|
SAHİH-İ MÜSLİM |
SÜT EMME |
(9) باب
جواز وطء
المسبية بعد
الاستبراء، وإن
كان لها زوج
انفسخ
ننكاحها
بالسبي
9/33- ESİR KADIN İLE
İSTİBRADAN SONRA İLİŞKİ KURMANIN CAİZ OLUŞU VE EĞER KOCASI VARSA ESİR ALINMASI
SURETİ İLE NİKAHININ FESH OLDUĞU BABI
33 - (1456) حدثنا
عبيدالله بن
عمر بن ميسرة
القواريري. حدثنا
يزيد بن زريع.
حدثنا سعيد بن
أبي عروبة عن
قتادة، عن
صالح، أبي
الخليل، عن
أبي علقمة الهاشمي،
عن أبي سعيد
الخدري ؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، يوم
حنين،
بعث جيشا إلى
أوطاس. فلقوا
عدوا.
فقاتلوهم.
فظهروا
عليهم.
وأصابوا لهم
سبايا. فكأن
ناسا من أصحاب
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم تحرجوا من
غشيانهن من
أجل أزواجهن
من المشركين.
فأنزل الله عز
وجل في ذلك:
{والمحصنات من
النساء إلا ما
ملكت أيمانكم}
[4 /النساء/
الآية 24]. أي فهن
لكم حلال إذا
انقضت عدتهن.
3593-33/1- Bana Ubeydullah
b. Ömer b. Meysere el-Kavariri de tahdis etti, bize Yezid b. Zurey' tahdis
etti, bize Said b. Ebu Arube, Katade'den tahdis etti, o Salih Ebu Halil'den, o
Ebu Alkame el-Haşimi'den, o Ebu Said el-Hudri’den rivayet ettiğine göre
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Huneyn günü Evtas'ın üzerine bir ordu
gönderdi. Bunlar da düşmanla karşılaştılar, onlarla savaşıp galip geldiler.
Onlardan da esirler aldılar. Sanki Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
ashabından bazı kimseler esir kadınların müşrik kocalarından ötürü onlara
yaklaşmaktan çekindiler. Bunun üzerine aziz ve celil Allah bu hususta:
"Kadınlardan evli olanlar da (size haramdır) sağ ellerinizin sahip
oldukları müstesna" (Nisa, 24) buyruğunu indirdi. Yani bu esir kadınların
iddeti bittiği taktirde onlar size helaldir.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 2155; Tirmizi, 1132, 3016; Nesai, 3333
34 - (1456) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
ومحمد بن
المثنى وابن
بشار. قالوا: حدثنا
عبدالأعلى عن
سعيد، عن
قتادة، عن أبي
الخليل ؛ أن
أبا علقمة
الهاشمي حدث ؛
أن أبا سعيد
الخدري حدثهم
؛ أن نبي الله
صلى الله عليه
وسلم بعث، يوم
حنين، سرية.
بمعنى حديث
يزيد بن زريع.
غير أنه قال:
إلا ما ملكت
أيمانكم منهن
فحلال لكم.
ولم يذكر: إذا
انقضت عدتهن.
3594-34/2- Bize Ebu Bekr
b. Ebu Şeybe, Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar tahdis edip dediler ki: Bize
Abdu'l-A'la, Said’DEN tahdis etti, o Katade'den, o Ebu Halil'den rivayet
ettiğine göre Ebu Alkame el-Haşimi tahdis etti ki: Ebu Said el-Hudri'nin
kendilerine tahdis ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Huneyn günü
bir seriyye (askeri birlik) gönderdi, deyip hadisi Yezid b. Zürey"in
hadisi rivayet ettiği manada rivayet etti. Ancak rivayetinde şunları söyledi:
Onların arasından sağ ellerinizin malik oldukları müstesna olup onlar size
helaldir. Diğer taraftan: "İddetleri bittiğinde" ibaresini zikretmedi.
(1456) وحدثنيه
يحيى بن حبيب
الحارثي.
حدثنا خالد
(يعني ا بن
الحارث).
حدثنا شعبة عن
قتادة، بهذا
الإسناد،
نحوه.
3595- .. ./3- Bunu bana
Yahya b. Habib el-Harisi de tahdis etti, bize Halid -yani b. el-Haris- tahdis
etti, bize Şu'be, Katade'den bu isnad ile buna yakın olarak tahdis etti.
35 - (1456) وحدثنيه
يحيى بن حبيب
الحارثي.
حدثنا خالد بن
الحارث. حدثنا
شعبة عن
قتادة، عن أبي
الخليل، عن
أبي سعيد. قال:
أصابوا
سبيا يوم
أوطاس. لهن أزواج.
فتخوفوا.
فأنزلت هذه
الآية:
{والمحصنات من
النساء إلا ما
ملكت أيمانكم}
[4/النساء/ الآية
24].
3596-35/4- Bunu bana
Yahya b. Habib el-Harisi de tahdis etti, bize Halid b. el-Haris tahdis etti,
bize Şu'be, Katade'den tahdis etti, o Ebu'l-Halil'den, o Ebu Alkame'den, o Ebu
Said’DEN şöyle dediğini rivayet etti: Evtas günü kocaları olan kadın esirler
aldılar. (Onlarla cima etmekten) korktular. Bunun üzerine şu: "Evli olan
kadınlar (da size haramdır) sağ ellerinizin sabit oldukları müstesnd"
(Nisa, 24) ayeti nazil oldu.
Diğer tahric: Tirmizi,
1132,3017
(1456) وحدثني
يحيى بن حبيب.
حدثنا خالد
(يعني ابن الحارث).
حدثنا سعيد عن
قتادة، بهذا
الإسناد، نحوه.
3597- .. ./5- Bana Yahya
b. Habib de tahdis etti, bize Halid -yani b. elHaris- tahdis etti, bize Said,
Katade’DEN bu isnad ile buna yakın olarak tahdis etti.
AÇIKLAMA: (3593)
"Bize Yezid b. Zure' tahdis etti ... Ebu Alkame, el-Haşimi'den, o Ebu Said
el-Hudri'den" ikinci rivayet yolunda (3594) "Abdu'l-A'la'dan ... o
Ebu Alkame'den, o Ebu Said el-Hudri'den" diğer rivayet yolunda (3596)
"Şu'be'den, o Katade'den, o Ebu'l-Halil'den, o Ebu Said el-Hudri'den"
denilerek Ebu Alkame'yi zikretmemektedir. Senet, diyarımızdaki bütün nüshalarda
bu şekildedir. Ebu'l-Ali el-Gassani de bunu böylece zikrettiği gibi el-Culudi'nin
rivayetinden de bu şekilde gelmiştir, İbn Mahan da: Bunu Ebu Mesud ed-Dimeşki
de böylece zikretmiştir. Ama İbnu'l-Hazza'nın nüshasında Ebu'l-Halil ile Ebu
Said arasında Ebu Alkame kaydedilmiştir. el-Gassani dedi ki: Doğrusunun ne
olduğunu bilemiyorum. Kadı Iyaz dedi ki. el-Gassani'den başkaları da: Ebu
Alkame'nin tespiti doğru olandır, demişlerdir.
Derim ki: Ebu Alkame'nin
adının zikredilmemeside edilmemesi de muhtemelen doğru olabilir. Bu durumda
Ebu'l-Halil hadisi her iki şekilde işitmiş ve bazen bu şekilde öbür türlü
rivayet etmiş olur. Kitabın baş taraflarında bunun benzerlerine dair
açıklamalar geçmiş bulunmaktadır.
(3593) "Evtas
üzerine bir ordu gönderdi." Evtas, Taif yakınlarında bir yer adıdır.
Munsarıf da olabilir gayr-ı munsarıf da olabilir. Az önce açıklaması geçmiş
idi.
"Onlara ait kadın
esirler aldılar. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in ashabından
bazıları sanki ... ayetini indirdi. O halde onlar iddetleri sona erdikten sonra
size helaldir." Hadiste geçen "çekindiler" harec kökünden gelen
korktular anlamındadır. Yani onlara yaklaşacak olurlarsa başka kocaların
zevceleri olduğundan ötürü günah kazanacaklarından korktular. Çünkü evli bir
kadın kocasından başkasına helal olmaz. Bunun üzerine yüce Allah onların mübah
olduklarını bildirmek üzere: "Ve evli kadınlar da (size haramdır) sağ
ellerinizin malik oldukları müstesna" (Nisa, 24) buyruğunu indirdi. Ayette
geçen "muhsana" dan kasıt ise burada evli kadınlar demektir. Yani
evli olan kadınlar kocalarından başkalarına haramdır, esir olarak ele
geçirdiğiniz kadın esirler müstesnadır. Çünkü kafir kocası ile nikahı fesh olur
ve istibra süresi sona erdikten sonra size helal olur. Burada "iddetleri
bittiği taktirde" sözünden kasıt onların istibra edilmeleridir. Bu ise
gebe olanın doğum yapması ile olmayanın ise bir defa ay hali olması ile
gerçekle;)r. Bu hususta sahih hadislerde sabit olduğu gibi.
Şunu da bilelim ki Şafii
ile onun: Esir alınan putperest kadın ve kitabi olmayan diğer kadınlar ile sağ
elin malik olması sebebi ile müslüman olmadıkça cima etmek helal değildir.
Dolayısıyla dini üzere kaldığı sürece o haramdır. Bu şekilde (Evtas'da) esir
alınmış o kadınlar ise puta tapıcı Arap müşriklerinden idi diyen ilim
adamlarına göre bu hadis te'vil edilir ve onların müslümanlığl kabul ettikleri
şeklinde yorumlanır. Böyle bir yorum ise zorunludur. Allah en iyi bilendir.
Müslüman birisi ile evli
olduğu halde cariye satılacak olursa nikah fesh olup onu satın alana helal olur
mu olmaz mı hususunda ilim adamları ihtilaf etmişlerdir. İbn Abbas dedi ki:
Yüce Allah'ın: "Evli olan kadınlar da (size haramdır) sağ ellerinizin
malik oldukları müstesna" (Nisa, 24) buyruğunun genel oluşu dolayısı ile
bu nikah fesh olur. Diğer ilim adamları ise, bu nikah fesh olmaz demişler ve
ayet-i kerimeyi esir olarak mülkiyet altına alınanlar hakkında tahsis
etmişlerdir.
el-Mazeri dedi ki: Bu
görüş ayrılığının esası şudur: Um um (genel ifade) eğer belli bir sebep
dolayısıyla gelmiş ise onun sebebinin sınırları içerisinde kalır mı kalmaz mı? Sebebinin
sınırlarına münhasır kalır diyen kimselere göre burada satın alma yoluyla
mülkiyet altına alınan kimseler ile ilgili bir delil bulunmaz. Çünkü ifadenin
takdiri sağ ellerinizin esir almak sureti ile malik oldukları müstesna demek
olur. Nüzul sebebinin sınırları içerisine hapsedilemez, aksine genel anlamı
üzere kabul edilir diyen kimseler ise satın almak yoluyla mülkiyet altına
alınan cariyenin nikahı fesh olur derler. Fakat Aişe (r.anha)'nın Berire'yi
satın alması ile ilgili hadiste sabit olduğuna göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) kocası ile evliliğini devam ettirip ettirmeme hususunda serbest
bırakmıştır. İşte bu satın almak suretiyle nikahın fesh olmayacağına delildir.
Ama bu vahid bir haber ile Kur'an'ın genel ifadesini tahsis etmek olur. Bunun
caiz olup olmadığı hususunda ise görüş ayrılığı vardır. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
10/34- ÇOCUK
DÖŞEĞE AİTTİR VE ŞÜPHELERDEN KAÇINMAK BABI