|
SAHİH-İ MÜSLİM |
HAC |
(60) باب
وجوب المبيت
بمنى ليالي
أيام
التشريق، والترخيص
في تركه لأهل
السقاية
60- TEŞRİK GÜNLERİNDE
MİNA'DA GECELEMENİN VÜCUBU VE SİKAYE GÖREVİNİ YAPAN KİMSELERE BUNU TERK ETMEKTE
RUHSAT BULUNDUGU BABI
346 - (1315) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا ابن
نمير وأبو
أسامة. قالا: حدثنا
عبيدالله عن
نافع، عن ابن
عمر. ح وحدثنا
ابن نمير
(واللفظ له)
حدثنا أبي.
حدثنا عبيدالله.
حدثني نافع عن
ابن عمر ؛ أن
العباس بن
عبدالمطلب
استأذن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم، أن
يبيت بمكة
ليالي منى، من
أجل سقايته.
فأذن له.
3164-346/1- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti, bize İbn Numeyr ve Ebu Üsame tahdis edip dedi
ki: Bize Ubeydullah, Nafi'den tahdis etti, o İbn Ömer'den rivayet etti. (H.)
Bize İbn Numeyr de -ki lafız ona aittir- tahdis etti, bize babam tahdis etti,
bize Ubeydullah tahdis etti, bize Nafi' , İbn Ömer'den tahdis ettiğine göre
Abbas b. Abdulmuttalib Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den sikaye
görevinden dolayı Mina gecelerinde geceleyin Mekke'de kalmak için izin istedi.
Bunun üzerine ona izin verdi.
Diğer tahric: Buhari,
1845; Ebu Davud, 1959; İbn Mace, 3065
(1315) وحدثناه
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا عيسى
بن يونس. ح
وحدثنيه محمد
بن حاتم وعبد
بن حميد. جميعا
عن محمد بن
بكر. أخبرنا
ابن جريج.
كلاهما عن عبيدالله
بن عمر، بهذا
الإسناد، مثله.
3165- .. ./2- Bunu bize
İshak b. İbrahim de tahdis etti, bize İsa b. Yunus haber verdi (H.) Bunu bana
Muhammed b. Hatim ve Abd b. Humeye de birlikte Muhammed b. Bekr'den tahdis
ettiler, bize İbn Cureyc haber verdi, ikisi Ubeydullah b. Ömer'den bu isnad ile
aynısını rivayet etti.
Diğer tahric: Buhari,
1744
AÇIKLAMA: "Bize
Ebu Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti, bize İbn Numeyr ve Ebu Usame tahdis edip
dediler ki, bize Abdullah, Nafi'den tahdis etti." Bu senet diyarımızın
nüshalarının çoğunda ya da hepsinde bu şekildedir. Mağriplilerin bazı
nüshalarında ise bu senet: "Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe de tahdis etti,
Bize Zuheyr ve Ebu Üsame
tahdis etti" şeklinde olup, Zuheyr'i İbn Numeyr'in yerine koymuştur.
Ebu Ali el-Gassani ve
Kadı Iyaz dedi ki: İbn Mahan'ın rivayetinde: "İbn Süfyan'dan, o Müslim'den
diye kaydedilmiştir. Ebu Ahmed el-Culadi'nin rivayetinde ise İbn Süfyan'dan, o
Zuheyr'den dediler ki şeklinde kaydedilmiştir. Ama bu bir yanılmadır. Doğrusu
İbn Numeyr'dir. Her ikisi (Ebu Ali ve Kadı Iyaz) dediler ki: Bunu bu şekilde
Ebu Bekr b. Ebu Şeybe de Müsned'inde tahric etmiştir. İkisinin açıklamaları
bunlardır. Ama Halef el-Vasıti, el-Etraf adlı kitabında şu şekilde
zikretmektedir. Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe tahdis etti, bize İbn Numeyr ve Ebu
Üsame tahdis etti. Böyle deyip Züıheyr'i sözkonusu etmemiştir.
"Abbas Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) sikaye görevinden dolayı Mina gecelerinde gece
Mekke'de kalmak için izin istedi, o da ona izin verdi."
Bu da şu iki meseleye
delil teşkil etmektedir:
1. Teşrık günlerinin
gecelerinde geceyi Mina'da geçirmek, emrolunmuş bir husustur. Bunun üzerinde
ittifak vardır. Ama vacip mi sünnet mi olduğu hususunda ihtilaf etmişlerdir.
Şafii'nin de bu hususta iki görüşü olup, daha sahih olanlarına göre vaciptir.
Malik ve Ahmed de böyle demiştir. İkinci görüşü ise sünnet olduğudur. İbn
Abbas, Hasan ve Ebu Hanife böyle demişlerdir. Bunu vacip kabul edenler, terk
edilmesi halinde kurban kesmeyi de vacip kabul ederler. Eğer sünnet olduğunu
kabul edecek olursak, gecelemeyi terk etmekten ötürü kurban kesmek gerekmez
fakat müstehap olur. Burada gece kalmanın vacip olan miktarı hususunda da
Şafii'nin iki görüşü vardır. Bu iki görüşten daha sahih olanına göre vacip olan
gecenin çoğunluğudur. İkincisi ise bir andır.
2. İkinci mesele: Sikaye
ile görevli olanların Mina'da gece kalmayı terk etmeleri ve geceleyin zemzemden
su çekmek ve bu suyu içenlere ve başkalarına sebil olarak dağıtmak üzere
havuzlara doldurmak için Mekke'ye gitmeleri caizdir. Fakat Şafii'ye göre bu
görev yalnızca Abbas (radıyallahu anh) hanedanına mahsus değildir. Aksine bu
şekilde sikaye görevini üstlenen herkesin bu hakkı vardır. Aynı şekilde başka
bir sikaye görevi ortaya çıkarılacak olursa bununla görevli olan da Mina'da
gecelemeyi terkedebilir. Sahih olan budur. Mezhep alimlerimizden bazıları bu
ruhsat Abbas'ın sikaye görevine özeldir. derken, bazıları Abbas hanedanına
özeldir, bazıları Abbas hanedanınden Haşim oğullarına ve başkalarına özeldir
demişlerdir. Bunlar bizim mezheb alimlerimizin dört ayrı görüşüdür. En sahih
olanları ise birincisidir. Allah en iyi bilendir.
Şunu da bilelim ki
Abbas'ın sikaye görevi Abbas'ın soyundan gelenlerin hakkıdır. Bu görev cahiliye
döneminde de Abbas'a aitti, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de bu görevi
onun elinde kalmasını kabul etmiştir. Bu sebeple ebediyen Abbas'ın soyundan
gelecek olanlara aittir.
347 - (1316) وحدثني
محمد بن
المنهال
الضرير. حدثنا
يزيد بن زريع.
حدثنا حميد
الطويل عن بكر
بن عبدالله المزني.
قال:
كنت
جالسا مع ابن
عباس عند
الكعبة. فأتاه
أعرابي فقال:
ما لي أرى بني
عمكم يسقون
العسل واللبن
وأنتم تسقون
النبيذ ؟ أمن
حاجة بكم أم
من بخل ؟ فقال
ابن عباس:
الحمد لله ! ما
بنا من حاجة
ولا
بخل. قدم
النبي صلى
الله عليه
وسلم على
راحلته وخلفه
أسامة.
فاستسقى فأتيناه
بإناء من نبيذ
فشرب. وسقى
فضله أسامة.
وقال: "أحسنتم
وأجملتم. كذا
فاصنعوا" فلا
نريد تغيير ما
أمر به رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
3166-347/3-
Bana Muhammed b. el-Minhal ed-Darir de tahdis etti, bize Yezid b. Zurey' tahdis
etti, bize Humeyd et-Tavil, Bekr b. Abdullah el-Müzeni'den şöyle dediğini
tahdis etti: Kabe'nin yanında İbn Abbas ile birlikte oturuyordum. Bir bedevi
yanına gelerek şöyle dedi: Neden sizin amcaoğullarınız bal ve süt içiriyorlar
da siz nebiz (hurma şerbeti ve bu gibi) içiriyorsunuz. Acaba muhtaç
olduğunuzdan dolayı mı yoksa cimriliğinizden dolayı mı dedi.
İbn Abbas şu cevabı
verdi: Allah'a hamd olsun ki bizim ne ihtiyacımız var, ne de cimriyiz. Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) arkasında Üsame bulunduğu halde devesi üzerinde
geldi. Bizden su istedi. Biz de ona içinde nebiz bulunan bir kap getirdik. O da
içti. Artırdığını da Üsame'ye içirdi. Sonra da: "Pek iyi pek güzel
yaptınız. Hep böyle yapınız" buyurdu. Bu sebeple biz Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in verdiği emri değiştirmek istemiyoruz.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 2021
AÇIKLAMA: Sikaye
görevini yapmanın fazileti, bu görevi yapanları övmek ve Sikayeden içmenin
müstehap olduğu babı
"Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) arkasında Üsame olduğu halde devesi üzerinde geldi. .. "
Bu hadiste, başlıkta sözünü ettiğimiz meselelere delil vardır. Mezhep
alimlerimiz hacının da başkasınında Abbas'ın sikaye görevi olarak ikram edilen
bu nebizden (hurma ve benzeri meyvelerin şerbetinden, şırasından) içmek -bu
hadis dolayısı ile- müstehaptır. Bu nebiz ise kuru üzüm ya da daha başka
meyvelerle tadı güzelleşecek şekilde tatlandırılmış bir sudur. Ama sarhoşluk
verici özelliği yoktur. Şayet üzerinden uzun zaman geçip sarhoşluk verecek hale
gelirse o taktirde haram olur.
"Pek güzel, pek iyi
yaptınız" yani siz güzel ve iyi bir iş yapıyorsunuz demektir. İşte buradan
sikaye ile ilgili görevli kimselere de iyi bir iş yapan herkese övgüde
bulunmanın müstehap olduğu hükmü anlaşılmaktadır. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
61- KURBANLIĞIN
ETLERİNİ, DERİLERİNİ VE ÇULLARINI TASADDUK ETMEK HAKKINDA BİR BAB