|
SAHİH-İ MÜSLİM |
HAC |
(67) باب
وجوب طواف
الوداع
وسقوطه عن
الحائض
67- VEDA TAVAFININ VACİB
OLMAKLA BİRLİKTE AY HALİ OLANDAN VÜCUBUNUN DÜŞTÜĞÜ BABI
379 - (1327) حدثنا
سعيد بن منصور
وزهير بن حرب.
قالا: حدثنا
سفيان عن
سليمان
الأحول، عن
طاوس، عن ابن
عباس. قال:
كان
الناس
ينصرفون في كل
وجه. فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "لا
ينفرن أحد حتى
يكون آخر عهده
بالبيت". قال
زهير: ينصرفون
كل وجه. ولم
يقل: في.
3206-379/1- Bize Said b.
Mansur ve Zuheyr b. Harb da tahdis edip dediler ki: Bize Süfyan, Süleyman
el-Ahvel'den tahdis etti, o Tavus'dan, o İbn Abbas'dan şöyle dediğini rivayet
etti: İnsanlar her bir tarafa dağılıp gidiyorlardı. Bunun üzerine Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Son varacağı yer Beyt olmadıkça kesinlikle kimse
ayrılıp gitmesin" buyurdu.
Zuheyr: "Her tarafa
dağılıyorlardı" anlamındaki ibareyi zikr ederken ''fi'' -lafzını
kullanmadı.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 2002; İbn Mace, 3070
AÇIKLAMA: "Hiç
kimsenin son varacağı yer Beyt olmadan kesinlikle ayrılmsın'' Bu buyrukta Veda
tavafının vacip olduğunu ve onu terk etmesi haline de kurban kesmesi
gerektiğini söyleyenlerin lehine delil vardır. Mezhebimizde sahih görüş de
budur. İlim adamlarının çoğunluğu da böyle demiştir. Hasen-i Basri, Hakem,
Hammad, Sevri, Ebu Hanife, Ahmed, İshak ve Ebu Sevr Bunar arasındadır. Malik,
Davud ve İbnu'l-Munzir ise Veda tavafı sünnettir, onu terk etmekten dolayı bir
şey gerekmez demişlerdir. Mücahid'den ise bu husustaki iki görüşe uygun iki
rivayet nakledilmektedir.
380 - (1328) حدثنا
سعيد بن منصور
وأبو بكر بن
أبي شيبة (واللفظ
لسعيد) قالا:
حدثنا سفيان
عن ابن طاوس،
عن أبيه، عن
ابن عباس. قال:
أمر
الناس أن يكون
آخر عهدهم
بالبيت. إلا
أنه خفف عن
المرأة
الحائض.
3207-380/2- Bize Said b.
Mansur ve Ebu Bekir b. Ebu Şeybe -lafız Said'e ait olmak üzere- tahdis edip
dediler ki: Bize Süfyan, İbn Tavus'dan tahdis etti, o babasından, o İbn
Abbas'dan şöyle dediğini rivayet etti: İnsanlara son varacakları yerin Beyt
olması emrolundu. Şu kadar var ki hali olan kadından bu sorumluluk
hafifletildi.
Diğer tahric: Buhari,
329 -buna yakın-, 1755, 1760 -buna yakın-
AÇIKLAMA: "İnsanlara
son varacakları yerin Beyt olması emrolundu ... " Bu da ay hali olan
kadından başkaları hakkında Veda tavafının vacip olduğunun ve ay hali olandan
da vücubunun düştüğünün, onu terk ettiği için kendisine ayrıca kurban kesmek
gerekmediğinin delilidir. Şafii, Malik, Ebu Hanife, Ahmed ve genel olarak bütün
ilim adamlarının görüşü de budur.
Ancak İbnu'l-Munzir'in,
Ömer, İbn Ömer ve Zeyd b. Sabit (r.a.)'dan nakletmiş olduğu şu görüşleri bundan
müstesnadır: Onlar bu durumdaki kadına Veda tavafı için kalmasını emrederler.
Cumhurun delili bu hadis
ile bundan sonra gelecek olan Safiye (r.anha) hadisidir.
381 - (1328) حدثني
محمد بن حاتم.
حدثنا يحيى بن
سعيد عن ابن
جريج. أخبرني
الحسن بن مسلم
عن طاوس. قال:
كنت مع ابن عباس.
إذ قال زيد بن
ثابت:
تفتي
أن تصدر
الحائض قبل أن
يكون آخر
عهدها بالبيت
؟ فقال له ابن
عباس: إما لا.
فسل فلانة الأنصارية.
هل أمرها بذلك
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
؟ ققال: فرجع
زيد بن ثابت
إلى ابن عباس
يضحك. وهو
يقول: ما أراك
إلا قد صدقت.
3208-381/3- Bana
Muhammed b. Hatim tahdis etti, bize Yahya b. Sabit, İbn Cureyc'den tahdis etti,
bana Hasan b. Müslim, Tavus'dan şöyle dediğini haber verdi: İbn Abbas ile
birlikte idim. Derken Zeyd b. Sabit: Sen ay hali olanın son olarak Beyt'e
uğramadan önce ayrılıp gideceğine fetva veriyormuşsun, dedi.
İbn Abbas ona: Eğer
hayır diyorsan o zaman sen Ensar kadınlarından filan kadına, Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendisine bunu emretti mi? diye sor, dedi.
Tavus dedi ki: Sonra
Zeyd b. Sabit, İbn Abbas'a gülerek geri döndü ve bu arada: Gördüm ki sen
gerçekten doğru söylüyormuşsun, diyordu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "İbn
Abbas dedi ki: Madem kabul etmiyorsun o halde Ensar kadınlarından filan kadına
sor dedi."
O halde bunun manası:
Şayet başkasını yapmıyorsan o zaman bunu yap demek olur ... Eğer bunu
yapmıyorsan o zaman bu olsun anlamındadır. Allah en iyi bilendir.
382 - (1211) حدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
ليث .ح وحدثنا
محمد بن رمح.
حدثنا الليث
عن ابن شهاب،
عن أبي سلمة
وعروة؛ أن
عائشة قالت:
حاضت صفية بنت
حيي بعد ما
أفاضت. قالت
عائشة:
فذكرت
حيضتها لرسول
الله صلى الله
عليه وسلم فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم
"أحابستنا هي
؟" قالت فقلت:
يا رسول الله !
إنها قد كانت
أفاضت وطافت
بالبيت. ثم
حاضت بعد
الإفاضة. فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "فلتنفر".
3209-382/4- Bize Kuteybe
b. Said tahdis etti, bize Leys tahdis etti. (H.) Bize Muhammed b. Rumh da
tahdis etti, bize Leys, İbn Şihab'dan tahdis etti o Ebu Seleme ve Urve'den
rivayet ettiğine göre Aişe dedi ki: Huyey kızı Safiyye İfada tavafından sonra
ay hali oldu. Aişe dedi ki: Onun ay hali olduğunu Rasulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem)'e söyledim. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Bizi (yola çıkmaktan) alıkoyacak mı o" buyurdu. (Aişe) dedi ki: Ben:
Ey Allah'ın Rasulü! O ifadada bulunup Beyfi tavaf etti. İfada’dan sonra ay hali
oldu, dedim. Bu sefer Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O halde
yola çıksın" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
4401, İbn Mace, 3072
AÇIKLAMA: "Huyey
kızı Safiyye" "Huyey" ha harfi ötreli ve kesreli de söylenmekle birlikte
ötreli söyleyiş daha meşhurdur.
Bu hadiste ay hali
olandan Veda tavafının düştüğüne ve İfada tavafının da vazgeçilemez bir rükün
olduğuna, ay halinden de başkasından da düşmediğine, ay hali olanın
temizleninceye kadar İfada tavafı için kalacağına delil vardır. Şayet İfada
tavafını yapmadan yurduna geri dönecek olursa o taktirde ihramlı kalmaya devam
eder. Safiyye (r.anha) ile alakalı bu hadis ve i'rabı, zaptı, manası ve
rükünleri ile alakalı açıklamalar Hacc Kitabının baş taraflarında Hacc İçin İhrama
Giriş Şekillerinin Beyanı Babı'nda geçmiş bulunmaktadır.
383 - (1211) حدثني
أبو الطاهر
وحرملة بن يحيى
وأحمد بن عيسى
(قال أحمد:
حدثنا. وقال
الآخران:
أخبرنا ابن
وهب) أخبرني
يونس عن ابن
شهاب، بهذا
الإسناد. قالت:
طمثت
صفية بنت حيي،
زوج النبي صلى
الله عليه وسلم،
في حجة
الوداع. بعدما
أفاضت طاهرا.
بمثل حديث
الليث.
3210-383/5- Bana
Ebu't-Tahir, Harmele b. Yahya ve Ahmed b. İsa tahdis etti. Ahmed bize İbn Vehb
tahdis etti derken diğer ikisi bize haber verdi. dedi. (İbn Vehb dedi ki) Bana
Yunus, İbn Şihab'dan bu isnad ile haber verdi ve: Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in zevcesi Huyey kızı Safiyye Veda Haccında temiz olarak İfada tavafını
yaptıktan sonra ay hali oldu, deyip hadisi Leys'in hadisi ile aynı şekilde
rivayet etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(1211) وحدثنا
قتيبة (يعني
ابن سعيد)
حدثنا ليث. ح
وحدثنا زهير
بن حرب. حدثنا
سفيان. ح
وحدثني محمد بن
المثنى. حدثنا
عبدالوهاب.
حدثنا أيوب.
كلهم عن
عبدالرحمن بن
القاسم، عن
أبيه، عن
عائشة ؛ أنها
ذكرت لرسول الله
صلى الله عليه
وسلم؛ أن صفية
قد حاضت. بمعنى
حديث الزهري.
3211- .. ./6- Bize
Kuteybe -yani b. Said- de tahdis etti, bize Leys tahdis etti (H.) Bize Zuheyr
b. Harb da tahdis etti, bize Süfyan tahdis etti (H.) Bana Muhammed b.
el-Müsenna da tahdis etti, bize Abdülvehhab tahdis etti, bize Eyyub tahdis etti,
hepsi Abdurrahman b. el-Kasım'dan, o babasından, o Aişe'den rivayet ettiğine
göre Aişe, Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e Safiyye ay hali oldu dedi
ve hadisi Zühri'nin hadisi ile aynı manada rivayet etti.
Diğer tahric:
Kuteybe'nin hadisi rivayetini Tirmizi, 943; Zuheyr b. Harb ile Muhammed b.
el-Müsenna'nın rivayetini yalnızca Müslim rivayet etmiştir
384 - (1211) وحدثنا
عبدالله بن
مسلمة بن
قعنب. حدثنا
أفلح عن
القاسم بن
محمد، عن
عائشة. قالت:
كنا
نتخوف أن تحيض
صفية قبل أن
تفيض. قال:
فجاءنا رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فقال "أحابستنا
صفية ؟" قلنا:
قد أفاضت. قال
"فلا. إذن".
3212-38417- Bize
Abdullah b. Mesleme b. Ka'neb de tahdis etti, Aişe (r.anha) dedi ki: Bizler
Safiyye İfada tavafı yapmadan önce ay hali olur diye korkuyorduk. Derken
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanımıza elerek: "Safiyye bizi
(yolumuzdan) alıkoyacak mı?" buyurdu. Biz: O İfada tavafını yaptı dedik.
Allah Rasulü: "O halde alıkoymayacak" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
1733 -muallak olarak-
385 - (1211) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن عبدالله
بن أبي بكر،
عن أبيه، عن
عمرة بنت
عبدالرحمن،
عن عائشة ؛
أنها قالت
لرسول الله
صلى الله عليه
وسلم:
يا
رسول الله ! إن
صفية بنت حيي
قد حاضت. فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: "لعلها
تحبسنا. ألم
تكن قد طافت
معكن بالبيت
؟" قالوا: بلى.
قال "فاخرجن".
3213-385/8- Bize Yahya
b. Yahya da tahdis edip dedi ki: Malik'e, Abdullah b. Ebi Bekir'in rivayetini
okudum. O babasından, o Abdurrahman kızı Amre'den, o Aişe'den rivayet ettiğine
göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e: Ey Allah'ın Rasulü! Huyey kızı
Safiyye ay hali oldu, dedi.
Bunun üzerine Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Belki o bizi alıkoyacaktır. Peki sizinle
birlikte Beyt'i tava! etmemiş miydi?" buyurdu. Onlar: Etmişti, deyince
Allah Rasulü: "O halde (yola) çıkın" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
328; Nesai, 389
386 - (1211) حدثني
الحكم بن
موسى. حدثني
يحيى بن حمزة
عن الأوزاعي
(لعله قال) عن
يحيى بن أبي
كثير، عن محمد
بن إبراهيم
التيمي، عن
أبي سلمة، عن
عائشة ؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
أراد من صفية
بعض ما يريد
الرجل من
أهله. فقالوا:
إنها
حائض. يا رسول
الله ! قال
"وإنها
لحابستنا ؟"
فقالوا: يا
رسول الله !
إنها قد زارت
يوم النحر.
قال فلتنفر
معكم".
3214-386/9- Bana
el-Hakem b. Musa da tahdis etti, bize Yahya b. Hamza, el-Evzai'den tahdis etti
-muhtemelen o dedi ki- Yahya b. Ebu Kesir'derden o Muhammed b. İbrahim
et-Teymi'den, o Ebu Seleme'den, o Aişe'den rivayet ettiğine göre Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): Bir erkeğin zevcesinden istediği bazı hususları
Safiyye'den istedi. O ay halidir ey Allah'ın Rasulü dediler. Allah Rasulü:
"Yoksa o bizi (yolumuzdan) alıkoyacak mı?" buyurdu. Onlar: Ey Allah'ın
Rasulü! O Nahr (kurban bayramı birinci) günü Ziyaret (tavafı) yapmıştı,
dediler. Allah Rasulü: "O halde sizinle birlikte yola çıksın'' buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "Bana
el-Hakem b. Musa tahdis etti. .. Ebu Seleme'den, o Aişe'den" senet
nüshalarm bir çoğunda bu şekilde olup Kadı Iyaz da nüshaların Çoğunluğundan
bunu böylece nakletmiştir. Ayrıca: Taberi'de de "belki de o: Yahya b. Ebi
Kesir'den dedi" ibaresi düştüğü halde İbnu'l-Hazza da sadece "belki
de dedi" kısmı düşmüştür. Kadı Iyaz dedi ki: Zannederim bazılarının
kitaplarından ismin tamamı düşmüş yahut bu hususta şüphe ettiğinden mahfuz olan
doğru şekle katmış ve kenarda "belkide o'' lafzı ile dikkat çekmiştir.
"Ey Allah'ın
Rasulü! O Nahr günü Ziyaret (tavafmı) yapmıştı dediler.'' Bu ifadelerde Şafii,
Ebu Hanife ve Iraklılarm İfada tavafma, ziyaret tavafı demenin mekruh olmadığı
şeklindeki görüşlerinin lehine delil bulunmaktadır. İmam Malik ise oraya
ziyaret tavafı denilmesinin mekruh olacağını söylemiştir. Mekruh olacağını söylemenin
güvenilir bir delili bulunmamaktadır.
"Feltenfir: o halde
yola çıksın" lafzında (ikinci) fe harfi kesreli ve dammeli okunabilmekle
birlikte kesreli söyleyiş daha fasihtir. Kur'an-ı Kerim'de de böyle gelmiştir.
Allah en iyi bilendir.
387 - (1211) حدثنا
محمد بن
المثنى وابن
بشار. قالا:
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة. ح وحدثنا
عبيدالله بن
معاذ (واللفظ
له) حدثنا أبي.
حدثنا شعبة عن
الحكم، عن
إبراهيم، عن
الأسود، عن
عائشة. قالت:
لما
أراد النبي
صلى الله عليه
وسلم أن ينفر،
إذا صفية على
باب خبائها
كئيبة حزينة.
فقال "عقرى !
حلقي ! إنك
لحابستنا" ثم
قال لها "أكنت
أفضت يوم
النحر ؟" قالت:
نعم. قال
"فانفري".
3215-387/10- Bize
Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar tahdis edip dedi ki: Bize Muhammed b.
Cafer tahdis etti, bize Şu'be tahdis etti. (H.) Bize Ubeydullah b. Muaz da -ki
lafız ona aittir- tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Şu'be, el-Hakem'den
tahdis etti, o İbrahim'den, o el-Esved'den, o Aişe'den şöyle dediğini rivayet
etti: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) (Mekke'den) ayrılmak isteyince Safiyye
çadırının kapısında üzüntülü ve kederli duruyordu. Bunun üzerine Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Hay Allah hayrını versin! Sen bizi
yolumuzdan alıkoyacaksın (galiba)" buyurdu. Sonra da ona: ''Nahr günü
ifada (tavafı) yapmış mıydın?" buyurdu. Safiyye: Evet deyince. Allah
Resulü: "O halde sen de yola çık" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
5329, 6157
(1211) وحدثنا
يحيى بن يحيى
وأبو بكر بن
أبي شيبة وأبو
كريب عن أبي
معاوية، عن
الأعمش. ح
وحدثنا زهير
بن حرب. حدثنا
جرير عن
منصور. جميعا
عن إبراهيم،
عن الأسود، عن
عائشة، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. نحو
حديث الحكم.
غير أنهما لا
يذكران
كئيبة حزينة.
3216- .. ./11- Bize
Yahya b. Yahya, Ebu Bekr b. Ebu Şeybe ve Ebu Kureyb, Ebu Muaviye'den tahdis
etti. O A'meş'den rivayet etti. (H.) Bize Zuheyr b. Harb da tahdis etti, bize
Cerir, Mansur’DAN tahdis etti. Hepsi birlikte İbrahim'den, o el-Esved'den, o
Aişe'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den el-Hakem'in hadisine yakın
olarak hadisi rivayet etti. Ancak ikisi de: üzüntülü ve kederli"
lafızlarını zikretmediler.
Diğer tahric: Yahya b.
Yahya'nın rivayetini Buhari, 1771; İbn Mace, 3073; Zuheyr b. Harb'ın rivayetini
yalnız Müslim rivayet etmiştir
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: