SAHİH-İ MÜSLİM

SÜT EMME

9/33- ESİR KADIN İLE İSTİBRADAN SONRA İLİŞKİ KURMANIN CAİZ OLUŞU VE EĞER KOCASI VARSA ESİR ALINMASI SURETİ İLE NİKAHININ FESH OLDUĞU BABI

3593-33/1- Bana Ubeydullah b. Ömer b. Meysere el-Kavariri de tahdis etti, bize Yezid b. Zurey' tahdis etti, bize Said b. Ebu Arube, Katade'den tahdis etti, o Salih Ebu Halil'den, o Ebu Alkame el-Haşimi'den, o Ebu Said el-Hudri’den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Huneyn günü Evtas'ın üzerine bir ordu gönderdi. Bunlar da düşmanla karşılaştılar, onlarla savaşıp galip geldiler. Onlardan da esirler aldılar. Sanki Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in ashabından bazı kimseler esir kadınların müşrik kocalarından ötürü onlara yaklaşmaktan çekindiler. Bunun üzerine aziz ve celil Allah bu hususta: "Kadınlardan evli olanlar da (size haramdır) sağ ellerinizin sahip oldukları müstesna" (Nisa, 24) buyruğunu indirdi. Yani bu esir kadınların iddeti bittiği taktirde onlar size helaldir.

Diğer tahric: Ebu Davud, 2155; Tirmizi, 1132, 3016; Nesai, 3333

3594-34/2- Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar tahdis edip dediler ki: Bize Abdu'l-A'la, Said’DEN tahdis etti, o Katade'den, o Ebu Halil'den rivayet ettiğine göre Ebu Alkame el-Haşimi tahdis etti ki: Ebu Said el-Hudri'nin kendilerine tahdis ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Huneyn günü bir seriyye (askeri birlik) gönderdi, deyip hadisi Yezid b. Zürey"in hadisi rivayet ettiği manada rivayet etti. Ancak rivayetinde şunları söyledi: Onların arasından sağ ellerinizin malik oldukları müstesna olup onlar size helaldir. Diğer taraftan: "İddetleri bittiğinde" ibaresini zikretmedi.

3595- .. ./3- Bunu bana Yahya b. Habib el-Harisi de tahdis etti, bize Halid -yani b. el-Haris- tahdis etti, bize Şu'be, Katade'den bu isnad ile buna yakın olarak tahdis etti.

3596-35/4- Bunu bana Yahya b. Habib el-Harisi de tahdis etti, bize Halid b. el-Haris tahdis etti, bize Şu'be, Katade'den tahdis etti, o Ebu'l-Halil'den, o Ebu Alkame'den, o Ebu Said’DEN şöyle dediğini rivayet etti: Evtas günü kocaları olan kadın esirler aldılar. (Onlarla cima etmekten) korktular. Bunun üzerine şu: "Evli olan kadınlar (da size haramdır) sağ ellerinizin sabit oldukları müstesnd" (Nisa, 24) ayeti nazil oldu.

Diğer tahric: Tirmizi, 1132,3017

3597- .. ./5- Bana Yahya b. Habib de tahdis etti, bize Halid -yani b. elHaris- tahdis etti, bize Said, Katade’DEN bu isnad ile buna yakın olarak tahdis etti.

AÇIKLAMA: (3593) "Bize Yezid b. Zure' tahdis etti ... Ebu Alkame, el-Haşimi'den, o Ebu Said el-Hudri'den" ikinci rivayet yolunda (3594) "Abdu'l-A'la'dan ... o Ebu Alkame'den, o Ebu Said el-Hudri'den" diğer rivayet yolunda (3596) "Şu'be'den, o Katade'den, o Ebu'l-Halil'den, o Ebu Said el-Hudri'den" denilerek Ebu Alkame'yi zikretmemektedir. Senet, diyarımızdaki bütün nüshalarda bu şekildedir. Ebu'l-Ali el-Gassani de bunu böylece zikrettiği gibi el-Culudi'nin rivayetinden de bu şekilde gelmiştir, İbn Mahan da: Bunu Ebu Mesud ed-Dimeşki de böylece zikretmiştir. Ama İbnu'l-Hazza'nın nüshasında Ebu'l-Halil ile Ebu Said arasında Ebu Alkame kaydedilmiştir. el-Gassani dedi ki: Doğrusunun ne olduğunu bilemiyorum. Kadı Iyaz dedi ki. el-Gassani'den başkaları da: Ebu Alkame'nin tespiti doğru olandır, demişlerdir.

Derim ki: Ebu Alkame'nin adının zikredilmemeside edilmemesi de muhtemelen doğru olabilir. Bu durumda Ebu'l-Halil hadisi her iki şekilde işitmiş ve bazen bu şekilde öbür türlü rivayet etmiş olur. Kitabın baş taraflarında bunun benzerlerine dair açıklamalar geçmiş bulunmaktadır.

(3593) "Evtas üzerine bir ordu gönderdi." Evtas, Taif yakınlarında bir yer adıdır. Munsarıf da olabilir gayr-ı munsarıf da olabilir. Az önce açıklaması geçmiş idi.

"Onlara ait kadın esirler aldılar. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in ashabından bazıları sanki ... ayetini indirdi. O halde onlar iddetleri sona erdikten sonra size helaldir." Hadiste geçen "çekindiler" harec kökünden gelen korktular anlamındadır. Yani onlara yaklaşacak olurlarsa başka kocaların zevceleri olduğundan ötürü günah kazanacaklarından korktular. Çünkü evli bir kadın kocasından başkasına helal olmaz. Bunun üzerine yüce Allah onların mübah olduklarını bildirmek üzere: "Ve evli kadınlar da (size haramdır) sağ ellerinizin malik oldukları müstesna" (Nisa, 24) buyruğunu indirdi. Ayette geçen "muhsana" dan kasıt ise burada evli kadınlar demektir. Yani evli olan kadınlar kocalarından başkalarına haramdır, esir olarak ele geçirdiğiniz kadın esirler müstesnadır. Çünkü kafir kocası ile nikahı fesh olur ve istibra süresi sona erdikten sonra size helal olur. Burada "iddetleri bittiği taktirde" sözünden kasıt onların istibra edilmeleridir. Bu ise gebe olanın doğum yapması ile olmayanın ise bir defa ay hali olması ile gerçekle;)r. Bu hususta sahih hadislerde sabit olduğu gibi.

Şunu da bilelim ki Şafii ile onun: Esir alınan putperest kadın ve kitabi olmayan diğer kadınlar ile sağ elin malik olması sebebi ile müslüman olmadıkça cima etmek helal değildir. Dolayısıyla dini üzere kaldığı sürece o haramdır. Bu şekilde (Evtas'da) esir alınmış o kadınlar ise puta tapıcı Arap müşriklerinden idi diyen ilim adamlarına göre bu hadis te'vil edilir ve onların müslümanlığl kabul ettikleri şeklinde yorumlanır. Böyle bir yorum ise zorunludur. Allah en iyi bilendir.

Müslüman birisi ile evli olduğu halde cariye satılacak olursa nikah fesh olup onu satın alana helal olur mu olmaz mı hususunda ilim adamları ihtilaf etmişlerdir. İbn Abbas dedi ki: Yüce Allah'ın: "Evli olan kadınlar da (size haramdır) sağ ellerinizin malik oldukları müstesna" (Nisa, 24) buyruğunun genel oluşu dolayısı ile bu nikah fesh olur. Diğer ilim adamları ise, bu nikah fesh olmaz demişler ve ayet-i kerimeyi esir olarak mülkiyet altına alınanlar hakkında tahsis etmişlerdir.

el-Mazeri dedi ki: Bu görüş ayrılığının esası şudur: Um um (genel ifade) eğer belli bir sebep dolayısıyla gelmiş ise onun sebebinin sınırları içerisinde kalır mı kalmaz mı? Sebebinin sınırlarına münhasır kalır diyen kimselere göre burada satın alma yoluyla mülkiyet altına alınan kimseler ile ilgili bir delil bulunmaz. Çünkü ifadenin takdiri sağ ellerinizin esir almak sureti ile malik oldukları müstesna demek olur. Nüzul sebebinin sınırları içerisine hapsedilemez, aksine genel anlamı üzere kabul edilir diyen kimseler ise satın almak yoluyla mülkiyet altına alınan cariyenin nikahı fesh olur derler. Fakat Aişe (r.anha)'nın Berire'yi satın alması ile ilgili hadiste sabit olduğuna göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kocası ile evliliğini devam ettirip ettirmeme hususunda serbest bırakmıştır. İşte bu satın almak suretiyle nikahın fesh olmayacağına delildir. Ama bu vahid bir haber ile Kur'an'ın genel ifadesini tahsis etmek olur. Bunun caiz olup olmadığı hususunda ise görüş ayrılığı vardır. Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

10/34- ÇOCUK DÖŞEĞE AİTTİR VE ŞÜPHELERDEN KAÇINMAK BABI