|
SAHİH-İ MÜSLİM |
YEMİN |
باب ثواب
العبد وأجره
إذا نصح
لسيده، وأحسن
عبادة الله
16- EFENDİSİNE KARŞI İYİ
VE SAMİMİ DAVRANDIĞI, ALLAH'A DA GÜZELCE İBADET ETTİĞİ TAKTİRDE KÖLENİN ALACAĞI
SEVAP VE ECİR BABI
43 - (1664) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن نافع،
عن ابن عمر؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال (إن
العبد إذا نصح
لسيده، وأحسن
عبادة الله،
فله أجره مرتين(.
4294-43/1- Bize Yahya b.
Yahya tahdis edip, dedi ki: Malik'e, Nafi'den rivayetini okudum. O İbn Ömer’DEN
rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Şüphesiz
ki köle efendisine karşı doğru ve samimi davranıp Rabbine güzelce ibadet ederse
ona ecd iki defa verilir" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
2546; Ebu Davud, 5169
(1664) - وحدثني
زهير بن حرب
ومحمد بن
المثنى. قالا:
حدثنا يحيى
(وهو القطان). ح
وحدثنا ابن
نمير. حدثنا
أبي. ح وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا ابن
نمير وأبو
أسامة. كلهم
عن عبيدالله.
ح وحدثنا
هارون ابن
سعيد الأيلي.
حدثنا ابن
وهب. حدثني
أسامة. جميعا
عن نافع، عن
ابن عمر، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. بمثل
حديث مالك.
4295- .. ./2- Bana
Zuheyr b. Harb ve Muhammed b. el-Müsenna da tahdis edip, dediler ki: Bize Yahya
-ki o el-Kattan'dır- tahdis etti (H.) Bize İbn Numeyr de tahdis etti, bize
babam tahdis etti. (H.) Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti, bize İbn
Numeyr ve Ebu Üsame tahdis etti, hepsi Ubeydullah'dan rivayet etti. (H.) Bize
Harun b. Said el-Eyl! de tahdis etti, bize İbn Vehb haber verdi, bana Üsame
tahdis etti, hepsi Nafi’DEN rivayet etti, o İbn Ömer'den, o Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den Malik'in hadisinin aynısını rivayet etti.
Diğer tahric: Bunu
yalnız Müslim rivayet etmiştir; Zuheyr b. Harb'in rivayet ettiği hadisi Buhari,
2550'de
44 - (1665) حدثني
أبو الطاهر
وحرملة بن
يحيى. قالا:
أخبرنا ابن وهب.
أخبرني يونس
عن ابن شهاب.
قال: سمعت
سعيد بن المسيب
يقول: قال أبو
هريرة : قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (للعبد
المملوك
المصلح
أجران). والذي
نفس أبي هريرة
بيده! لولا
الجهاد في
سبيل الله،
والحج، وبر
أمي، لأحببت
أن أموت وأنا
مملوك.
قال:
وبلغنا؛ أن
أبا هريرة لم
يكن يحج حتى
ماتت أمه،
لصحبتها.
قال
أبو الطاهر في
حديثه: (للعبد
المصلح) ولم يذكر
المملوك.
4296-44/3- Bana
Ebu't-Tahir ve Harmele b. Yahya tahdis edip, dediler ki: Bize İbn Vehb haber
verdi, bana Yunus, İbn Şihab'dan şöyle dediğini haber verdi, Said b.
el-Müseyyeb'i şöyle derken dinledim: Ebu Hureyre, dedi ki: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Islah edici mülkiyet altındaki kölenin iki
ecri vardır" buyurdu. Ebu Hureyre'nin canı elinde olana yemin olsun ki
şayet Allah yolunda cihad, hacc ve anneme karşı iyi davranmak olmasaydı
mülkiyet altındaki bir köle olarak ölmeyi daha çok isterdim, dedi.
(Ravi), dedi ki: Bize
ulaştığına göre Ebu Hureyre annesi ile birlikte kalmak için annesi vefat
edinceye kadar hacc etmemişti.
Ebu't-Tahir hadisi
rivayetinde "ıslah edici köle" demiş fakat "mülkiyet
altındaki" niteliğini sözkonusu etmemiştir.
Diğer tahric: Buhari,
2548
(1665) - وحدثنيه
زهير بن حرب.
حدثنا أبو
صفوان الأموي.
أخبرني يونس
عن ابن شهاب،
بهذا الإسناد.
ولم يذكر:
بلغنا وما
بعده.
4297- .. ./4- Bunu bana
Zuheyr b. Harb da tahdis etti, bize Ebu Saffan el-Um evi tahdis etti, bana
Yunus, İbn Şihab’DAN bu isnad ile haber vermekle birlikte "bize ulaştığına
göre" kısmını da ondan sonrasını da sözkonusu etmedi.
AÇIKLAMA: (4294)
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Köle efendisine karşı samimi
olursa ... " diğer rivayette (4296) "ıslah edici mülkiyet altındaki kölenin
iki ecri vardır" buyurulmaktadır. Bu hadiste ıslah edici mülkiyet
altındaki kölenin açıkça fazileti dile getirilmektedir. Islah edici köle ise
efendisine karşı samimi olan ve üzerindeki Rabbine ibadet yükümlülüğünü yerine
getiren kimsedir. Hadiste ifade edildiğine göre böyle bir kimseye iki ecir
verilecektir. Buna sebep ise her iki hakkı yerine getirmesi ve koleliği
dolayısı ile de eksik halidir.
Ebu Hureyre (radıyallahu
anh)'ın bu hadiste: "Eğer Allah yolunda cihad ... olmasaydı mülkiyet
altında bir köle olarak ölmeyi arzu ederdim" 'ifadelerinden anlaşıldığına
göre mülkiyet altındaki kölenin cihad yükümlülüğü de hacc yükümlülüğü de
yoktur. Çünkü o bunları yapabilecek güce sahip değildir. Annesine iyilik (birr)
yapmaktan kastı ise nafaka, azık, hizmet ve buna benzer kölelerin yapmaları
imkansız olan onun ihtiyacı olan işleri yerine getirmektir.
Ravinin: "Bize
ulaştığına göre Ebu Hureyre ... hacc etmedi." Bundan kastı nafile
haccıdır. Çünkü o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında farz olan haccı
eda etmiş idi. Böylelikle annesine iyi davranmayı nafile haccın önüne geçirmiş
olmaktadır. Çünkü anneye iyi davranmak farzdır. Bu sebeple nafile haccın önüne
geçmiştir. Hem bizim mezhebimize hem Maliki mezhebine göre anne ve baba farz
hacca değil de, nafile hacc yapmaktan çocuğa engel olma hakkına sahiptirler.
45 - (1666) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وأبو
كريب. قالا: حدثنا
أبو معاوية عن
الأعمش، عن
أبي صالح، عن
أبي هريرة.
قال : قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (إذا أدى
العبد حق الله
وحق مواليه، كان
له أجران) قال:
فحدثتها كعبا.
فقال كعب: ليس
عليه حساب.
ولا
على مؤمن
مزهد.
4298-45/5- Bize Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe ve Ebu Kureyb de tahdis edip, dedi ki: Bize Ebu Muaviye; A'meş'den
tahdis etti, o Ebu Salih'den, o Ebu Hureyre'den şöyle dediğini rivayet etti:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Köle Allah'ın hakkını ve
efendilerinin hakkını tam olarak yerine getirecek olursa onun için iki ecir
vardır" buyurdu. Ebu Hureyre, dedi ki: Ben bunu Ka'b'a anlattım. Bu sefer
Ka'b: Onun için de hesap olmayacaktır, malı az kıt kanaat geçinen mümine de
hesap olmayacaktır, dedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(1666) - وحدثنيه
زهير بن حرب.
حدثنا جرير عن
الأعمش، بهذا
الإسناد.
4299-.../6- Bunu bana
Zuheyr b. Harb da tahdis etti, bize Cerir, A'meş'den bu isnad ile tahdis etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
46 - (1667) وحدثنا
محمد بن رافع.
حدثنا
عبدالرزاق.
حدثنا معمر عن
همام بن منبه.
قال: هذا ما
حدثنا أبو
هريرة عن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
فذكر أحاديث
منها: وقال
: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (نعما
للملوك أن
يتوفى. يحسن
عبادة الله
وصحابة سيده.
نعما له(.
4300-46/7 - Bize Muhammed
b. Rafi'de tahdis etti, bize Abdurrezzak tahdis etti, bize Ma'mer, Hemmam b.
Münebbih'den tahdis edip, dedi ki: Bu Ebu Hureyre'nin Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den bize tahdis ettiğidir. Çeşitli hadisler zikrederek onlar
arasında şunu da zikretti: Ayrıca Ebu Hureyre, dedi ki: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Allah'a ibadetini de efendisi ile birlikteliğini de
güzel bir şekilde yerine getirerek vefat eden mülkiyet altındaki köleye ne
mutlu. Evet ona ne mutlu" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: (4298)
"Ka'b, dedi ki: Ona da hesap yoktur, malı az kıt kanaat geçinen mümine
de." Buradaki "muzhir" malı az kimse demektir. Bu sözlerden
kasıt da şudur: Köle yüce Allah'ın hakkını ve efendilerinin hakkını yerine getirecek
olursa, mükafatının çokluğu ve masiyetinin bulunmaması sebebi ile verilecek
hesabı olmayacaktır. Ka'b (r.a.)'ın söylediği bu sözleri Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)’DEN dinlemiş olma ihtimali de vardır, içtihat ederek de
söylemiş olabilir. Çünkü hasenatı ağır basıp kitabı kendisine sağ tarafından
verilen bir kimse kolay bir şekilde hesaba çekilecek ve yakınlarının yanına
sevinçle dönecektir.
(4300) "Allah'a
ibadetini de efendisi ile birlikteliğini de güzel bir şekilde yerine getirerek
vefat eden mülkiyet altındaki köleye ne mutlu." Buradaki "niimma: ne
mutlu" üç ayrı şekilde söylenmiş olup, yedi kıraatte de bu üç söyleyişle
de okunmuştur.
Bu söyleyişlerin
birincisinde nun kesreli mim sakin olarak ni'ma şeklinde ikincisi nun ve ayn
harfleri kesreli olarak: ni'imma, üçüncüsü ise nun fethalı, ayn kesreli olarak
na'imma şeklinde söylenir. Bütün bu söyleşilerde mim harfi şeddelidir. O ne
güzel bir şey demektir. Bu da o yaptığı iş ne güzeldir anlamına gelir. Kadı
Iyaz, dedi ki: el-Uzr! bunu nun harfi ötreli ve sonu tenvinli olarak
"nu'men" diye de rivayet etmiştir. Bu da sahihtir. Onun için sevinç
ve göz aydınlığı vardır demektir. Bu anlamda nu'men lehu ve nu'meten lehu de
denilir.
''Allah'a ibadetini
güzel bir şekilde yaparsa ... " hadiste geçen "sahabe:
birliktelik" burada beraberlik, arkadaşlık anlamındadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
17- BİR KÖLEDEKİ
PAYINI AZAD EDEN KİMSE BABI