|
SAHİH-İ MÜSLİM |
HAC |
(71) باب
الحج عن
العاجز
لزمانة وهرم
ونحوههما، أو
للموت
71- KÖTÜRÜMLÜK,
İHTİYARLIK VE BENZERİ ACİZLİK SEBEPLERİNDEN YAHUT ÖLÜMDEN DOLAYI (BAŞKASININ
ADINA) HACC YAPMAK BABI
407 - (1334) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن ابن شهاب،
عن سليمان بن
يسار، عن
عبدالله بن
عباس ؛ أنه
قال:
كان
الفضل بن عباس
رديف رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
فجاءته امرأة
من خثعم تستفتيه.
فجعل الفضل
ينظر إليها
وتنظر إليه.
فجعل رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يصرف وجه
الفضل إلى
الشق الآخر.
قالت: يا رسول
الله ! إن
فريضة الله
على عباده في
الحج أدركت
أبي شيخا
كبيرا. لا
يستطيع أن
يثبت على
الراحلة.
أفأحج عنه ؟ قال
" نعم" وذلك في
حجة الوداع.
3238-407/1- Bize Yahya
b. Yahya da tahdis edip dedi ki: Malik'e, İbn Şihab’dan rivayetini okudum. O
Süleyman b, Yesar'dan, o Abdullah b. Abbas’dan şöyle dediğini rivayet etti:
el-Fadl b. Abbas, Rasalullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in bineğinin arkasına
binmişti. Hasamlılardan bir kadın ona fetva sormaya geldi. el-Fadl o kadına
bakmaya, kadın da ona bakmaya başladı. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
da el-Fadl'ın yüzünü öbür tarafa çevirmeye koyuldu.
Kadın: Ey Allah'ın
Rasulü! Allah'ın kulları üzerindeki hacc farizası oldukça yaşlı bir ihtiyar
iken babama erişmiş bulunuyor. O deve üzerinde durabilecek durumda değildir.
Onun yerine hacc edebilir miyim? dedi. Allah Rasulü: "Evet" buyurdu.
Bu, Veda Haccında olmuştu.
Diğer tahric: Buhari,
1513, 1854, 1855, 4399, 6628; Ebu Davud, 1809; Nesai, 2633, 2634, 2639, 2640,
2641,5405, 5406, 5407, 5408
408 - (1335) حدثني
علي بن خشرم.
أخبرنا عيسى
عن ابن جريج، عن
ابن شهاب.
حدثنا سليمان
بن يسار عن
ابن عباس، عن
الفضل ؛ أن
امرأة من خثعم
قالت:
يا
رسول الله ! إن
أبي شيخ كبير.
عليه فريضة
الله في الحج.
وهو لا يستطيع
أن يستوي على
ظهر بعيره.
فقال النبي
صلى الله عليه
وسلم"فحجي
عنه".
3239-408/2- Bana Ali b.
Haşrem de tahdis etti, bize İsa, İbn Cureyc'den haber verdi, o İbn Şihab'dan
rivayet etti, bana Süleyman b. Yesar, İbn Abbas’DAN tahdis etti, onun
el-Fadl’DAN rivayet ettiğine göre Hasamlılardan bir kadın: Ey Allah'ın Rasulü!
Babam oldukça yaşlı birisidir ve onun üzerinde Allah'ın hacc farizası borcu
var. O devesinin sırtında doğrulabilecek güçte değildir. Bunun üzerine Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O halde sen onun yerine haccet"
buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
1853 -uzunca-; Tirmizi, 928; Nesai, 5404 -uzunca-; İbn Mace, 2909 -uzunca-
AÇIKLAMA: (3238)
"el-Fadl b. Abbas Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in arkasına
bineğinin üzerine binmişti. Hasamlılardan bir kadın ona gelip ondan fetva sordu
... Bu, Veda Haccında olmuştu." Diğer rivavayette (3239) "O halde
onun yerine sen haccet" buyurulmaktadır. Hadisten çeşitli hükümler
anlaşılmaktadır. Bir kısmı şunlardır:
1. Bineğin gücünün
yetmesi halinde, bineğin üzerine birisini daha bindirmek caizdir.
2. Fetva sormak,
karşılıklı (alışveriş gibi) muameleler ve daha başka hallerde ihtiyaç olduğu
taktirde yabancı kadının sesini duymak caizdir.
3. Yabancı kadına bakmak
haramdır.
4. İmkanı bulunanlar
için münker el ile değiştirilir.
5. Oldukça yaşlılık,
kötürümlük, ölüm gibi haccedebileceğinden yana kendisinden ümit kesilmiş adına
hacc'da vekalet caizdir.
6. Kadının erkek adına
haccetmesi caizdir.
7. Anne-babanın faydasına
olan işleri yapan bir kimsenin borçlarını ödemesi onlara hizmet etmesi,
nafakalarını karşılaması, onlar adına hacc etmesi ve başka işleri onlara
yapılan bir iyilik (birr) türündendir.
8. Kendisi aciz olmakla
birlikte oğlu gibi başkası vasıtası ile gücü yeten kimseye haccetmek vacip
(farz)dır. Bizim mezhebimizin görüşü budur. Çünkü soru soran kadın: Hacc
farizası babamı oldukça yaşlı bir ihtiyar iken idrak etti. Devesi üzerinde
durabilme gücü yok demiştir.
9. Veda Haccı demek
caizdir ve bu mekruh değildir. Daha önce bu bir kaç defa daha açıklanmıştı.
10. Eğer kadın kendisine
bir zarar gelmeyeceğinden emin ise mahremsiz olarak haccetmesi caizdir. Bizim
mezhebimizin görüşü budur. Cumhurun mezhebine göre ise ölüm ya da kötürümlük,
aşırı yaşlılık ve benzeri bir sebeple haccetmekten aciz olan bir kimsenin adına
hacc etmek caizdir. Fakat Malik, Leys ve Hasan b. Salih farz haccını yapmamış
ölü adına haccedilmesi dışında kimse kimsenin yerine hacc edemez demişlerdir.
Kadı Iyaz dedi ki: Nehai ve seleften bazılarından nakledildiğine göre ölü adına
da başkası adına da haccetmek sahih değildir. Bu aynı zamanda -bunu vasiyet
etmiş olsa dahi- Malik'ten gelmiş bir rivayettir. Şafii ve cumhur ise; ölü
adına farz ve adak haccını yapmak, ister bunu vasiyet etmiş olsun, ister
etmemiş olsun caizdir ve bu onun adına geçerli olur. Şafii ve başkalarının
mezhebine göre böyle bir haccın masrafını ölenin terekesinden karşılanır. Bize
göre ise gücü yetmeyen kimse adına bu husustaki iki görüşün daha sahih olanına
göre nafile haccda vekalet caizdir. İlim adamları kadıntri erkek adına hacc
etmesinin caiz olduğunu ittifakla kabul etmiş olmakla birlikte Hasan b. Salih
bunu kabul etmemiştir. Aynı şekilde kayıtsız ve şartsız vekaleti esasen kabul
etmeyenler de bunu kabul etmez. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
72- KÜÇÜK ÇOCUĞUN
HACCETMESİNİN SIHHATİ VE ONU HACC ETIİRENİN ECRİ BABI