|
SAHİH-İ MÜSLİM |
CİHAD |
38 - باب
فضل إعانة
الغازي في
سبيل الله
بمركوب وغيره،
وخلافته في
أهله بخير
38/11- ALLAH YOLUNDA
GAZİYE BİNEK VE BAŞKA HUSUSLARLA YARDIMCI OLMANIN VE ONUN YERİNE AİLESİNE HAYIRLI
BİR ŞEKİLDE BAKMANIN FAZİLETİ BABI
133 - (1893) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وأبو
كريب وابن أبي
عمر (واللفظ
لأبي كريب)
قالوا: حدثنا
أبو معاوية عن
الأعمش، عن
أبي عمرو
الشيباني، عن
أبي مسعود
الأنصاري. قال
: جاء
رجل إلى النبي
صلى الله عليه
وسلم فقال: إني
أبدع بي
فاحملني. فقال
(ما عندي) فقال
رجل: يا رسول
الله! أنا
أدله على من
يحمله. فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (من دل
على خير فله
مثل أجر فاعله(.
4876-133/1- Bize Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe, Ebu Kureyb ve İbn
Ebu Ömer -lafız Ebu Kureyb'e ait olmak üzere- de tahdis
edip dediler ki: Bize Ebu Muaviye,
A'meş'den tahdis etti, o Ebu Amr eş-Şeybani'den,
o Ebu Mesud elEnsari’DEN şöyle dediğini rivayet etti: Bir adam Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
gelerek: Benim bineğim telef oldu, bana binek ver dedi. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Yanımda (binek) yok" buyurdu. Bir adam: Ey Allah'ın Rasulü! Ben ona binek verecek kimseyi gösterebilirim dedi.
Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Bir hayrı gösteren kimseye
onu yapanın ecrinin aynısı verilir" buyurdu.
Diğer tahric: Ebu Davud,
5129; Tirmizi, 2671
(1893) - وحدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا عيسى
بن يونس. ح
وحدثني بشر بن
خالد. أخبرنا
محمد بن جعفر
عن شعبة. ح
وحدثني محمد
بن رافع.
حدثنا
عبدالرزاق.
أخبرنا سفيان
كلهم عن
الأعمش، بهذا
الإسناد.
4877- .. ./2- Bunu bize İshak
b. İbrahim de tahdis etti, bize İsa b. Yunus
haber verdi. (H.) Bana Bişr b. Halid de tahdis etti, bize Muhammed b. Cafer, Şu'be'den
haber verdi. (H.) Bana Muhammed Muhammed b. Rafi'de tahdis etti, bize Abdurrezzak tahdis etti, bize Süfyan haber verdi, hepsi A'meş'den
bu isnad ile rivayet etti.
AÇIKLAMA: Hadisteki
"bineğim telef oldu" anlamındaki "ubdia
bi" lafzında hemze ötrelidir. Bazı nüshalarda
ise hemzesiz "buddia bi"
diye kaydedilmiştir. Kadı Iyaz Müslim'in ravilerinin çoğunluğundan bu şekilde nakletmiş ve doğrusu
birincisidir, dilde bilinen de odur demiştir. Ebu Davud ve diğerleri de bunu hemze ile rivayet etmişlerdir.
Bineğim olan hayvanım telef oldu demektir.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Bir hayrı gösterene onu yapanın ecrinin
aynısı vardır." Burada hayra delalet edip onu göstermenin, ona dikkat
çekmenin hayn yapana yardımcı olmanın fazileti, ilmi
öğretme ve ibadet olan görevleri öğretmenin fazileti de anlaşılmaktadır.
Özellikle de onun gereğince amel edecek ibadet eden ve diğer kimseler için bu
böyledir. O ameli işleyenin ecrinin aynısından maksat ise o işi yapana bir
sevap verildiği gibi o iş sebebi ile de onu gösterene de sevap verilir. Bununla
birlikte her ikisinin sevap miktarının da aynı olması gerekmez.
134 - (1894) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا عفان.
حدثنا حماد بن
سلمة. حدثنا
ثابت عن أنس
بن مالك. ح وحدثني
أبو بكر بن
نافع (واللفظ
له). حدثنا بهز.
حدثنا حماد بن
سلمة. حدثنا
ثابن عن أنس
بن مالك؛
أن
فتى من أسلم
قال: يا رسول
الله! إني
أريد الغزو
وليس معي ما
أتجهز. قال
(ائت فلانا
فإنه قد كان
تجهز فمرض).
فأتاه فقال:
إن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم يقرئك
السلام ويقول:
أعطني الذي تجهزت
به. قال: يا
فلانة! أعطيه
الذي تجهزت
به. ولا
تحبسي عنه
شيئا. فوالله!
لا تحبسي منه شيئا
فيبارك لك فيه.
4878-134/3- (H.) Bize Ebu Bekr b. Ebu
Şeybe de tahdis etti. Bize
Affan tahdis etti, bize Hammad
b. Seleme tahdis etti, bize Sabit, Enes b. Malik'den tahdis etti. (H.) Bana Ebu Bekr b. Nafi'
-lafız ona ait olmak üzere- de tahdis etti, bize Behz tahdis etti, bize Hammad b. Seleme tahdis etti,
bize Sabit, Enes b. Malik’DEN tahdis
ettiğine göre Eslem'l-ilerden bir genç:
Ey Allah'ın Rasulü! Ben gazaya çıkmak istiyorum, benimle birlikte de techizat namına bir şey de yok dedi. Allah Rasulü: "Filanın yanına git. Çünkü o teçhizatını
hazırlamış sonra hastalanmıştı" buyurdu. Genç o adamın yanına giderek: Rasillullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in sana selamı var ve: Hazırladığın techizatını bana ver dedi. Adam: Fılan
kadın, hazırladığım techizatı buna ver ve sakın ondan
herhangi bir şeyalıkoyma. Çünkü ondan herhangi bir
şey saklayacak olursan onda sana bereket verilmez dedi.
Diğer tahric: Ebu Davud,
2780
AÇIKLAMA: "Eslem'l-ilerden bir genç ... "
Hadisinden şu hükümler
anlaşılmaktadır:
1. Hayra delaletin
faziletli olduğu
2. Bir kimse bir hayır
cihetinde bir şeyleri harcamayı niyet edip de o cihette onu harcamaya irrikan bulamayacak olursa, başka herhangi bir hayır
cihetine onu harcaması müstehaptır. Ancak böyle bir
şeyi adakta bulunmak sureti ile üstlenmedikçe yapmak zorurıda
değildir.
135 - (1895) وحدثنا
سعيد بن منصور
وأبو الطاهر (قال أبو
الطاهر:
أخبرنا ابن
وهب. وقال
سعيد: حدثنا
عبدالله بن
وهب). أخبرني
عمرو ابن
الحارث عن
بكير بن
الأشج، عن بسر
بن سعيد، عن
زيد بن خالد
الجهني،
عن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم؛ أنه قال
(من جهز غازيا
في سبيل الله
فقد غزا. ومن
خلفه في أهله
بخير فقد غزا(.
4879-135/4- Bize Said b. Mansur ve Ebu't-Tahir de tahdis etti, Ebu'tTahir bize İbn Vehb haber verdi derken Said bize Abdullah b. Vehb tahdis etti dedi. Bana Amr b.
el-Haris, Bukeyr b. el-Eşec’DEN
haber verdi, o Busr b. Said'den,
o Zeyd b. Halid el-Cuheni'den, o Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den:
''Allah yolunda bir gaziyi donatan gaza etmiş demektir. Onun aile halkı
hakkında onun yerine hayırlı bir hale! olan da gaza etmiş demektir"
buyurdu.
Diğer tahric: Buhari, 2843; Ebu Davud, 2509; Tırmizi, 1628, 1631; Nesai, 3180,
3181;
136 - (1895) حدثنا
أبو الربيع
الزهراني. حدثنا
يزيد (يعني
ابن زريع).
حدثنا حسين
المعلم. حدثنا
يحيى بن أبي
كثير عن أبي
سلمة بن
عبدالرحمن،
عن بسر بن
سعيد، عن زيد
بن خالد
الجهني. قال:
قال
نبي الله صلى
الله عليه
وسلم (من جهز
غازيا فقد
غزا. ومن خلف
غازيا في أهله
فقد غزا(.
4880-136/5- Bize Ebu Rabi' ez-Zehrani
tahdis etti, bize Yezid
-yani b. Zurey' tahdis
etti, bize Huseyn el-Muallim tahdis
etti, bize Yahya b. Ebu Kesir, Ebu
Seleme b. Abdurrahman'dan tahdis
etti, o Busr b. Said'den, o
Zeyd b. Halid el-Cuhen!'den şöyle dediğini rivayet etti: Allah'ın Nebi'si (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Bir gaziyi donatan bir kişi gaza etmiş demektir. Bir gazinin ailesine
hale! olan bir kimsede gaza etmiş demektir" buyurdu.
AÇIKLAMA: Rasıilullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in:
"Bir gaziyi donatan ... " hadisi yani gaza
sebebi ile onun için bir ecir gerçekleşmiş olur. Bu ecir de azı ile çoğu ile farketmeksizin bütün cihad ile
elde edilir. Aynı şekilde cihad eden kimsenin
ailesine hayırlı bir şekilde halef olan hakkında da sözkonusudur.
Bu da onun ailesinin bir takım ihtiyaçlarını görmek, onların masraflarını
(nafakalarını) karşılamak yahut işlerinde onlara yardımcı olmak sureti ile
olur. Bunun azlık ve çokluğuna göre de sevap farklılık gösterir.
Bu hadiste, müslümanların faydasına olan bir işi yapan ya da onlar için
önemli olan bir işi yerine getiren kimselere iyilikte bulunmak teşvik
edilmektedir.
137 - (1896) وحدثنا
زهير بن حرب.
حدثنا
إسماعيل بن
علية عن علي
بن المبارك. حدثنا
يحيى بن أبي
كثير. حدثني
أبو سعيد،
مولى المهري
عن أبي سعيد
الخدري؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم بعث بعثا
إلى بني
لحيان، من
هذيل. فقال
(لينبعث من كل
رجلين أحدهما.
والأجر
بينهما(.
4881-137/6- Bize Zuheyr b. Harb da tahdis etti, bize İsmail b. Uleyye,
Ali b. el-Mübarek’DEN tahdis
etti, bize Yahya b. Ebu Kesir tahdis
etti, bana el-Mehri'nin azadlısı
Ebu Said, Ebu Said el-Hudri'den
tahdis ettiğine göre ResuluIlah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Huzeyl’DEN olan Lahyanoğulları
üzerine bir birlik gönderdi ve: "Her iki adamdan birisi gazaya çıksın,
ecir ise ikisi arasında (eşit)dir." buyurdu.
Diğer tahric: Ebu Davud,
2510;
(1896) - وحدثنيه
إسحاق بن
منصور. أخبرنا
عبدالصمد
(يعني بن
عبدالوارث)
قال: سمعت أبي
يحدث: حدثنا
الحسين عن
يحيى. حدثني
أبو سعيد،
مولى المهري.
حدثني أبو
سعيد الخدري؛
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم بعث بعثا.
بمعناه.
4882- .. ./7- Bunu bana
İshak b. Mansur da tahdis etti ... Bana el-Mehri'nin azadlısı Ebu Said tahdis
etti, bana Ebu Said el-Hudri'nin tahdis ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir birlik gönderdi deyip hadisi bu manada rivayet
etti.
2 م - (1896)
وحدثني إسحاق
بن منصور.
أخبرنا
عبيدالله (يعني
ابن موسى) عن
شيبان، عن
يحيى، بهذا
الإسناد،
مثله.
4883- .. ./8- Bana İshak
b. Mansur da tahdis etti, bize Ubeydullah
-yani b. Musa- Şeyban'dan haber verdi, o Yahya'dan bu
isnad ile aynısını rivayet etti.
138 - (1896) وحدثنا
سعيد بن
منصور. حدثنا
عبدالله بن
وهب. أخبرني
عمرو بن
الحارث عن
يزيد بن أبي
حبيب، عن يزيد
بن أبي سعيد،
مولى المهري،
عن أبيه، عن
أبي سعيد
الخدري؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم بعث إلى
بني لحيان (ليخرج
من كل رجلين
رجل) ثم قال
للقاعد (أيكم
خلف الخارج في
أهله وماله
بخير، كان له
مثل نصف أجر
الخارج(.
4884-138/9- Bize Said b. Mansur da tahdis etti. ..
el-Mehri'nin azadlısı Vezid b. Ebu Said
babasından, o Ebu Said el-Hudr'i'den rivayet ettiğine göre Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Lahyanoğullarına bir birlik göndererek: "Her iki
adamdan bir adam çıksın" buyurdu. Sonra da oturana: "Hanginiz çıkanın
ailesi ve malı hususunda hayırlı bir halef olursa, ona çıkanın ecrinin
yarısının misli verilir" buyurdu.
AÇIKLAMA: (4881)
"Rasuluilah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Huzeyl'den
Lahyanoğullarına bir birlik gönderdi..." Lahyanoğulları lam harfi kesreli (lihyan
şeklinde) ve fethalı olarak {lahyan şeklinde}
söylenir. Kesreli söyleyiş daha meşhurdur. İlim adamları Lahyan
oğullarının o zaman kafir olduklarını ittifakla kabul etmişlerdir. Bundan
dolayı Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) onlara gaza etmek üzere bir birlik
göndermişti. Bu gönderdiği birliğe de her bir kabileden sayılarının yarısı
kadar kişi çıksın, işte "her iki adamdan biri çıksın" buyruğunda
kastedilen budur. Ecrin ikisi arasında olmasına gelince, bu da kalan kimsenin
gazaya çıkan kimseye az önce açıkladığımız gibi ve hadisin geri kalan kısmının
da açıkça ifade ettiği şekilde ailesi hususunda ona hayırlı bir halef olması
halinde sözkonusudur.
Bu hadisin isnadında
"el-Mehri'nin azadlısı
Ebu Said"
bulunmaktadır.
Adı ise Salim b.
Abdullah, Ebu Abdullah en-Nasri
el-Medeni olup, Şeddad b. Hadi'nin
azadlısıdır. Malik b. Evs
b. El-Enesanın azadlısı
olduğu söylendiği gibi Devs'in azadlısı
olduğu da söylenir. Ona Salimu, sebelat
denilir. Onun da adı Salim el-Burd olup o da Nasrilerin azadlısı olan
Salim'dir. Onunadı ise Şeddad'ın
azadlısı Ebu Abdullah'dır. Salim Ebu Abdullah
el-Medini'nin kendisidir. O daMalik
b. Evs'in azadlısı Salim, o
ise Mehrilerin azadlısı
Salim'dir. Kendisi de Devslilerin azadlısı
Salimdir. Aynı zamanda o Salim Ebu Abdullah ed-Devsi'dir. Bu Salim'in bu hususta isimleri kendisine
benzeyen daha başka kişiler vardır. Bu da bir kimsenin her bir kişinin ayn birisLile tanımladığı çeşitli
isimleri, sıfat ve tanımlamalarının bulunması sureti ile olur. Hafız Abdulgani b. Said el-Mısrl de bu hususta güzel bir kitap telif ettiği gibi bu
hususta başkaları da eser tasnif etmiş bulunmaktadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: