SAHİH-İ MÜSLİM

MUSAKAT

10/31- KÖPEKLERİ ÖLDÜRMENİN EMREDİLMESİ, EMRİN NESH EDİLDİĞİNİN BEYANI, KÖPEK BARINDIRMANIN -AV, EKİN YA DA DAVAR VE BENZERLERİ İÇİN OLMASI DIŞINDA- HARAM KILINDIĞININ BEYANI BABI

3992-43/1- Bize Yahya b. Yahya tahdis edip dedi ki: Malik'e, Nafi'den rivayetini okudum. O İbn Ömer’den rivayet ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) köpeklerin öldürülmesini emretti.

Diğer tahric: Buhari, 3323; Nesai, 4288 -uzunca-; İbn Mace, 3202;

3993-44/2- Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe tahdis etti. .. İbn Ömer dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) köpeklerin öldürülmesini emretti. Bunun için de Medine'nin köşe bucağına, öldürülmeleri için haber gönderdi.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

3994-45/3- Bana Humeyd b. Mesade de tahdis etti. .. Nafi' Abdullah'tan şöyle dediğini rivayet etti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) köpeklerin öldürülmesini emrederdi de biz de Medine'ye ve onun etrafına dağılırdık ve öldürmedik hiçbir köpek bırakmazdık. Hatta çöl halkından bir kadıncağızın arkasından gelen bir köpeği dahi öldürürdük.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

3995-46/4- Bize Yahya b. Yahya tahdis etti, bize Hammad b. Zeyd, Amr b. Dinar'dan haberverdi, onun İbn Ömer'den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) av köpeği, çoban köpeği ya da davar köpeği dışında köpeklerin öldürülmesini emir buyurdu..İbn Ömer'e: Ebu Hureyre ise yahut ekin köpeği diyor denilince İbn Ömer: Şüphesiz Ebu Hureyre'nin ekini var, dedi.

Diğer tahric: Tirmizi, 1488; Nesai, 4290 -muhtasar-;

3996-47/5- Bize Muhammed b. Ahmed b. Halef tahdis etti, bize Ravh tahdis etti (H.) Bana İshak b. Mansur da tahdis etti bize İbn Ubade haber verdi, bize İbn Cureyc tahdis etti, bana Ebu Zubeyr'in haber verdiğine göre o Cabir b. Abdullah'ı şöyle derken dinledi: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize köpekleri öldürmeyi emretti. Hatta çölde köpeği ile gelen kadının köpeğini dahi öldürürdük. Sonra Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) köpeklerin öldürülmesini yasakladı ve: "Siz gözleri üzerinde iki beyaz nokta bulunan simsiyah köpeği öldürmeye bakın. Çünkü o, bir şeytandır" buyurdu.

Diğer tahric: Ebu Davud, 2846

3997-48/6- Bize Ubeydullah b. Muaz tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Şu'be, Ebu Teyyah'dan tahdis ettiğine göre o Mutarrif b. Abdullah'ı İbn Ma'kil’DEN naklen şöyle derken dinlemiştir: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) köpekleri n öldürülmesini emretti, sonra da: "Köpeklerden onlara ne" buyurdu, sonra da av köpeği ile çoban köpeğine ruhsat verdi.

3998-49/7 - Bunu bana Yahya b. Habib el-Harisı de tahdis etti, bize Halid -yani b. el-Haris- tahdis etti, (H.) Bana Muhammed b. el-Hakim de tahdis etti, bize Yahya b. Said tahdis etti, (H.) Bana Muhammed b. el-Velid de tahdis etti, bize Muhammed b. Cafer tahdis etti, (H.) Bize İshak b. İbrahim de tahdis etti, bize en-Nadr haberverdi, (H.) Bize Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bize Vehb b. Cerir tahdis etti, hepsi Şu'be'den bu isnad ile hadisi rivayet etti.

İbn Hatim hadisi Yahya’DAN rivayetinde: "Ve çoban köpeği, av köpeği ve tarla köpeğine ruhsat verdi" dedi.

3999-50/8- Bize Yahya b. Yahya tahdis edip dedi ki: Malik'e, Nafi'den rivayetini okudum: O İbn Ömer'den dedi ki: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Çoban köpeği yahut eğitilmiş av köpeği dışında köpek barındıranın amelinde her gün iki kırat eksilir" buyurdu.

4000-51/9- Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, Zuheyr b. Harb ve İbn Numeyr de tahdis edip dedi ki: Bize Süfyan, Zührı’DEN tahdis etti, o Salim'den, o babasından, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Kim bir av köpeği yahut çoban köpeği dışında bir köpek barındıracak olursa ecrinden her gün iki kı rat eksilir. "

4001-52/10- Bize Yahya b. Yahya, Yahya b. Eyyub, Kuteybe ve İbn Hucr tahdis etti, Yahya b. Yahya, bize İsmail-ki o b. Cafer'dir- haber verdi derken diğerleri tahdis etti dedi. O Abdullah b. Dinar'dan rivayet ettiğine göre İbn Ömer'i şöyle derken dinlemiştir: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kim eğitilmiş av köpeği yahut çoban köpeği dışında bir köpek barındıracak olursa her gün onun amelinden iki kırat eksilir" buyurdu.

4002-53/11- Bize Yahya b. Yahya, Yahya b. Eyyub, Kuteybe ve İbn Hucr tahdis etti. Yahya bize İsmail, Muhammed’DEN -ki o b. Ebu Harmele'dir- haber verdi derken diğerleri tahdis etti dedi. (Muhammed) Salim b. Abdullah'tan, o babasından, o Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den: "Her kim çoban köpeği yahut av köpeği dışında bir köpek barındırırsa her gün onun amelinden bir kırat eksilir" buyurdu.

Abdullah dedi ki: Ebu Hureyre ise: "Yahut tarla köpeği" dedi.

Diğer tahric: Nesai, 4302

4003-54/12- Bize İshak b. İbrahim tahdis etti, bize Veki' haber verdi, bize Hanzala b Ebu Süfyan, Salim’DEN tahdis etti, o babasından, o Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Her kim alıştırılmış av köpeği yahut çoban köpeği dışında bir köpek barındıracak olursa her gün onun amelinden iki kırat eksilir." Buyurdu.

Salim dedi ki: Ebu Hureyre de: "Yahut tarla köpeği" derdi. Kendisi tarla sahibi birisi idi.

Diğer tahric: Buhari, 5481; Nesai, 4295;

4004-55/13- Bize Davud b. Ruşeyd tahdis etti. .. Salim b. Abdullah babasından şöyle dediğini tahdis etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bir aile halkı çoban köpeği yahut avcı köpeği dışında bir köpek edinecek olurlarsa her gün amellerinden iki kırat eksilir" buyurdu.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

4005-56/14- Bize Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar -lafız İbnu'l-Müsenna'ya ait olmak üzere- tahdis edip dedi ki: Bize Muhammed b. Cafer tahdis etti, bize Şu'be, Katade'den tahdis etti, o Ebu'l-Hakem'den şöyle dediğini rivayet etti: İbn Ömer'i Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)’DEN şöyle buyurdu diye tahdis ederken dinledim: "Her kim tarla köpeği, çoban köpeği yahut av köpeği dışında bir köpek edinirse her gün onun ecrinden iki kırat eksilir"

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

4006-57/15- Bana Ebu't-Tahir ve Harmele de tahdis edip dedi ki ... Bize İbn Vehb haber verdi, bana Yunus, İbn Şihab'dan haber vetdi, o Said b. elMüseyyeb'den, o Ebu Hureyre'den, o Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Her kim av, çoban ve arazi köpeği olmayan bir köpek barındıracak olursa her gün onun ecrinden iki kı rat eksilir. "

Ebu't-Tahir'in hadisinde "Arazi köpeği" ifadesi yoktur.

Diğer tahric: Nesai, 4301

4007-58/16- Bize Abd b. Humeyd tahdis etti, bize Abdurrezzak haber verdi, bize Ma'mer, Zühri'den haber verdi, o Ebu Seleme'den, o Ebu Hureyre'den şöyle dediğini rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

"Kim çoban köpeği yahut av köpeği ya da ekin köpeği dışında bir köpek edinirse her gün onun ecrinden bir kırat eksilir. " Buyurdu.

Zühri dedi ki: İbn Ömer'e Ebu Hureyre'nin sözü aktarılınca o: "Allah'ın rahmeti Ebu Hureyre'ye olsun. O ekin sahibi birisiydi, dedi.

Diğer tahric: Ebu Davud, 2488; Tirmizi, 1490; Nesai, 4300;

4008-59/17- Bana Zuheyr b. Harb da tahdis etti. .. Ebu Hureyre dedi ki:

Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her kim tarla ya da çoban köpeği dışında bir köpek bulunduracak olursa her gün onun amelinden bir kırat eksilir" buyurdu.

Diğer tahric: Buhari, 2322

4009- ... /18- Bize İshak b. İbrahim tahdis etti. .. Bana Ebu Hureyre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)’DEN aynısını tahdis etti.

Diğer tahric: İbn Mace, 3204

4010- .. ./19- Bize Ahmed b. el-Munzir tahdis etti, bize Abdüssamed tahdis etti, bize Harb. Tahdis etti, bize Yahya b. Ebu Kesir bu isnad ile aynısını tahdis etti.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

4011-60/20- Bize Kuteybe b. Said tahdis etti ... Bize Ebu Rezın tahdis edip dedi ki: Ebu Hureyre'yi şöyle derken dinledim: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her kim av köpeği, çoban köpeği olmayan bir köpek edinirse her gün onun amelinden bir kırat eksifir" buyurdu.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

4012-61/21- Bize Yahya b. Yahya tahdis edip dedi ki: Malik'e, Yezid b.

Huzeyfe'den rivayetini okudum: Buna göre es-Saib b. Yezid ona şunu haber verdi: O Süfyan Ebu Zuheyr'i -ki o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in ashaamdan Şenuelilerden bir adamdı- şöyle derken dinledi: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i: "Her kim ne bir ekine ne de bir davara faydası bulunmayan ve ihtiyacı olmayan bir köpeği barındıracak olursa her gün onun amelinden bir kırat eksilir" buyururken dinledim. (es-Said) dedi ki: Bunu Resulullah Sallallahu aleyhi ve Sellem) bizzat sen mi dinledin dedi. O: Bu mescidin rabbine yemin ederim ki evet dedi.

Diğer tahric: Buhari, 2323, 3325; Nesai, 4296; İbn Mace, 3206

4013- .. ./22- Bize Yahya b. Eyyub, Kuteybe ve İbn Hucr tahdis edip dedi ki: Bize İsmail, Yezid b. Huzayfe'den tahdis etti, bana es-Saib b. Yezid'in haber verdiğine göre yanlarına Şemle'li Süfyan b. Ebu Zuheyr geldi ve dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyurdu deyip hadisi aynen rivayet etti.

AÇIKLAMA: (3992) "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) köpeklerin öldürülmesini emretti" başka bir rivayette: (3993) "Köpeklerin öldürülmesini emretti ve Medine'nin köşebucağına ... gönderdi" başka bir rivayette (3994) "köpeklerin öldürülmesini emretti biz de Medine'ye ve Medine'nin etrafına dağıldık. .. " başka bir rivayette (3995) av köpeği yahut çoban köpeği ya da davar köpeği olması dışında köpeklerin öldürülmesini emretti, İbn Ömer'e ... " Cabir'in rivayetinde (3996) "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize köpekleri öldürmeyi emretti. Öyle ki çölden köpeği ile gelen bir kadıncağız ... onu öldürürdük." ... ve: Çünkü o bir şeytandır buyurdu" İbnu'l Muvaffel'in rivayetinde (3997) "RasUlullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) köpeklerin öldürülmesini emretti. Sonra:

Köpeklerden onlara ne buyurdu ... ruhsat verdi." Bir rivayette de çoban, av ve tarla köpeğine ruhsat verdiği belirtilirken İbn Ömer'in rivayet ettiği hadiste (3999) "her kim çoban köpeği ya da eğitilmiş av köpeği dışında bir köpek barındırırsa ... iki kırat eksilir" bir başka rivayette (4000) "ecrinden her gün bir kirat eksilir" Ebu Hureyre'nin rivayetinde (4006) " her kim av köpeği, çoban köpeği ve arazi köpeği olmayan bir köpek barındırırsa her gün ecrinden iki kırat eksilir" yine ondan gelen bir diğer rivayette (4007) "her gün ecrinden bir kırat eksilir." Süfyan b. Ebu Zuheyr'in rivayetinde de: "Her kim ... fayda vermeyen bir köpek barındırırsa her gün amelinden bir kırat eksilir."

İlim adamları kudurmuş köpek ile saldırgan köpeğin öldürüleceğini icma ile kabul etmiş olmakla birlikte zarar vermeyen köpeğin öldürülmesinde ihtilaf etmişlerdir. Mezhep alimlerimizden İmamül Harameyn dedi ki: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) önce bütün köpeklerin öldürülmesini emir buyurdu sonra bunu nesh ederek simsiyah köpek dışındaki köpeklerin öldürülmesini yasakladı sonra da şeriatin hükmü ister siyah renk olsun ister başka renkte olsun herhangi bir zararı olmayan bütün köpekleri n öldürülmesinin yasaklanması üzerinde şer'i hüküm kesinleşip son halini aldı.

Onun sözünü ettiği bu hususa İbnu'l-Muğaffel'in hadisi delil gösterilir. Kadı Iyaz dedi ki: İlim adamlarının bir çoğu köpeklerin öldürülmesi ile ilgili hadisin delil alınacağı kanaatindedir. Onlara göre bundan istisna edilen av köpeği ve diğer köpekler müstesnadır. Malik'in ve Maliki mezhebine mensup alimlerin görüşü budur. Bu görüşü kabul edenler de av köpeği ve benzeri köpeklerin öldürülmesi hükmü ile ilgili genel hükümden nesh mi edildiği yoksa öldürme emri önce bütün köpekler hakkında genel mi olduğu yoksa bunların dışındakiler için özel olduğu hususunda ihtilaf etmişlerdir. Başkaları ise bütün köpekleri edinmenin caiz olduğu, köpekleri n öldürülme emrinin ve siyah köpek dışında köpek barındırmanın yasaklığının nesh edildiği kanaatindedirler.

Kadı lyaz dedi ki: Bana göre ilk yasaklama bütün köpekleri barındırmayı kapsayan genel bir yasak ve hepsinin öldürülmesi emri şeklinde genel bir emirdir. Sonra siyah köpek dışında köpeklerin öldürülmesi yasaklandı ve av köpeği, tarla köpeği ya da çoban köpeği dışındaki bütün köpeklerin barındırılması da menedildi.

Kadı lyaz'ın yaptığı bu açıklama hadislerin zahirinden anlaşılandır. Buna göre İbn Muğaffel'in rivayet ettiği hadis (3997) siyahın dışında kalan köpeklere has olur. Zira bu hadis geneldir ama diğer hadis ile ondan siyah köpek tahsis edilir.

Köpek barındırmaya gelince. Bizim mezhebimizin görüşüne göre ihtiyaçsız köpek barındırmak haramdır. Av, ekin ve davar için ise barındırılması caizdir. Evleri, yolları ve benzer yerleri korumak için caiz midir bu hususta iki görüş vardır.

Bir görüşe göre hadislerin zahirleri gereğince caiz değildir çünkü bu hadisler ekin, av ya da davar için olması hali dışındaki barındırmaları açıkça yasaklamaktadır. Bu iki görüşün daha sahih olanı hadislerden anlaşılan illet ile amel ederek istisna edilen bu üç tür köpeğe kıyas ile caiz olacağıdır. Bu illet ise duyulan ihtiyaçtır.

Av, ekin ya da davar için eğitmek üzere enik köpeği barındırmak caiz midir? Bu hususta da mezhep alimlerimizin iki görüşü vardır. Daha sahih olana göre caiz olduğudur.

(3995) "İbn Ömer dedi ki: Ebu Hureyre'nin ekini var" Salim de diğer rivayette (4003) "Ebu Hureyre: Yahut ziraat köpeği derdi, kendisi de ziraat sahibi idi." İlim adamları der ki: Bu Ebu Hureyre'nin rivayetinin zayıf olduğuna ya da o rivayet hakkında şüphe bulunduğuna işaret maksadı ile söylenmiş değildir. Aksine bunun anlamı şudur: O ziraatle uğraşan, tarlası ekili olan birisi olduğundan ötürü buna gereken itinayı göstermiş, bunu bellemiş, bunu sağlam bir şekilde kavramıştı. Çünkü adeten bir kimse eğer bir iş ile meşgul ise o hususta başkasının iyice bellemediği şeyleri beller, başkasının bilmediği kadar onun ile ilgili hükümleri bilir, öğrenir.

Müslim bu fazlalığı yani köpeğin ziraat için edinileceği ifadesini İbnu'l Muvaffel'in rivayetinden, Süfyan b. Ebu Zuheyr'in rivayetinden, onların Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den rivayeti olarak zikretmektedir. Aynı şekilde Müslim bunu İbnu'l-Hakem'in rivayeti olarak da ziktetmektedir. Adı ise -- Abdurrahman b. Ebu Nu'm el-Beceli'dir. O bunu İbn Ömer'den diye rivayet etmiştir. O halde İbn Ömer'in de bunu Ebu Hureyre'den işitip Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) tarafından söylendiğinden kesin olarak emin olunca o da bunu rivayet etmeye başlamış ve daha önce bu fazlalık olmadığı bu hadisine eklemiştir. Ayrıca belli bir zamanda onun Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den bunu işitmiş olduğunu hatırlaması ve rivayet ettiği bir başka zamanda ise bunu unutmuş olduğu için bu fazlalığı zikretmemiş olması ihtimali de vardır. Velhasıl Ebu Hureyre tek başına bu fazlalığı rivayet etmiş değildir. Aksine bunu Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den rivayeti hususunda ashab-ı kiramdan bir topluluk da ona muvafakat etmiştir. Kendisi tek başına bunu rivayet etmiş olsaydı dahi yine makbul bir rivayet olur, rıza ile karşılanan ve ikram ile kabul olan bir rivayet olurdu.

(3996) "Gözlerinin üstünde iki nokta bulunan simsiyah köpek" burada behinden kasıt, katıksız siyah demektir. İki noktadan kasıt ise siyahköpeğin gözleri üzerinde varlıkları bilinen iki beyaz noktadır. Bu görülen ve bilinen bir husustur.

"O bir şeytandır" ifadesini Ahmed b. Hanbel ve bazı mezhep alimlerimiz simsiyah av köpeğinin avının caiz olmadığına ve öldürdüğü avın helal olmadığına delil göstermişlerdir. Çünkü böyle bir köpek bir şeytandır. Halbuki av köpeğinin avı helal olur.

Şafii, Malik ve ilim adamlarının büyük çoğunluğu ise siyah köpeğin avı da başka köpekler gibi helaldir. Hadisten kasıt böyle bir köpeği köpek türünün dışına çıkarmak değildir. Bundan dolayı bir kabı ya da başka bir şeyi yalayacak olursa beyaz köpeğin yalamasından nasıl onu yıkamak gerekiyorsa onu da öylece yıkamak gerekir.

(3997) "Köpeklerden onlara ne" yani köpekler onları ilgilendirmez. Onları bıraksınlar, onlara ilişmesinler.

(3999) "Kim bir çoban köpeği yahut eğitilmiş bir av köpeği dışında bir köpek barındırırsa" ifade nüshaların bir çoğunda "dari: eğitilmiş av köpeği" ile ye harfi ile yazılmıştır. Bazılarında ise ye’DEN sonra nasb ile bir elif getirilerek "dariyen" şeklinde kaydedilmiştir. İkinci rivayette (4001) "her kim av için eğitilmiş köpek dışında köpek barındıracak olursa" rivayetinde ise bu lafız "dariyetin" şeklindedir.

Kadı Iyaz'ın zikrettiği üzere birincisi ye ile "dari" diğer rivayet ye harfi hazfedilerek "darin" diğeri ise "dariyen" diye rivayet edilmiştir. Bu son şeklin irab açısından durumu açıkça anlaşılmaktadır. Ye harfi ile "dari" ve ye'siz "dar(in)" ise "maşiye: davar" anlamındaki lafza atfedilmek sureti ile ikisi de mecrurdur. Bu durumda mevsufun sıfatına izafe edilmesi türünden olur. Soğuk su ve cami mescid gibi. Yüce Allah'ın: "Batı tarafında" (Kasas,44) "ve elbette ahiret yurdu" (Nahı, 30) buyrukları bu türdendir. Bu türün açıklamaları daha önce defalarca geçti.

"Dari" rivayetinde ye harfinin sabit olması ise elif ve lamsız kullanıldığı taktirde nakıs isminde ye harfinin söyleneceği şeklindeki az rastlanılan söyleyişe uygundur. Halbuki meşhur olan bunun hazfedilmesidir. Buradaki "darin" lafzının avcılığa alışmış köpekleri olan avcı adamın sıfatıdır. Ona bu şekilde dari: av eğitimli denilmesi diğer rivayetteki "davar köpeği (çoban köpeği) yahut av köpeği" şeklindeki tabirler gibi bir istiare olduğu da söylenmiştir.

(4001) "Kelbe dariyetin: av için eğitilmiş köpek" rivayeti ile ilgili olarak da şöyle demişlerdir. Bunun takdiri av için eğitilmiş köpekleri olan kimsenin köpeği müstesna demek olur. Dari ise avcılık öğretilmiş ve buna alışmış demektir. Atra: sahibi ona avlanmayı öğretti demektir. Ömer (r.a.)'ın: Şüphesiz ki etin de şarabın daraveti gibi bir daraveti vardır (tiryakilik yapma özelliği vardır) sözünde de bu lafız kullanılmıştır. Bir topluluğun dediğine göre bu etin şarabın alışkanlığı gibi alışkanlık yapma özelliği vardır demektir. El-Ezheri dedi ki: Et yiyenlerin tıpkı şarap içenlerin şarabı devamlı içmeleri gibi et yeme alışkanlıkları olur. Nasıl ki şaraba alışmış olan hemen hemen şarabsız yapamıyorsa, ete alışanın durumu da böyledir demektir.

(4000) "Ecrinden -bir rivayette: amelinden- her gün iki kırat eksilir" ve başka rivayette bir kırat eksilir denilmektedir.

Amelinden eksilir rivayetinin manası amelinin ecrinden eksilir şeklindedir. Kırat ise burada yüce Allah tarafından bilinen bir miktardır. Maksat ise onun amelinin ecrinin bir kısmının eksildiğidir.

Rivayetlerde farklı olarak "bir Imat" ve "iki lmat" şeklinde ihtilaflı gelmesine gelince şöyle açıklanmıştır: Bu muhtemelen birinin eziyeti diğerinden daha fazla olan ve her ikisindeki ayrı özellikler sebebi ile iki tür köpek hakkında söylenmiştir. Ya da bu yerlerin farklılığı dolayısı ile değişiklik göstermiş olabilir. İki kırat faziletinin üstünlüğü dolayısı ile özel olarak Medine'de, bir kırat ise Medine'nin dışındaki yerlerde yahut iki kırat şehirlerde veya şehirlere benzer kasabalarda, bir kırat ise çöllerde ya da iki ayrı zamanda bunları sözkonusu etmiş ve önce bir kıratı zikretmiş sonra da vebali daha ağırlaştırarak iki kıratı zikretmiş olabilir.

Mezhep alimlerimizden er-Ruyani, el-Bahr adlı kitabında şöyle demektedir: Ayrıca hangi amelinden eksileceği hususunda da ilim adamları ihtilaf etmişlerdir. Onun geçmiş amelinden eksileceği söylendiği gibi gelecekteki amelinden eksileceği de söylenmiştir. Diğer taraftan kıratın- nereden eksileceği hususunda da ihtilaf etmişlerdir. Gündüz amelinden bir kırat ve gece amelinden bir kırat denildiği gibi farz amelinden bir kırat nafile amelinden de bir kırat eksileceği de söylenmiştir. Allah en iyi bilendir.

Köpek barındırmaktan ötürü ecrin eksiliş sebebinin ne olduğu hususunda da ilim adamları ihtilaf etmişlerdir. Meleklerin köpek sebebi ile evine girmediğinden dolayı olduğu söylendiği gibi, gidip gelenleri korkutmasından ve onların üzerine yürümesinden ötürü ulaşan eziyet sebebi ile olduğu da söylenmiştir. Sebebinin, edinilmesi yasak olanı edinmesi ve bu hususta isyan etmesi dolayısı ile ona bir ceza olduğu da söylenmiştir. Köpek sahibinin farkına varmadığı zamanlarda kap-kacağı yalaması gibi bir halin ortaya çıkıp onu yıkamaması gibi bir hale düştüğünden dolayı olduğu da söylenmiştir. Allah en iyi bilendir.

(4012) "Kim kendisine ekin ya da davarları hususunda kendisine faydası olmayan bir köpek barındırırsa" burada darh'dan (aslında hayvan memesi demektir) kasıt diğer rivayetlerde görüldüğü gibi davarlardır. Yani her kim ekin ve davar dışında bir sebeple bir köpek barındıracaksa anlamındadır.

(4013) "Yanlarına Süfyan b. Ebu Zuheyr eş-Şenei (Şenue'li) geldi" Burada "eş-Şenei" nisbeti nüshaların bir çoğunda fethalı şin ve sonra fethalı bir nun sonra kesreli bir hemze iledir. Ezd-i Şenue'ye nisbettir. İtimad olunan bazı nüshalarda ise vav ile "eş-Şenevi" diye kaydedilmiştir. Bu da teshil (söyleyiş için kolaylaştırma) yapılmış olarak sahihtir. Buhari'nin bazı ravileri de bunu aslına uygun olarak nun harfi ötreli "Şenuvi" diye rivayet etmişlerdir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

11/32- HACAMAT ÜCRETİNİN HELAL OLDUĞU BABI