|
SAHİH-İ MÜSLİM |
İTK |
KÖLE AZADI - 1-
BİR KÖLEDEKİ ORTAK PAYINA HÜRRİYETİNİ VEREN KİMSE BABI
Dil bilginleri der ki:
İtk, hürriyet demektir. Ateka, ya'tiku, ıtken ve ataken denilmesi buradan
gelir. Bunu el-Muhkem sahibi ve başkaları nakletmektedir. (Mastarı) ltaken ve
ltakaten de gelir. Kendisine hürriyet verilene "atik ve atik" denilir.
Bunu da el-Cevheri nakletmektedir. Çoğulu uteka diye gelir. A'lekahu: Ona
hürriyetini verdi, demek olup bu şekilde hürriyeti verilene ''mu'tak"
denilir, çoğulu "uteka" diye gelir. Hürriyeti verilen cariyeye atık
ve atika denilir, çoğulu ataik diye gelir.
"Atak yapacağına
yemin etti" kölelerini hürriyetine kavuşturacağına yemin etti, demektir.
el-Ezheri dedi ki: Bu da Arapların yarışta öne geçip kurtulduğu zaman
kullanılan: "Atake'l-feras" tabirlerinden türetilmiştir.
Ataka'l-ferh: kuş yavrusu uçtu ve kendi başına kaldı demektir.
Buna sebep ise kölenin
ıtk ile kurtulması ve dilediği yere gidebilmesidir. Ezheri ve başkalarının
dediklerine göre bir canı hürriyetine kavuşturan kimseye bir rakabeyi hürriyete
kavuşturdu ve bir rakabeyi çözdü, denilmesinin ve bunun için diğer organlar
arasından özellikle rakabe (boyun)un zikredilmesinin sebebi, -hürriyete
kavuşturmak bedenin tamamını kapsamakla birlikte- efendinin köle üzerindeki
hükmünün ve mülkiyetinin kölenin boynundaki bir ipe ve onun dışarı çıkmasını
engelleyen bir tasmaya benzemesinden dolayıdır. İşte buna hürriyet verildiği
zaman sanki boynu bu halden kurtarılmış gibi olur. Allah en iyi bilendir.
1- BİR KÖLEDEKİ ORTAK
PAYINA HÜRRİYETİNİ VEREN KİMSE BABI
1 - (1501) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قلت
لمالك: حدثك
نافع عن ابن
عمر قال: قال
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
:"من
أعتق شركا له
في عبد، فكان
له مال يبلغ ثمن
العبد، قوم
عليه قيمة
العدل، فأعطى
شركاءه
حصصهم، وعتق
عليه العبد،
وإلا فقد عتق
منه ما عتق".
3749-1/1- Bize Yahya b.
Yahya tahdis edip dedi ki: Ben Malik'e dedim ki: Sana Nafi', İbn Ömer’DEN şöyle
dediğini tahdis etti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bir kimse
bir köledeki payına hürriyetini verip de onun kölenin değerine ulaşacak malı
varsa onun adına adaletli bir şekilde köleye değer biçilir. Sonra da
ortaklarına paylarını verir ve köle onun adına hürriyete kavuşturulur. Aksi
taktirde o köleden hürriyete kavuşturduğu kadarını hürriyete kavuşturmuş olur.
"
Diğer tahric: Buhari,
2522; Müslim, 4301; Ebu Davud, 3940; İbn Mace, 2528
(1501) وحدثناه
قتيبة بن سعيد
ومحمد بن رمح.
جميعا عن
الليث بن سعد.
ح وحدثنا
شيبان بن
فروخ. حدثنا جرير
بن حازم. ح
وحدثنا أبو
الربيع وأبو
كامل. قالا: حدثنا
حماد. حدثنا
أيوب. ح
وحدثنا ابن
نمير. حدثنا
أبي. حدثنا
عبيدالله. ح
وحدثنا محمد
ابن المثنى.
حدثنا
عبدالوهاب.
قال: سمعت
يحيى بن سعيد.
ح وحدثني
إسحاق بن
منصور. أخبرنا
عبدالرزاق عن
ابن جريج.
أخبرني
إسماعيل بن أمية.
ح وحدثنا
هارون بن سعيد
الأيلي. حدثنا
ابن وهب.
أخبرني أسامة.
ح وحدثنا محمد
بن رافع. حدثنا
ابن أبي فديك
عن ابن أبي
ذئب. كل هؤلاء
عن نافع عن
ابن عمر.
بمعنى حديث
مالك عن نافع.
3750- Bunu bize Kuteybe
b. Said ve Muhammed b. Rumh da birlikte Leys b. Sa'd'dan tahdis etti (H.) Bize
Şeyban b. Ferruh da tahdis etti, bize Cerir b. Hazim tahdis etti (H.) Bize Ebu
Rabi' ve Ebu Kamil de tahdis edip dedi ki: Bize Hammad tahdis etti, bize Eyyub
tahdis etti (H.) Bize İbn Numeyr de tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize
Ubeydullah tahdis etti, (H.) Bize Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bize
Abdülvehhab tahdis edip dedi ki: Yahya b. Said'i dinledim (H.) Bana İshak b.
Mansur da tahdis etti, bize Abdurrezzak, İbn Cureyc’DEN haber verdi, bana
İsmail b Umeyye haber verdi. (H.) Bize Harun b. Sa'd el-Eyli de tahdis etti,
bize İbn Vehb tahdis etti,
bana Üsame haber verdi,
(H.) Bize Muhammed b. Rafi'de tahdis etti, bize İbn Ebu Fudeyk, İbn Ebu
Zi'b'den tahdis etti, bütün bunlar Nafi'den, o İbn Ömer'den Malik'in Nafi'den
naklettiği hadis ile aynı manada hadisi rivayet ettiler.
Diğer tahric: Kuteybe
b. Said'in hadisini: Buhari, 2525 -muallak olarak-; Müslim, 4304; Şeyban b.
Ferruh'un rivayetini: Buhari, 2553; Müslim, 4303; Ebu Rabi'in rivayetini:
Buhari, 2491,2524; Müslim, 4304; İbn Numeyr'in hadisini: Müslim, 4302;
İbnu'l-Müsenna'nın hadisini: Buhari, 2525 -muallak olarak-; Ebu Davud, 3944;
İshak b. Mansu'run hadisini Buhari, 2525 -muallak olarak-; Müslim, 4304; Harun
b. Said el-Eyli'nin hadisini: Müslim, 4304; Muhammed b. Rafi'in hadisini;
Buhari, 2525 -muallak olarak-
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
2- KÖLENİN (BEDELİNİN
BİR KISMINI KAZANMASI İÇİN) ÇALIŞTIRILMASI BABI