SAHİH-İ MÜSLİM

CİHAD

34/7- CİHADIN VE RİBATIN FAZİLETİ BABI

4863-122/8- Bize Mansur b. Ebu Muzahim tahdis etti... Ebu Said elHudri'den rivayete göre bir adam Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gelerek: En faziletli insan hangisidir dedi. Allah Rasulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Allah yolunda malıyla ve canıyla cihad eden bir adamdır" buyurdu. Adam: Sonra kimdir dedi, Allah Rasulü: "Dağ yollarından birisinde Rabbi Allah'a ibadet edip, insanlara kötülük yapmaktan uzak duran bir mümindir" buyurdu.

Diğer tahric: Buhari, 2786, 6494; Ebu Davud, 2485; Tirmizi, 1660; Nesai, 3105; İbn Mace, 3978

4864-123/2- Bize Abd b. Humeyd tahdis etti... Ebu Said dedi ki: Bir adam: En faziletli insan hangisidir ey Allah'ın Rasulü dedi. O: ''Allah yolunda canı ile ve malı ile cihad eden bir mümindir" buyurdu. Adam: Sonra kimdir diye sordu, Allah Rasulü: "Sonra ise dağ yollarından birisinde bir kenara çekilip, Rabbine ibadet eden ve insanlara kötülük etmekten uzak duran bir adamdır" buyurdu.

4865-124/3- Bize Abdullah b. Abdurrahman ed-Darimi de tahdis etti ...

Evzai, İbn Şihab'dan bu isnad ile rivayet etti: "Dağ yolunda bir adam" dediği halde "sonra ... bir adamdır" demedi.

AÇIKLAMA: (4863) "En üstün insan kimdir. Allah Rasulü: Malı ile ve canı ile Allah yolunda cihad eden bir adamdır" buyurdu. Kadı Iyaz dedi ki: Bu (başka bir buyrukla) tahsis edilmiş umumi bir ifadedir. Bunun taktiri de: Böyle bir kimse insanların en faziletlilerindendir demektir. Çünkü ilim adamları daha faziletlidir. Aynı şekilde hadislerde de belirtildiği gibi sıddikler de böyledir.

Resulullah {Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: Sonra dağ yollarından birisinde Rabbine ibadet eden ... bir mümindir." Bu ifadeler uzletin (insanlardan ayrı bir kenara çekilmenin) ihtilattan (onlarla birlikte oturmaktan) daha faziletli olduğunu kabul edenlerin lehine bir delil vardır. Bu hususta ise meşhur görüş ayrılığı vardır. Şafii'nin ve ilim adamlarının çoğunluğunun benimsediği kanaate göre ihtilat fitnelerden kurtulma ümidi şartı ile daha faziletlidir. Çeşitli taifelerin kanaatine göre ise itizal (denilen insanlardan uzak durmak) daha faziletlidir. Cumhur da bu hadisi şu şekilde açıklayarak cevap vermişlerdir:

Hadis, fitne ve savaş zamanlarında bir kenara çekilmek yahut da insanların zararından kurtulamadığı, onlara karşı tahammül gösteremeyen kimseler hakkında ya da buna benzer özel haIler ile ilgili olarak yorumlanır demişlerdir. Nitekim nebiler -Allah'ın salat ve selamları onlara- ashabı kiramın, tabiinin, ilim adamlarının ve zahidlerin büyük çoğunluğu insanlarla bir arada bulunuyorlardı. Böylelikle cumalara, cemaatlere, cenazelere katılmak, hastaları ziyaret etmek, zikir halkalarında ve başka meclislerde bulunmak gibi ihtilatın (insanlarla beraber bulunmanın) faydalarını elde ediyorlardı.

Şi'b: Dağ yolu ise iki dağ arasında bulunan açıklık demektir. Buradan maksat ise özellikle dağ yolunun kendisi değildir. Aksine kastedilen insanlardan ayrılmak ve tek başına kalmaktır. Dağ yolunun sözkonusu edilmesi bir örnektir. Çünkü çoğunlukla oralarda insan bulunmaz.

Bu hadis, Nebi {Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e kurtuluşa dair soru sorulduğunda şu cevabı verdiği hadise yakındır: "Dilini tut ve evinde kalmak sana yetsin. Günahın için de ağla. "

4866-125/4- Bize Yahya b. Yahya et-Temimi tahdis etti... Ebu Hureyre’DEN rivayete göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "İnsanlar için en hayırlı yaşama şekillerinden birisi de Allah yolunda atının dizginlerini tutan ne zaman düşmanların yaygarasını yahut da düşmanın üzerine gidildiğine dair bir ses işitecek olursa muhtemel olduğu yerlerde öldürmeyi ve ölmeyi arayarak atının sırtı üzerinde uçan bir adamın yahut da bu dağlardan bir dağın başında yahut bu vadilerden bir vadinin içinde bir kaç koyununun başında namazı dosdoğru kılıp zekatı veren ve yakin (ölüm) kendisine gelinceye kadar rabbine ibadet eden ve insanlara hayırdan başka bir şey yapmayan kimsenin yaşadığı hayattır. "

Diğer tahric: İbn Mace, 3977;

4867-126/5- Bunu bize Kuteybe b. Said de Abdulaziz b. Ebu Hakim ve Yakub'dan -yani b. Abdullah el-Kari'den- tahdis etti. Her ikisi Ebu Hazim'den bu isnad ile aynısını rivayet etti ve ayrıca: Bace b. Abdullah b. Bedr'den dedi ve: "Bu dağ yollarından bir dağ yolunda" diye Yahya'nın rivayetinden farklı ifade kullandı.

4868-127/6- Bunu bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, Zuheyr b. Harb ve Ebu Kureyb de tahdis edip dediler ki: Bize Veki' Usame b. Zeyd'den tahdis etti, o Ba'ce b. Abdullah el-Cuheni'den, o Ebu Hureyre'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den Ebu Hazim'in Ba'ce'den rivayet ettiği hadis ile aynı manada rivayet etti ve: "İki dağ arasındaki yollardan bir yolda" dedi.

AÇIKLAMA: (4866) Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "İnsanlar için en hayırlı geçim şekillerinden birisi de atın ın dizginlerini tutan bir adam ... " buradaki meaş: yaşayış demektir. Hayat ile aynı anlamdadır. Allahu alem taktiri şöyledir: Onların yaşayış hallerinin en hayırlılarından birisi de atının dizginlerini tutan bir adam ... şeklindedir.

"Bir düşman gürültüsü ya da bir savaş çağrısı işittiği her seferinde öldürmeyi ve ölümü muhtemel yerlerde arayarak atının sırtı üzerinde uçan. .. " yani böyle bir kimse atının üzerinde düşman gürültüsü ya da düşman üzerine gitme çağrısı duyacak olursa atın ın sırtı üzerinde hızlıca koşar.

Hey'a: Düşmanın yaklaşması sırasında çıkan seslere denilir. Fez'a ise düşmanın üzerine gitmek demektir. Muhtemel yerlerde öldürmeyi ve ölmeyi arar" yani şehid olmak için ileri derecedeki arzusu dolayısı ile ölümü ümit ettiği yerlerde arar.

Bu hadis-i şerifte cihadın, ribatın ve şehid olmayı arzu etmenin fazileti sözkonusudur.

Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Bir dağ başında bir kaç koyun ile birlikte bir adam" buradaki "gumeyme" koyun anlamındaki ganem kelimesinin küçültme ismidir. Bir küçük sürü anlamındadır. Şin ve ayn harfi fethalı olarak "şaafe" ise dağın yüksek kısımlarına denilir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

35/8- BİRİ DİĞERİNİ ÖLDÜRDÜĞÜ HALDE HER İKİSİ DE CENNETE GİREN İKi ADAMIN BEYANI BABI