SAHİH-İ MÜSLİM

İTK

KÖLE AZADI - 1- BİR KÖLEDEKİ ORTAK PAYINA HÜRRİYETİNİ VEREN KİMSE BABI

Dil bilginleri der ki: İtk, hürriyet demektir. Ateka, ya'tiku, ıtken ve ataken denilmesi buradan gelir. Bunu el-Muhkem sahibi ve başkaları nakletmektedir. (Mastarı) ltaken ve ltakaten de gelir. Kendisine hürriyet verilene "atik ve atik" denilir. Bunu da el-Cevheri nakletmektedir. Çoğulu uteka diye gelir. A'lekahu: Ona hürriyetini verdi, demek olup bu şekilde hürriyeti verilene ''mu'tak" denilir, çoğulu "uteka" diye gelir. Hürriyeti verilen cariyeye atık ve atika denilir, çoğulu ataik diye gelir.

"Atak yapacağına yemin etti" kölelerini hürriyetine kavuşturacağına yemin etti, demektir. el-Ezheri dedi ki: Bu da Arapların yarışta öne geçip kurtulduğu zaman kullanılan: "Atake'l-feras" tabirlerinden türetilmiştir. Ataka'l-ferh: kuş yavrusu uçtu ve kendi başına kaldı demektir.

Buna sebep ise kölenin ıtk ile kurtulması ve dilediği yere gidebilmesidir. Ezheri ve başkalarının dediklerine göre bir canı hürriyetine kavuşturan kimseye bir rakabeyi hürriyete kavuşturdu ve bir rakabeyi çözdü, denilmesinin ve bunun için diğer organlar arasından özellikle rakabe (boyun)un zikredilmesinin sebebi, -hürriyete kavuşturmak bedenin tamamını kapsamakla birlikte- efendinin köle üzerindeki hükmünün ve mülkiyetinin kölenin boynundaki bir ipe ve onun dışarı çıkmasını engelleyen bir tasmaya benzemesinden dolayıdır. İşte buna hürriyet verildiği zaman sanki boynu bu halden kurtarılmış gibi olur. Allah en iyi bilendir.

1- BİR KÖLEDEKİ ORTAK PAYINA HÜRRİYETİNİ VEREN KİMSE BABI

3749-1/1- Bize Yahya b. Yahya tahdis edip dedi ki: Ben Malik'e dedim ki: Sana Nafi', İbn Ömer’DEN şöyle dediğini tahdis etti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bir kimse bir köledeki payına hürriyetini verip de onun kölenin değerine ulaşacak malı varsa onun adına adaletli bir şekilde köleye değer biçilir. Sonra da ortaklarına paylarını verir ve köle onun adına hürriyete kavuşturulur. Aksi taktirde o köleden hürriyete kavuşturduğu kadarını hürriyete kavuşturmuş olur. "

Diğer tahric: Buhari, 2522; Müslim, 4301; Ebu Davud, 3940; İbn Mace, 2528

3750- Bunu bize Kuteybe b. Said ve Muhammed b. Rumh da birlikte Leys b. Sa'd'dan tahdis etti (H.) Bize Şeyban b. Ferruh da tahdis etti, bize Cerir b. Hazim tahdis etti (H.) Bize Ebu Rabi' ve Ebu Kamil de tahdis edip dedi ki: Bize Hammad tahdis etti, bize Eyyub tahdis etti (H.) Bize İbn Numeyr de tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Ubeydullah tahdis etti, (H.) Bize Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bize Abdülvehhab tahdis edip dedi ki: Yahya b. Said'i dinledim (H.) Bana İshak b. Mansur da tahdis etti, bize Abdurrezzak, İbn Cureyc’DEN haber verdi, bana İsmail b Umeyye haber verdi. (H.) Bize Harun b. Sa'd el-Eyli de tahdis etti, bize İbn Vehb tahdis etti,

bana Üsame haber verdi, (H.) Bize Muhammed b. Rafi'de tahdis etti, bize İbn Ebu Fudeyk, İbn Ebu Zi'b'den tahdis etti, bütün bunlar Nafi'den, o İbn Ömer'den Malik'in Nafi'den naklettiği hadis ile aynı manada hadisi rivayet ettiler.

Diğer tahric: Kuteybe b. Said'in hadisini: Buhari, 2525 -muallak olarak-; Müslim, 4304; Şeyban b. Ferruh'un rivayetini: Buhari, 2553; Müslim, 4303; Ebu Rabi'in rivayetini: Buhari, 2491,2524; Müslim, 4304; İbn Numeyr'in hadisini: Müslim, 4302; İbnu'l-Müsenna'nın hadisini: Buhari, 2525 -muallak olarak-; Ebu Davud, 3944; İshak b. Mansu'run hadisini Buhari, 2525 -muallak olarak-; Müslim, 4304; Harun b. Said el-Eyli'nin hadisini: Müslim, 4304; Muhammed b. Rafi'in hadisini; Buhari, 2525 -muallak olarak-

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

2- KÖLENİN (BEDELİNİN BİR KISMINI KAZANMASI İÇİN) ÇALIŞTIRILMASI BABI