|
SAHİH-İ MÜSLİM |
VASİYET |
.. ./1- BİR KİMSENİN
VASİYETİNİN YANINDA YAZILI BULUNMASI BABI
1 - (1627) حدثنا
أبو خيثمة
زهير بن حرب
ومحمد بن مثنى
العنزي
(واللفظ لابن
المثنى) قالا:
حدثنا يحيى (وهو
ابن سعيد
القطان) عن
عبيدالله.
أخبرني نافع
عن ابن عمر؛
أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قال
(ما حق امرئ مسلم،
له شيء يريد
أن يوصي فيه،
يبيت ليلتين، إلا
ووصيته
مكتوبة عنده).
4180-1/1- Bize Ebu
Hayseme, Zuheyr b. Harb ve Muhammed b. el-Müsenna el-Anez! -lafız
İbnu'l-Müsenna'ya ait olmak üzere- tahdis edip, dediler ki: Bize Yahya -ki o b.
Said el-Kattan'dır- Ubeydullah’DAN tahdis etti, bana Nafi'nin, İbn Ömer'den
haber verdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Müslüman
bir kimsenin hakkında vasiyette bulunmak istediği bir şeyleri olup da vasiyeti
yanında yazılı olmadan iki gece geçirmesi hakkı değildir" buyurdu.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 2862;
2 - (1627) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا عبده بن
سليمان
وعبدالله بن
نمير. ح
وحدثنا ابن
نمير. حدثني
أبي. كلاهما
عن عبيدالله،
بهذا الإسناد.
غير أنهما
قالا (وله شيء
يوصي فيه). ولم
يقولا (يريد
أن يوصي فيه).
4181-2/2- Bize Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe de tahdis etti, bize Abde b. Süleyman ve Abdullah b. Numeyr tahdis
etti. (H.) Bize İbn Numeyr de tahdis etti, bana babam tahdis etti, ikisi
Ubeydullah'dan bu isnad ile rivayet etti. Ancak her ikisi rivayetlerinde:
"Hakkında vasiyette bulunmak istediği bir şeyi olup" demiş ama:
"Hakkında vasiyet etmek istediği" dememişlerdir.
Diğer tahric: Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe'nin rivayetini Yalnız Müslim rivayet etmiştir; İbn Numeyr'in rivayetini
Tirmizi, 974; İbn Mace, 2699
3 - (1627) وحدثنا
أبو كامل
الجحدري.
حدثنا حماد
(يعني ابن زيد).
ح وحدثني زهير
بن حرب. حدثنا
إسماعيل (يعني
ابن علية).
كلاهما عن
أيوب. ح
وحدثني أبو
الطاهر.
أخبرنا ابن
وهب. أخبرني
يونس. ح
وحدثني هارون
بن سعيد
الأيلي. حدثنا
ابن وهب.
أخبرني أسامة
بن زيد
الليثي. ح وحدثنا
محمد بن رافع.
حدثنا ابن أبي
فديك. أخبرنا
هشام (يعني
ابن سعد). كلهم
عن نافع، عن
ابن عمر، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. بمثل
حديث عبيدالله.
وقالوا جميعا
(له شيء يوصي
فيه). إلا في حديث
أيوب فإنه قال
(يريد أن يوصي
فيه). كرواية
يحيى عن
عبيدالله.
4182-3/3- Bize Ebu Kamil
el-Cahderi de tahdis etti, bize Hammad -yani b. Zeyd- tahdis etti. (H.) Bana
Zuheyr b. Harb da tahdis etti, bize İsmail-yani b. Uleyye- tahdis etti, her
ikisi Eyyub'dan rivayet etti. (H.) Bana Ebu't-Tahir de tahdis etti, bize İbn
Vehb haber verdi, bana Yunus haber verdi. (H.) Bana Harun b. Said el-Eyli de
tahdis etti, bize İbn Vehb tahdis etti, bana Üsame b. Zeyd el-leysı haber
verdi, (H.) Bize Muhammed b. Rafi'de tahdis etti, bize İbn Ebu Fudeyk tahdis
etti, bize Hişam -yani b. Sa'd- haber verdi, hepsi Nafi'den, o İbn Ömer'den o
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den Ubeydullah'ın hadisinin aynısını rivayet
edip hepsi de: "Hakkında vasiyet edeceği bir şeyi varsa" demişlerdir.
Ancak hadisin Eyyub tarafından gelen rivayetinde o: "Hakkında vasiyet
etmek istediği" diye Yahya b. Ubeydullah'ın rivayeti gibidir.
Diğer tahric: Ebu
Kamil el-Cahderi ile Zuheyr b. Harb'in rivayetini Tirmizi, 2118; Ebu't-Tahir,
Harun b. Said ve Muhammed b. Rafi'nin rivayetini yalnız Müslim rivayet
etmiştir;
4 - (1627) حدثنا
هارون بن
معروف. حدثنا
عبدالله بن
وهب. أخبرني
عمرو (وهو ابن
الحارث) عن
ابن شهاب، عن سالم،
عن أبيه؛
أنه
سمع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم قال (ما حق
امرئ مسلم له
شيء يوصي فيه.
يبيت ثلاث
ليال إلا
ووصيته عنده
مكتوبة(.
قال
عبدالله بن
عمر: ما مرت
علي ليلة منذ
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قال
ذلك، إلا وعندي
وصيتي.
4183-4/4- Bize Harun b.
Ma'ruf tahdis etti, bize Abdullah b. Vehb tahdis etti, bana Amr -ki b.
el-Haris'dir- İbn Şihab'dan haber verdi, o Salim'den, o babasından rivayet
ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i: "Hakkında
vasiyette bulunacağı bir şeyleri olan Müslüman bir kimsenin vasiyeti yanında
yazılı olmaksızın üç gece geçirmesi hakkı değildir" buyururken dinlemiştir.
Abdullah b. Ömer, dedi
ki: Ben Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in bunu söylediğini
dinlediğimden beri vasiyetim yanımda yazılı olmadan üzerimden bir gece geçmiş
değildir.
Diğer tahric: Nesai,
3621
(1627) - وحدثنيه
أبوالطاهر
وحرملة. قالا:
أخبرنا ابن وهب.
أخبرني يونس.
ح وحدثني
عبدالملك بن
شعيب بن الليث.
حدثني أبي عن
جدي. حدثني
عقيل. ح
وحدثنا ابن
أبو عمر وعبد
ابن حميد.
قالا: حدثنا
عبدالرزاق.
أخبرنا معمر.
كلهم عن
الزهري، بهذا
الإسناد، نحو
حديث عمرو بن
الحارث.
4184- .. ./5- Bana
Ebu't-Tahir ve Harmele de tahdis edip, dedi ki: Bize İbn Vehb haber verdi, bana
Yunus haber verdi (H.) Bana Abdulmelik b. Şuayb b. Leys de tahdis etti, bize
babam dedemden tahdis etti, bana Ukayl tahdis etti (H.) Bize İbn Ebu Ömer ve
Abdullah b. Humeyd de tahdis edip, dedi ki: Bize Abdurrezzak tahdis etti, bize
Ma'mer haber verdi, hepsi Hadesan'den bu isnad ile Amr el-Haris'in hadisine
yakın olarak rivayet etti.
Diğer tahric:
Ebu't-Tahir ve Harmele'nin hadisini Nesai, 3620; Abdulmelik ve İbn Ebu Ömer'in
hadisini yalnızca Müslim rivayet etmiştir
AÇIKLAMA: (4180)
"Hakkında vasiyet etmek istediği bir şeyleri bulunan bir müslümanın ...
iki gece geçirmesi. .. hakkı değildir." Bir diğer rivayette (4183)
"Üç gece" buyurulmaktadır. Bu hadis vasiyeti teşviki ihtiva etmektedir.
Müslümanlar vasiyette bulunmanın emrolunduğunu icma ile kabul etmiş olmakla
birlikte bizim ve büyük çoğunluğun benimsediği görüş bunun vacip olmayıp mendub
olduğudur. Davud ve onun dışındaki Zahiri mezhep alimleri ise bu hadis gereği
vacip olduğunu söylemişlerdir. Ama bu hadiste onların lehine delalet
bulunmamaktadır. Çünkü hadiste vacip olduğunu ortaya koyan açık bir ifade
yoktur. Ama eğer bir insanın borcu yahut üzerinde bir hakkı bulunuyor ya da
yanında emanet ve benzeri şeyler varsa bunları vasiyet etmesi gerekir. Şafii
-Allah'ın rahmeti ona-, dedi ki: Hadisin manası şudur: Müslüman için kararlılık
ve ihtiyat ancak vasiyetinin yanında yazılı bulunması ile sözkonusu olur.
Vasiyetin erken
yapılması ve sağlıklı iken onu yazıp bu hususta kendisine şahit tutması ve
vasiyetinde ihtiyaç duyacağı şeyleri yazması müstehaptır. Eğer hakkında
vasiyette bulunma gereğini duyacağı yeni bir husus ortaya çıkacak olursa bunu
da vasiyetine katar. İlim adamlarının, dediklerine göre hergün oldukça önemsiz
bir takım işler ile sık sık tekrarlanan cüz'i hususları yazmakla da mükellef
değildir.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in: "Vasiyeti yanında yazılı olduğu halde" buyruğu
da bu vasiyette bulunduğuna dair kendisi hakkında şahit tutmuş ve yazmış olduğu
halde anlamındadır. Yoksa yalnızca yazıp bırakmakla yetinmek anlamında
değildir. Çünkü o vasiyeti yaptığına dair kendisine şahit tutmadığı sürece o
vasiyet gereğince uygulama yapılmaz ve faydası olmaz. Bizim de cumhurun da
kanaati budur. Mezhebimiz alimlerinden olan İmam Muhammed b. Nasr el-Mervezi
ise hadisin zahirinden ötürü şahit tutmaksızın yazmak yeterlidir demiştir.
Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
1/2- MALIN ÜÇTE
BİRİNi VASİYET ETMEK BABI