağıdır" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(1926) - حدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
عبدالعزيز
(يعني ابن
محمد) عن
سهيل، عن
أبيه، عن أبي
هريرة؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال (إذا
سافرتم في
الخصب،
فأعطوا الإبل
حظها من الأرض.
وإذا سافرتم
بالسنة،
فبادروا بها
نقيها. وإذا
عرستم.
فاجتنبوا
الطريق. فإنها
طرق الدواب،
ومأوى الهوام
بالليل(.
4937-
.. ./2- Bize Kuteybe b. Said tahdis etti ... Ebu Hureyre'den rivayete göre
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Verimli yerde yolculuk
yaparsanız develere yerden nasiplerini veriniz. Çorak yerde yolculuk yaptığınız
taktirde kemik iliklerini kurutmadan acele ediniz. Gece mala verdiğiniz
taktirde yoldan uzak durunuz. Çünkü o hayvanların yollarıdır ve aralar
geceleyin haşeratın sığınağıdır" buyurdu.
Diğer tahric: Tirmizi,
2858
AÇIKLAMA: (4937)
"Verimli yerlerde yolculuk yaptığınız taktirde develere yerden paylarını veriniz.
Onlarla çorak yerde yolculuk yapacak olursanız onların kemik iliklerini
kurutmamak için acele ediniz. " Buradaki "hisb: hı harfi kesreli olup
otun ve meranın bolalduğu yer demektir. Kurak ve çorakın zıtlıdır. Burada
"essene"den kasıt kıtlıktır. (Tercümede çorak yer). Yüce Allah'ın:
''Andolsun biz Firavun hanedanını kıtlık yılları ile yakaladık" (Araf,
130) buyruğu da buradan gelmektedir. Maksat kıtlıklarla yakaladık demektir. Nun
harfi kesreli ve kaf harfi sakin olarak "niki: kemik iliği" demektir.
Hadisin anlamına gelince
hadis, hayvanlara rıfk ile muamele edip onların maslahat ve menfaatlerine
riayet etmeyi teşvik etmektedir. Eğer bolluk ve verimli yerlerde yolculuk
yapacak olurlarsa yol alışlarını azaltır ve develeri günün bir kısmında ve yol
alış esnasında otlamaya bırakırlar. Böylelikle yerden otlamak sureti ile
oradaki payını almış olur. Eğer kıtlık (çorak) yerlerde yolculuk yaparlarsa
maksatlarına ulaşmaları için develeri de bir miktar güç kalmış olduğu halde
hızlıca yol alırlar. Bu durumda da yürüyüşlerini azaltmazlar. Çünkü o taktirde
zarar görürler. Buna sebep ise otlayacak mera bulamayışlarıdır. Buna bağlı
olarak da zayıf düşerler ve kemik ilikleri (güç ve kuvvetleri) gider. Hatta
oldukça bitkinleşip durabilir. Hadisin baş taraflarında Malik'in Muvatta'daki
rivayetinde de: "Şüphesiz Allah çok rıfk sahibidir, rıfkı sever"
denilmektedir.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in: "Geceleyin mola verdiğiniz taktirde yoldan uzak
durun, çünkü o, hayvanların yolları ve geceleyin haşeratın sığınağıdır"
buyruğuna gelince dil bilginleri der ki: Tariz: Uyumak ve dinlenmek için
gecenin son vakitlerinde inip konaklamaktır. Halil'in ve çoğunluğun görüşü
budur. Ebu Zeyd ise tariz, gündüz ya da gece hangi vakit olursa olsun
bineklerden inip konaklamaktır demiştir.
Bu hadisten kasıt ise
birinci manadır. Buna riayet etmek yolculuğun ve konaklamanın adabındandır.
ResuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu adaba irşad buyurmuştur. Çünkü
haşerat ve yeryüzündeki zehirli hayvanlar ile yırtıcı hayvanlar geceleyin
kolayolması sebebi ile yolların üzerinde yürürler. Ayrıca yollarda karnını
doyuracak yiyecek ve buna benzer (gidip gelenlerden) düşen bazı kırıntıları da
alıp yerler. Bundan dolayı insan geceleyin yolda konaklayacak olursa bazen
bunlardan kendisine eziyet verecek bir hayvan onlara zarar verebilir. Bu
sebeple yoldan uzak durulması gerekir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: