SAHİH-İ MÜSLİM

CİHAD VE SİYER

17/19- GANİMETİN HAZIR BULUNANLAR ARASINDA NASIL PAYLAŞTIRILACAĞI BABI

4561-57/1- Bize Yahya b. Yahya ve Ebu Kamil Fuday! b. Husayn ikisi Süleym'den tahdis etti, Yahya, dedi ki: Bize Süleym b. Ahdar, Ubeydullah b. Ömer'den haber verdi, bize Nafi', Abdullah b. Ömer'den tahdis ettiğine göre ResuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nefel'de ata iki pay ve adama da bir pay verdi.

Diğer tahric: Tirmizi, 1554

4562- .. ./2- Bunu bize İbn Numeyr tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Ubeydullah bu isnad ile aynısını tahdis etti ama: "Nefel'de" lafzını zikretmedi.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

AÇIKLAMA: "Rasuluilah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nefel'de (ganimette) ata iki pay verdi." Hadis rivayetlerin bir çoğunda bu şekilde "ata iki pay ve adama bir pay verdi" şeklindedir. Bazılarında ise "ata iki pay piyade kişiye bir pay" racul (adam) kelimesinde ra harfinden sonra elif ile "erracil" diye rivayet edilmiştir. Bazılarında ise (at anlamındaki feras kelimesi yerine fe harfinden sonra elif getirerek süvari anlamındaki faris şeklindedir) süvariye de iki pay diye rivayet edilmiştir.

Burada nefel’DEN kasıt da ganimettir. Ona nefel adının verilmesi sözlük anlamı itibari ile ganimete de nefel denilmesinden dolayıdır. Çünkü sözlükte nefel fazlalık ve bağış anlamındadır. İşte bu da yüce Allah'tan gelen bir bağıştır. Çünkü ganimet diğer ümmetler arasından bu ümmete helal kılınmıştır.

İlim adamları süvarinin ve piyadenin ganimetten alacağı pay hususunda ihtilaf etmişlerdir. Cumhur, dedi ki: Piyadenin bir payı, süvarinin üç payı vardır. İkisi atından dolayı biri de kendisinden dolayıdır. Bu görüşü benimseyenler arasında İbn Abbas, Mücahid, Hasan, İbn Sirin, Ömer b. Abdulaziz, Malik, Evzai, Sevri, Leys, Şafii, Ebu Yusuf, Muhammed, Ahmed, İshak, Ebu Ubeyd, İbn Cerir ve daha başkaları vardır.

Ebu Hanife ise süvariye sadece iki pay verilir. Biri ata biri de süvarinin kendisine demiştir.

İlim adamları der ki: Onun bu kanaatini Ali ve Ebu Musa’DAN gelen rivayetler dışında kimse paylaşmış değildir.

Cumhurun delili bu hadis-i şeriftir. Bu ise hadisi "ata iki pay, adama bir pay" diyerek "racul: adam" kelimesini elifsiz rivayet edenlerin rivayetine göre gayet açıktır. Ve çoğunluğun rivayeti de bu şekildedir. "Racil: Süvari" diye rivayet edenlerin bu rivayeti de ihtimal dahilindedir. O halde bu rivayeti her iki rivayeti birbiri ile cem ve telif etmek için birinci rivayete uygun olarak yorumlamak izlenilmesi gereken biricik yoldur.

Hem bizim (Şafii) mezhebimiz alimleri hem başkaları der ki: Bu ihtimali İbn Ömer'in bu hadisin bundan başka gelen rivayetinde müfesser olarak varid olan lafızları ortadan kaldırmaktadır. Bu da Ebu Muaviye, Abdullah b. Numeyr, Ebu Üsame ve başkalarının kendi isnatları ile ondan naklettikleri bir rivayettir. Buna göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir adama ve atına, kendisine bir, atına da iki payolmak üzere üç pay vermiştir. Bunun bir benzeri de İbn Abbas'ın ve Ebu Amre el-Ensarı (r.a.)'nın naklettikleri rivayettir. Allah en iyi bilendir.

Eğer süvari birden çok at ile katılacak olursa yalnızca bir ata pay verilir.

Cumhurun kanaati budur. Hasan, Malik, Ebu Hanife, Şafii ve Muhammed b. el-Hasen (r.a.) bunlar arasındadır. Evzai, Sevri, Leys ve Ebu Yusuf ise (r.a.) iki ata pay verilir demişlerdir. Yıne bunun aynısı Hasan, Mekhul, Yahya el-Ensari, İbn Vehb ve ondan başka Maliki alimlerinden rivayet edilmiştir. Ayrıca şunu da söylemişlerdir: Hiçbir kimse iki attan fazlasına pay verilir dememiştir. Ancak Süleyman b. Musa'dan verilir, dediği şeklindeki rivayet müstesnadır. Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

18/20-BEDİR GAZASINDA MELEKLER İLE YARDIM GÖNDERİLMESİ VE GANİMETLERİN MÜBAH KILINMASI