|
SAHİH-İ MÜSLİM |
HİBE |
HİBELER - 1-
BİR KİMSENİN SADAKA VERMİŞ OLDUĞU BİR ŞEYİ SADAKA VERDİĞİ KİMSEDEN SATIN
ALMASININ MEKRUH OLDUĞU BABI
4139-11/1- Bize Abdullah
b. Mesleme b. Ka'neb tahdis etti, bize Malik b. Enes, Zeyd b. Eslem'den tahdis etti,
o babasından rivayet ettiğine göre Ömer b. el-Hattab, dedi ki: Asil bir atımı
Allah yolunda (mücahitleri taşımak üzere) hibe ettim. Atın sahibi ona gereği
gibi bakmadı. Sahibinin o atı ucuza satacağını anladım. Bunun üzerine
Rasülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e hükmünü sordum. Allah RasülÜ:
"Onu satın alma, verdiğin sadakandan dönme. Çünkü verdiği sadakadan dönen
bir kişi kusmuğunu geri yutan köpek gibidir" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
1490, 2623, 2636 -muhtasar-, 2970 -muhtasar-, 3003; Nesai, 2614; İbn Mace, 2390
-muhtasar-;
4140-"./2- Bunu
bana Zuheyr b. Harb da tahdis etti. Bize Abdurrahman -yani b. Mehdi- Malik b.
Enes'den bu isnad ile tahdis etti ve rivayetinde: "Onu sana bir dirheme
verse dahi satın alma" ibaresini ekledi.
4141-2/3- Bana Ümeyye b.
Bistam da tahdis etti ... Zeyd b. Eslem babasından, o Ömer’DEN rivayet ettiğine
göre Allah yolunda (gazaya çıkanları) taşımak üzere bir atını bağışladı. O atı
sahibinin yanında bakımsız buldu. Sahibi malı az birisi idi. Bu sebeple o atı (geri)
satın almak istedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yanına gidip
durumu ona söyleyince Allah Resulü: "Onu sana bir dirheme verse dahi satın
alma. Çünkü verdiği sadakayı dönüp geri alan bir kimsenin misali kusmuğunu geri
yutan köpeğin misali gibidir" buyurdu.
4142- ... /4- Bunu bize
İbn Ebu Ömer de tahdis etti, bize Süfyan, Zeyd b.
Eslem’DEN bu isnad ile
tahdis etti. Ancak Malik'in ve Ravh'ın hadisi rivayetleri daha tam ve
anlatımları daha fazladır.
4143-3/5- Bize Yahya b.
Yahya da tahdis edip, dedi ki: Ben Malik'e, Nafi'den rivayetini okudum. O İbn
Ömer'den rivayet ettiğine göre Ömer b. elHattab Allah yolunda (mücahitleri)
taşımak üzere bir at hibe etti. O atın satıldığını görünce onu satın almak
istedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bu hususu sordu. O da:
"Onu satın alma. Sadakandan geri dönme" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
2971, 3002; Ebu Davud, 1593
4144- .. ./6- Bunu bize
Kuteybe b. Said ve İbn Rumh da tahdis etti. Birlikte Leys b. Sa'd'dan rivayet
ettiler. (H.) Bize el-Mukaddemi ve Muhammed b. el-Müsenna da tahdis edip, dedi
ki: Bize Yahya -ki o el-Kattan'dır- tahdis etti. (H.) Bize İbn Numeyr de tahdis
etti, bize babam tahdis etti, (H.) Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti,
bize Ebu Üsame tahdis etti, hepsi Ubeydullah’DAN diye rivayet etti. Her ikisi
Nafi'den, o İbn Ömer'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den Malik'in
hadisi ile aynı şekilde rivayet etti.
Diğer tahric: Kuteybe,
İbn Numeyr ve Ebu Bekr b. Ebu Şeybe'nin hadisini Yalnız Müslim rivayet etmiştir;
el-Mukaddemi ve Muhammed b. el-Müsenna'nın rivayetini de Buhari, 2775;
4145-4/7- Bize İbn Ebu
Ömer ve Abd b. Humeyd -lafız Abd'e ait olmak üzere- tahdis edip, dedi ki: Bize
Abdurrezzak haber verdi, bize Ma'mer, Zühri’DEN haber verdi, o Salim'den, o İbn
Ömer’DEN rivayet ettiğine göre Ömer, Allah yolunda bir atını (süvari gazileri)
taşımak üzere hibe etti. Sonra o atının satılmakta olduğunu görünce onu satın
almak istedi. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bu hususu sordu, Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sadakanı geri alma ey Ömer" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: (4139)
"Allah yolunda asil bir atımı (gazileri) taşımak üzere hibe ettim."
Yani Allah yolunda
üzerine binip savaşacak kimselere o atımı sadaka verdim, hibe ettim.
Atik nefis, asil ve
başkalarını geçip geride bırakan at demektir.
"Sahibi ona iyi
bakmadı" yani onun yemini vermek ve bakımı hususunda kusur etti.
"Onu satın alma ve
sadakanı geri alma" bu haramlık ifade eden bir nehiy olmayıp, tenzihi bir
yasaktır. Herhangi bir şeyi tasadduk eden yahut onu zekat, keffaret, adak ve
buna benzer Allah'a yakınlaştıncı bir amel kastı ile elinden çıkaran bir
kimsenin onu o malı verdiği ya da hibe ettiği kimseden satın alması ya da onun
tercihi ve seçimi neticesinde ondan mülk edinmesi mekruhtur. Ama miras olarak
ondan alacak olursa bunda mekruhluk yoktur. Zekat Kitabı'nda buna dair
açıklamalar geçmiş bulunmaktadır. Aynı şekilde o mal üçüncü bir kişinin eline geçip
sonra onu tasadduk eden kimse o kişiden satın alacak olursa bunda mekruhluk
yoktur. Bizim ve cumhurun kabul ettiği görüş budur. İlim adamlarından bir
topluluk ise bir kimsenin sadakasını geri satın alması ile ilgili yasak
haramlık ifade eder demişlerdir. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: