|
SAHİH-İ MÜSLİM |
HAC |
(35) باب
بيان عدد عمر
النبي صلى
الله عليه
وسلم وزمانهن
35- NEBİ (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'İN YAPTIĞI UMRE SAYISI VE BUNLARIN ZAMANINI BEYAN BABI
217 - (1253) حدثنا
هداب بن خالد.
حدثنا همام.
حدثنا قتادة ؛
أن أنسا رضي
الله عنه
أخبره؛
أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
اعتمر أربع
عمر. كلهن في
ذي القعدة إلا
التي مع حجته:
عمرة من الحديبية،
أو من زمن
الحديبية، في
ذي القعدة. وعمرة
من العام
المقبل، في ذي
القعدة. وعمرة
من جعرانة حيث
قسم غنائم
حنين في ذي
القعدة. وعمرة
مع حجته.
3023-217/1- Bize Heddab
b, Halid de tahdis etti, bize Hemmam tahdis etti, bize Katade'nin tahdis
ettiğine göre Enes (r.a.) kendisine şunu haber verdi: Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) haccı ile birlikte umre dışında hepsi de Zülkade ayında olmak
üzere dört umre yapmıştır. Bir umreyi Hudeybiye'den -yahut Hudeybiye zamanında-
Zülkade ayında yaptı. Bir umreyi ertesi sene yine Zülkade ayında yaptı. Bir
umreyi de Ci'rane'den Huneyn ganimetlerini taksim ettiği yerde Zülkade ayında
yaptı. Bir umreyi de haccı ile birlikte yaptı.
Diğer tahric: Buhari,
1778, 1779, 1780, 3066, 4148; Ebu Davud, 1994; Tirmizi, 815
(1253) حدثنا
محمد بن
المثنى. حدثني
عبدالصمد.
حدثنا همام.
حدثنا قتادة.
قال: سألت
أنسا: كم حج
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ؟ قال:
حجة
واحدة. واعتمر
أربع عمر. ثم
ذكر بمثل حديث
هدّاب.
3024- .. ./2- Bize
Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bana Abdüssamed tahdis etti, bize Hemmam
tahdis etti, bize Katade tahdis edip dedi ki: Enes'e: Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) kaç defa hacc yaptı dedim. O: Bir defa hacc yaptı, dört tane
de umre yaptı sonra da Heddab'ın hadisinin aynısını zikretti.
218 - (1254) وحدثني
زهير بن حرب.
حدثنا الحسن
بن موسى. أخبرنا
زهير عن أبي
إسحاق. قال:
سألت زيد بن
أرقم: كم غزوت
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم ؟ قال: سبع
عشرة. قال:
وحدثني زيد بن
أرقم ؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم غزا تسع
عشرة. وأنه حج
بعد ما هاجر
حجة واحدة.
حجة الوداع.
قال أبو
إسحاق: وبمكة
أخرى .
3025-218/3- Bana Zuheyr
b. Harb da tahdis etti, bize el-Hasan b. Musa tahdis etti, bize Zuheyr, Ebu
İshak'dan şöyle dediğini haber verdi: Zeyd b. Erkam'a: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ile birlikte kaç defa gaza yaptın? dedim. O: Onyedi dedi. Ebu
İshak dedi ki: Yine Zeyd b. Erkam'ın bana tahdis ettiğine göre Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ondokuz gaza yaptı ve o hicret ettikten sonra
sadece bir defa Veda Haccı haccetti. Ebu İshak: Mekke de iken de bir başka hacc
yapmıştı dedi.
Diğer tahric: Buhari,
3949, 4404, 4471; Müslim, 4669, 4670; Tirmizi, 1676;
219 - (1255) وحدثنا
هارون بن
عبدالله.
أخبرنا محمد
بن بكر البرساني.
أخبرنا ابن
جريج. قال:
سمعت عطاء يخبر
قال: أخبرني
عروة بن
الزبير قال:
كنت
أنا وابن عمر
مستندين إلى
حجرة عائشة.
وإنا لنسمع
ضربها بالسواك
تستن. قال
فقلت: يا أبا
عبدالرحمن !
أعتمر النبي
صلى الله عليه
وسلم في رجب ؟
قال: نعم. فقلت
لعائشة: أي
أمتاه ! ألا
تسمعين ما
يقول أبو عبدالرحمن
؟ قالت وما
يقول ؟ قلت
يقول اعتمر
النبي صلى
الله عليه
وسلم في رجب.
فقالت: يغفر
الله لأبي
عبدالرحمن.
لعمري ! ما
اعتمر في رجب.
وما اعتمر من
عمرة إلا وإنه
لمعه.
قال:
وابن عمر
يسمع. فما قال:
لا، ولا نعم.
سكت.
3026-219/4- Bize Harun
b. Abdullah da tahdis etti, bize Muhammed b. Bekr el-Bursani haber verdi, bize
İbn Cureyc haber verip dedi ki: Ata'yı şunu haber verirken dinledim: Bana Urve
b. ez-Zubeyr haber verip dedi ki:
Ben ve İbn Ömer Aişe
(radıyallahu anha)'nin hücresine dayanmış idik. Hatta biz onun misvak ile
dişlerini misvaklerken çıkardığı sesi dahi duyuyorduk. (Urve) dedi ki:
Abdurrahman'ın babası Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Recep ayında umre
yaptı mı? dedim. O, evet dedi. Sonra Aişe (radıyallahu anha)'ye:
Anacığım, Ebu
Abdurrahman'ın ne dediğini işitiyor musun? dedim. O: Ne diyor dedi. Ben: Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Recep ayında umre yaptı diyor dedim. Aişe
(radıyallahu anha): Allah Ebu Abdurrahman'a mağfiret buyursun. Yemin ederim ki
Recep ayında hiç umre yapmadı ve ne kadar umre yaptıysa da o onunla birlikte
idi dedi.
(Urve) dedi ki: İbn Ömer
de işitiyordu. Ne hayır dedi ne de evet dedi.
Sadece sustu.
Diğer tahric: Buhari,
1776 -buna yakın muhtasar-; Tirmizi, 936 -buna yakın muhtasar; bn Mace, 2998
-buna yakın muhtasar-
220 - (1255) وحدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا جرير
عن منصور، عن
مجاهد. قال:
دخلت، أنا وعروة
بن الزبير،
المسجد. فإذا
عبدالله بن
عمر جالس إلى
حجرة عائشة.
والناس يصلون
الضحى في المسجد.
فسألناه عن
صلاتهم ؟
فقال: بدعة.
فقال له عروة:
يا أبا
عبدالرحمن !
كم اعتمر رسول
الله صلى الله
عليه وسلم ؟
فقال:
أربع
عمر. إحداهن
في رجب.
فكرهنا أن
نكذبه ونرد
عليه. وسمعنا
استنان عائشة
في الحجرة.
فقال عروة: ألا
تسمعين، يا أم
المؤمنين إلى ما
يقول أبو
عبدالرحمن ؟
فقالت: وما
يقول ؟ قال
يقول: اعتمر
النبي صلى
الله عليه
وسلم أربع عمر
إحداهن في
رجب. فقالت يرحم
الله أبا عبدالرحمن.
ما اعتمر رسول
الله صلى الله
عليه وسلم إلا
وهو معه. وما
اعتمر في رجب
قط.
3027-220/5- Bize İshak
b. İbrahim de tahdis etti, bize Cerir, Mansur'dan haber verdi, o Mücahid'den
şöyle dediğini rivayet etti: Ben ve Urve b. ez-Zübeyr mescide girdik. Abdullah
b. Ömer'in Aişe (r.anha)'nın hücresinin yakınında oturmakta olduğunu gördük.
İnsanlar da mescitte kuşluk namazı kılıyorlardı. Ona kıldıkları namaza dair
soru sorduk. O: Bir bid'attir dedi. Urve ona: Ey Ebu Abdurrahman! Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) kaç umre yaptı dedi. Abdullah b. Ömer, dört umre
dedi. Onlardan biri Recep ayında idi. Biz onu yalanlamaktan da ona karşı cevap
vermekten de hoşlanmadık. Bu arada hücrenin içinde Aişe (radıyallahu anha)'nın
dişlerini misvakladığının sesini işittik. Urve: Ey mü'minlerin annesi! Ebu
Abdurrahman'ın söylediğini duyuyor musun? dedi. Aişe (radıyallahu anha) ne
diyor ki dedi. Urve: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) biri Recep ayında olmak
üzere dört umre yaptı diyor dedi. Aişe (r.anha): Allah Ebu Abdurrahman'a rahmet
ihsan buyursun. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yaptığı her umrede
mutlaka o da onunla beraberdi ama hiçbir zaman Recep ayında da umre yapmadı
dedi.
Diğer tahric: Buhari,
1775 -muhtasar-, 4253, 4254; Ebu Davud, 1992 -muhtasar-; Tirmizi 937-
AÇIKLAMA: (3023)
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Veda Haccı ile birlikte yaptığı dışında
hepsi Zilkade ayında olmak üzere dört umre yaptı ... " diğer rivayette
(3064)
"Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bir defa hacc yaptı ve dört umre yaptı" bu Enes'in
rivayetidir. İbn Ömer'in rivayetinde (3026) "Birileri Recep ayında olmak
üzere dört umre" demekte olup Aişe (radıyallahu anha) bunu kabul
etmeyerek: "Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) asla Recep ayında umre
yapmamıştır" dedi.
Enes ve İbn Ömer'in
rivayetlerinin neticesi şudur: Her ikisi de dört umre yaptığında ittifak
etmişlerdir. Bu dört umreden bir tanesi de hicretin altıncı yılı Hudeybiye
senesi Zülkade ayında olmuştur. Bu umreyi yapmalarına engel olunduğundan ötürü
ihramdan çıkmışlar ve bu da onlar için bir umre sayılmıştır.
İkinci umre ise yine
yedinci yılın Zülkade ayında olup bu da kaza umresidir. Üçüncüsü de hicretin
sekizinci yılında Mekke'nin fethedildiği sene yine Zülkade ayında olmuştur.
Dördüncü umresi ise haccı ile birlikte yaptığı umredir. Bunun için Zülkade
ayında ihrama girmiş ama bu umreyi Zülhicce ayında eda etmişti.
İbn Ömer'in
"birileri Recep ayında olmak üzere" sözüne gelince Aişe (radıyallahu
anha) bunu kabul etmemiş, İbn Ömer de bunu kabul etmeyince sesini
çıkarmamıştır.
İlim adamları der ki: Bu
onun bu hususta şüpheye düştüğünü yahu unuttuğunu ya da tereddüt gösterdiğini
ortaya koymaktadır. Bundan dolayı Aişe (radıyallahu anha)'nın bunu kabul
etmeyişine ses çıkarmamış, ona karşılık vermemiştir. Sözünü ettiğim bu açıklama
kabul edilmesi zorunlu olan doğrunun kendisidir.
Ama Kadı Iyaz şöyle
demiştir: Enes dördüncü umrenin haccı ile birlikte olduğunu zikretmiştir. Bu
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Kıran haccı yaptığına delildir. Ama ashab-ı
kiramdan pek çoğu bunu kabul etmez. Daha önce de sahih olanın Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in İfrad haccı yaptığı olduğunu söylemiştir. Bu ise Enes'in
görüşünü reddetmektedir. Aişe (radıyallahu anha da İbn Ömer'in görüşünü
reddetmiştir. Buna göre doğru olan umre sayısının üç olduğu sonucuna varıyoruz.
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in sözünü ettiklerimiz dışında umre yaptığı
da bilinmemektedir. Malik Muvatta'da. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in üç tane umre yaptığını dayanak almıştır Kadı Iyaz'ın açıklamaları
bunlardır.
Ama bu zayıf hatta batıl
bir görüştür. Doğrusu İbn Ömer ve Enes'in açıkça ve kesin olarak rivayet
ettikleri üzere dört umre yaptığıdır. Kesin bir başka delil olmadan her
ikisinin rivayetini terk etmek caiz değildir.
'"Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in Veda Haccında Kıran haccı değil İfrad haccı yapmıştı"
demesine gelince durum dediği gibi değildir. Aksine doğrusu Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in ilk ihrama girdiğinde İfrad haccı niyeti ile ihrama girdiği
sonradan da umre niyeti ile ihrama girmekle Kıran haccı yaptığıdır. Böyle bir
tevil ise zorunludur. Allah en iyi bilendir.
İlim adamları der ki:
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu umreleri Zilkade ayında yapmasının sebebi
bu ayın faziletinden ve bu hususta cahiliyeye muhalefetinden ötürü yapmıştır.
Çünkü cahiliye dönemi insanları daha önce geçtiği gibi Zülhicce ayında umre
yapmayı en büyük günahlardan birisi olarak kabul ediyorlardı. Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu aylarda defalarca umre yaptı ki bu ayda
(Zülhicce ayında) umre yapmanın caiz olduğunu beyan hususunda daha beliğ ve
cahiliye dönemi uygulamasını iptal hususunda da daha ileri olsun istemiştir.
Allah en iyi bilendir.
''Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bir defa hacc yaptı" sözü ise hicretten sonra yalnızca
bir hacc yaptı. O da hicretin onuncu yılındaki veda haccıdır demektir."
(3025) "Ebu İshak
dedi ki: Mekke de de bir başka hacc yapmıştı." Bu da hicretten önce
haccetmiştir demektir. Müslim'den başka kaynaklarda hicretten önce iki hacc
yaptığı rivayet edilmektedir.
''Zeyd b. Erkam’DAN
rivayete göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) on dokuz gaza
yapmıştır." Yani ben onunla birlikte Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) on dokuz gaza yaptı, yahut ben onun ondokuz gaza yaptığını biliyorum.
Gerçekte ise Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın gazaları yirmibeş tane
idi. Yırmiyedi tane söylendiği gibi daha başka rakamlar da verilmiştir. Bu
husus megazi kitapları ile başka eserlerde meşhurdur.
(3026) "Aişe
(radıyallahu anha) dedi ki: Yemin ederim ki Recep ayında umre yapmadı." Bu
bir kimsenin "le amri: ömrüme andederim" diye yemin etmesinin caiz
olduğuna delildir. Bununla birlikte Malik bunu mekruh görmüştür. Çünkü bu Yüce
Allah'tan başkasını ta'zim etmek ve başkasının adına yemin etmek sureti ile onu
ona benzetmek kabilindendir.
(3027) "İbn Ömer'e
mescitte kuşluk namazı kılanların namazlarına dair soru sordular. O bir
bid'attir dedi." Bunu Kadı Iyaz ve başkaları şöyle yorumlamışlardır: Onun
kastettiği bu namazın mescitte herkesin önünde kılınıp Bunun için toplanıp bir
araya gelmenin bid'at olduğunu söylemektir. Yoksa kuşluk namazının aslının
bid'at olduğunu söylemek değildir. Bu mesele Namaz Kitabı'nda geçmiş
bulunmaktadır. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
36- RAMAZAN AYINDA
UMRENİN FAZİLETİ BABI