SAHİH-İ MÜSLİM

İTK

باب فضل العتق

6- KÖLE AZAD ETMENİN FAZİLETİ BABI

21 - (1509) حدثنا محمد بن المثنى العنزي. حدثنا يحيى بن سعيد عن عبدالله بن سعيد (وهو ابن أبي هند). حدثني إسماعيل بن أبي حكيم عن سعيد بن مرجانة، عن أبي هريرة، عن النبي صلى الله عليه وسلم قال"من أعتق رقبة مؤمنة، أعتق الله، بكل إرب منها، إربا منه من النار".

3774-21/1- Bize Muhammed b. el-Müsenna el-Anezı tahdis etti. Bize Yahya b. Said, Abdullah b. Said'den -ki o b. Ebu Hind'dir- tahdis etti, bize İsmail b. Ebu Hakim, Said'den -ki o b. Mercane'dir- o Ebu Hureyre'den, c Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Kim mü'min bir köleyi hürriyetine kavuşturursa, Allah da o kölenin her bir organi karşılığında kendisinin bir organını cehennemden azad eder. "

Diğer tahric: Buhari, 2517,6715; Tirmizi, 1541

22 - (1509) وحدثنا داود بن رشيد. حدثنا الوليد بن مسلم عن محمد بن مطرف أبي غسان المدني، عن زيد بن أسلم، عن علي ابن حسين، عن سعيد بن مرجانة، عن أبي هريرة، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال"من أعتق رقبة، أعتق الله بكل عضو منها، ععضوا من أضائه من النار. حتى فرجه بفرجه".

3775-22/2- Bize Davud b. Ruşeyd de tahdis etti. .. Said b. Mercane'nin Ebu Hureyre’DEN rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ŞÖy'le buyurdu: "Kim bir köleyi hürriyetine kavuşturursa, Allah da o kölenin her bir uzvu karşılığında cehennem ateşinden kendisinin organlarından bir organını hatta fercine karşılık kendisinin fercini cehennem ateşinden kurtarır. "

23 - (1509) وحدثنا قتيبة بن سعيد. حدثنا ليث عن ابن الهاد، عن عمر بن علي بن حسين، عن سعيد بن مرجانة، عن أبي هريرة. قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول

"من أعتق رقبة مؤمنة، أعتق الله بكل عضو منه، عضوا من النار. حتى يعتق فرجه بفرجه".

3776-23/3- Bize Kuteybe b. Said de tahdis etti. .. Ebu Hureyre dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i şöyle buyururken dinledim: "Mümin bir köleyi hürriyetine kavuşturan kimsenin, Allah da her bir organı karşılığında cehennem ateşinden kendisinin bir organını hatta onun ferci karşılığında kendisinin fercini kurtarır. "

24 - (1509) وحدثني حميد بن مسعدة. حدثنا بشر بن المفضل. حدثنا عاصم (وهو ابن محمد العمري). حدثنا واقد (يعني أخاه). حدثني سعيد بن مرجانة (صاحب علي بن حسين) قال: سمعت أبا هريرة يقول: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم

"أيما امرئ مسلم أعتق امرءا مسلما، استنقذ الله، بكل عضو منه، عضوا منه من النار" قال: فانطلقت حين سمعت الحديث من أبي هريرة. فذكرته لعلي بن الحسين. فأعتق عبدا له قد أعطاه به ابن جعفر عشرة آلاف درهم، أو ألف دينار.

3777-24/4- Bana Humeyd b. Mesade de tahdis etti. .. Bana -Ali b. Huseyn'in arkadaşı- Said b. Mercane tahdis edip dedi ki: Ebu Hureyre'yi şöyle derken dinledim: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: ''Herhangi Müslüman bir kimse Müslüman bir kimseye hürriyetini verecek olursa Allah da onun her bir azası karşılığında kendisinin bir azasını cehennemden kurtarır."

(Said) dedi ki: Ben bu hadisi Ebu Hureyre’den işitince kalkıp gittim ve bunu Ali b. el-Hüseyn'e söyledim. O da İbn Cafer'in kendisine karşılığında on bin dirhem yahut bin dinar teklif ettiği bir köleyi derhal hürriyetine kavuşturdu.

AÇIKLAMA: (3774) "Davud b. Ruşeyd" re harfi ötrelidir.

(3775) "Her kim bir köleyi hürriyetine kavuşturursa ... onun fercine karşı kendisinin fercini cehennem ateşinden kurtarır. " Bir rivayette de (3774) "Kim mümin bir köleye hürriyetini kazandırırsa ... onun her bir organı karşılığında ... " hemze kesreli, re harfi sakin olmak üzere "irb" kelimesi aza, organ demektir.

Bu hadis-i şerifte köle azad etmenin, ona hürriyetini kazandırmanın fazileti ve bunun en faziletli işlerden olduğu ve kendisi sebebi ile cehennem ateşinden kurtulup cennete girmenin gerçekleşeceği bir amel olduğu beyan edilmektedir.

Ayrıca bütün azaları yerli yerinde bir köleyi hürriyetine kavuşturmanın müstehap olduğu da anlaşılmaktadır. Öyle ki azad edilecek kölenin hayaları burulmuş olmasın. Bunun dışında herhangi bir organını yitirmiş olmasın. Bununla birlikte hayaları burulmuş olsa da daha başka eksikleri bulunsa da hürriyete kavuşturmanın fazileti pek büyüktür ama organları tam birisine hürriyetini kavuşturmak daha uygundur. En faziletli köle azadı ise değeri en yüksek ve en kıymetli olanlarıdır. Nitekim bu husus daha önce bu kitabın baş taraflarında İman Kitabı'nda yer alan hangi köleyi hürriyetine kavuşturmak daha faziletlidir hadisi açıklanırken geçmiş bulunmaktadır.

Ebu Davud, Tirmizi, Nesai ve başkaları Salim b. Ebu Ca'd'den ve o Ebu Umame ve ondan başka diğer ashab-ı kiramdan (r.a.) onlar Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle dediğini rivayet etmektedirler: "Müslüman bir kimse Müslüman bir erkeği hürriyetine kavuşturacak olursa, bu onun cehennem ateşinden kurtuluş sebebi olur. Hürriyetine kavuşturduğu kölenin her bir organı, kendisinin bir organına karşılık olur. Yine Müslüman bir kimse, Müslüman iki kadını hürriyetine kavuşturacak olursa, o kadınlar onun cehennemden kurtuluşuna vesile olurlar. Onların her bir organları kendisinin bir organına karşılık olur. Müslüman bir kadın Müslüman bir kadını hürriyetine kavuşturacak olursa onun cehennem ateşinden kurtulmasına sebep olur. Onun her bir organı azat edenin o organına karşılık olur. "

Tirmizi, bu hasen-sahih bir hadistir, demiştir.

Tirmizi ve başkaları da işte bu hadis erkek köleyi hürriyetine kavuşturmanın kadın köleyi hürriyetine kavuşturmaktan daha faziletli olduğuna delildir, demişlerdir.

Kadı Iyaz dedi ki: İlim adamları erkeklerin mi yoksa dişilerin mi hürriyete kavuşturulmalarının daha faziletli olduğu hususunda ihtilaf etmişlerdir. Bazıları dişileri hürriyete kavuşturmanın daha faziletli olduğunu söylemiştir. Çünkü kadın cariye hürriyetine kavuşacak olursa onun çocuğu da -ister onunla hür bir kişi evlensin ister köle fark etmeksizin- hür olur. Diğerleri ise erkekleri hürriyete kavuşturmak, gerek bu hadis dolayısı ile gerekse de şahitlik, hakimlik, cihad ve buna benzer ya şer'i açıdan ya da adet gereği erkeklere mahsus olup kadınlarda bulunmayan bir takım genel faydalar ve hususlar dolayısı ile erkekleri hürriyetine kavuşturmanın daha faziletli olduğunu söylemişlerdir. Ayrıca bazı cariyeler hürriyetlerini elde etmek istemezler. Bir kısmı da kölelerden farklı olarak çaresiz kalabilider. İşte bu görüş sahih olan görüşdür.

Hürriyetine kavuşturulacak köle ile ilgili olarak "mümin" olma kaydının zikredilmesi ise bu faziletin özel olduğuna ve mümin köleyi hürriyetine kavuşturmada sözkonusu olduğuna delildir. Mümin olmayan bir köleyi de hürriyetine kavuşturmanın faziletli olduğunda da görüş ayrılığı yoktur ama mümin köleden fazileti daha azdır. İşte bundan dolayı fukaha öldürmeye kefaret olarak hürriyetine kavuşturulacak köle de mümin şartını icma ile kabul etmişlerdir. Kadı Iyaz'ın Malik'den diye naklettiğine göre değeri daha yüksek olanın fazileti de daha üstündür. Kafir dahi olsa. Bu hususta mezhep alimlerinden ve başkalarından birden çok kişi ona muhalefet etmiştir. Kadı İyaz: Bu daha sahihdir demiştir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

7- BABAYI HÜRRİYETE KAVUŞTURMANIN FAZİLETİ BABI