|
SAHİH-İ MÜSLİM |
ORUÇ |
(34) باب
صيام النبي
صلى الله عليه
وسلم في غير
رمضان،
واستحباب أن
لا يخلى شهرا
عن صوم
34- NEBİ (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'İN RAMAZAN DIŞINDA ORUÇ TUTMASI VE (BİR KİMSENİN) HERHANGİ
BİR' AY'I ORUÇ TUTMADAN GEÇİRMEMESİNİN MÜSTEHAB OLDUĞU BABI
172 - (1156) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا يزيد
بن زريع عن سعيد
الجريري، عن
عبدالله بن
شقيق. قال: قلت
لعائشة رضي
الله عنها:
هل
كان التبي صلى
الله عليه
وسلم يصوم
شهرا معلوما
سوى رمضان ؟
قالت: والله !
إن صام معلوما
سوى رمضان.
حتى مضى
لوجهه. ولا أفطره
حتى يصيب منه.
2710- Bize Yahya b.
Yahya da tahdis etti, bize Yezid b. Zureyh, Said el-Cureyri'den tahdis etti, o
Abdullah b. Şakik'den şöyle dediğini rivayet etti: Aişe (r.anha)'ya sordum:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ramazan dışında belli bir ayı oruç
tutar mıydı? O: Allah'a yemin ederim ki Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) vefat edinceye kadar Ramazan'ın dışında belli bir ayı (tamamen) oruçla
geçirmediği gibi oruçtan payını almaksızın hiçbir ayı da büsbütün oruçsuz
geçirmemiştir dedi.
Diğer tahric: Nesai,
2184 -uzunca-
173 - (1156) وحدثنا
عبيدالله بن
معاذ. حدثنا
أبي. حدثنا كهمس
عن عبدالله بن
شقيق. قال: قلت
لعائشة رضي الله
عنها: أكان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يصوم
شهرا كله ؟ قالت:
ما علمته صام
شهرا كله إلا
رمضان. ولا أفطره
كله حتى يصوم
منه حتى مضى
لسبيله صلى الله
عليه وسلم.
2711- Bize Ubeydullah b.
Muaz da tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Kehmes, Abdullah b. Şakik'den
şöyle dediğini tahdis etti: Aişe (r.anha)'ya: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) hiç bir ayın tamamını oruç tutar mıydı? dedim. O: Ramazan dışında
herhangi bir ayın tamamını oruçla, geçirdiğini bilmiyorum. Yolunda gidinceye
kadar (vefat edene kadar) ondan bir miktar oruç tutmadan hiçbir ayı da oruçsuz
geçirmemiştir.
Diğer tahric: Nesai,
2183 -uzunca-
174 - (1156) وحدثني
أبو الربيع
الزهراني.
حدثنا حماد عن
أيوب وهشام،
عن محمد، عن
عبدالله بن
شقيق (قال حماد:
وأظن أيوب قد
سمعه من
عبدالله بن
شقيق) قال:
سألت
عائشة رضي
الله عنها عن
صوم النبي صلى
الله عليه
وسلم. فقالت:
كان يصوم حتى
نقول: قد صام. قد
صام. ويفطر
حتى نقول: قد
أفطر. قد أفطر.
قالت: وما
رأيته صام
شهرا كاملا،
من قدم
المدينة، إلا
أن يكون رمضان
.
2712- Bana
Ebu'r-Rabi'ez-Zehrani de tahdis etti, bize Hammad, Eyyub ve Hişam'dan tahdis
etti, ikisi Muhammed'den, o Abdullah b. Şakik'den rivayet etti. Hammad dedi ki:
Zannederim Eyyub bunu Abdullah b. Ş akik'den dinlemiştir. O dedi ki: Aişe'ye
-ridvanullahi aleyha- Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) 'in orucuna dair soru
sordum. Şöyle dedi: O biz gerçekten oruç tuttu, gerçekten oruç tuttu diyecek kadar
oruç tutardı ve biz gerçekten oruç açtı (oruca ara verdi), oruç açtı (oruca ara
verdi) deyinceye kadar oruç tutmazdı. (Devamla) dedi ki: Medine'ye geldiği
zamandan itibaren Ramazan olması dışında hiçbir ayı tamamen oruçla geçirdiğini
de görmedim.
Diğer tahric: Tirmizi,
768; Nesai, 2348
(1156) وحدثنا
قتيبة. حدثنا
حماد عن أيوب،
عن عبدالله بن
شقيق. قال:
سألت عائشة
رضي الله
عنها. بمثله. ولم
يذكر في
الإسناد
هشاما ولا محمدا.
2713- Bize Kuteybe de
tahdis etti, bize Hammad, Eyyub'dan tahdis etti, o Abdullah b. Şakik'den şöyle
dediğini rivayet etti: Aişe (r.anha)'ya sordum deyip hadisi aynen rivayet etti.
Ama isnadda Hişam'ı da Muhammed'i de zikretmedi.
175 - (1156) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن أبي النضر
مولى عمر بن
عبيدالله، عن
أبي سلمة بن عبدالرحمن عن
عائشة أم المؤمنين
رضي الله عنها
؛ أنها قالت:
كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يصوم حتى
نقول: لا يفطر.
و يفطر حتى
نقول: لا يصوم.
وما رأيت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
استكمل صيام
شهر قط إلا
رمضان. وما
رأيته في شهر
أكثر منه صياما
في شعبان.
2714- Bize Yahya b.
Yahya tahdis edip dedi ki: Ben Malik'e Ömer b. Ubeydullah'ın azadlısı
Ebu'n-Nadr'dan naklettiği rivayetini okudum, o Ebu Seleme b. Abdurrahman'dan, o
müminlerin annesi Aişe (r.anha)'dan şöyle dediğini rivayet etti: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize artık oruç açmayacak dedirtinceye kadar oruç
tutardı ve bir daha oruç tutmayacak dedirtinceye kadar da oruç tutmazdı. Ben
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Ramazan dışında hiçbir ayı tamamen
oruçla geçirdiğini görmediğim gibi Şaban ayında tuttuğu oruçtan daha fazla
herhangi bir ayda oruç tuttuğunu da görmedim.
Diğer tahric: Buhari,
1969; Ebu Davud, 2434; Nesai, 2350
176 - (1156) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
وعمرو الناقد.
جميعا عن ابن
عيينة. قال
أبو بكر:
حدثنا سفيان
بن عيينة عن
ابن لبيد عن أبي
سلمة، قال:
سألت
عائشة رضي
الله عنها عن
صيام رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فقالت: كان
يصوم حتى
نقول: قد صام.
ويفطر حتى
نقول: قد أفطر.
ولم أره صائما
من شهر قط
أكثر من صيامه
من شعبان. كان
يصوم شعبان
كله. كان يصوم
شعبان إلا قليلا.
2715- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe ve Amr en-Nakid birlikte İbn Uyeyne'den tahdis etti. Ebu Bekr dedi
ki: Bize Süfyan b. Uyeyne, İbn Ebu Lebib'den tahdis etti, o Ebu Seleme'den
şöyle dediğini rivayet etti: Aişe (r.anha)'ya Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'ın orucuna dair soru sordum o şöyle dedi: Biz gerçekten oruç tuttu
deyinceye kadar oruç tutardı. Gerçekten oruç açtı deyinceye kadar da oruç
açardı. Şaban ayında tuttuğu oruçtan daha çok herhangi bir ayda oruçlu olduğunu
görmüş değilim. (Neredeyse) Şaban'ın tamamını oruçla geçirirdi. Pek az müstesna
Şabanı oruçla geçirirdi.
Diğer tahric: Nesai,
2178; İbn Mace, 1710
AÇIKLAMA: Bu babda
Aişe (r.anha)'nın rivayet ettiği (2710): "Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) Ramazan dışında hiçbir ayı, tamamen oruç tutmamıştır ... " hadisi
yer almaktadır. Bir rivayette (2711) o aydan oruç tutmadan" bir rivayette
(2712) "gerçekten oruç tuttu, gerçekten oruç tuttu dedirtecek kadar oruç
tutardı..." bir başka rivayette (2714) "artık bir daha oruç açmayacak
dedirtinceye kadar oruç tutardı ... " bir diğer rivayette (2715)
"Şaban ayının tamamını oruç tutardı, Şaban ayını pek az müstesna oruç
tutardı" denilmektedir.
Bu hadis-i şeriflerde
oruç tutmadan herhangi bir ayı geçirmemenin müstehab olduğu hükmü
anlaşılmaktadır. Diğer hükümleri de şöylece zikredebiliriz:
1. Nafile orucu için özel
ve belli bir zaman yoktur. Aksine Ramazan, bayram ve teşrik günleri dışında
senenin tamamı Nafile oruç için uygun zamandır.
Aişe (r.anha)'nın
"(Neredeyse) Şabanın tamamını oruç tutardı.
Pek azı müstesna o ayı
oruçla geçirirdi" sözünde ikinci cümle birincisini tefsir etmekte ve
"tamamını" ifadesinin çoğunlukla anlamında kullanıldığına açıklık
getirmektedir. Bir açıklamaya göre bazı vakitlerde bu ayın tamamını oruçla
geçirirdi, bir başka sene de onun bir bölümünde oruç tutardı. Başka bir açıklamaya
göre bazen Şaban'ın başında oruç tutar, bazen sonunda, bazen ikisi ortasında
oruç tutardı. Böylelikle bir kaç senede oruç tutmadığı bir gününü terk etmemiş
olurdu.
Bir diğer açıklama da
şöyledir: Şaban ayında özellikle çok oruç tutmasının seb!,!bi kulların amellerinin
bu ayda yükseltildiğinden (arz edildiğinden) dolayıdır. Daha başka açıklamalar
da yapılmıştır.
Eğer biraz sonra bir
diğer hadiste "Ramazan ayından sonra en faziletli oruç Muharrem
orucudur." Peki Muharrem ayı dışında neden Şaban ayında daha çok oruç
tutmuştur? diye sorulursa cevap şudur: Muharrem ayının faziletini o ayın
orucunu tutmak için gerekli imkanları bulmadan önce hayatının sonlarında ancak
öğrenmiş olması ihtimali bulunmaktadır. Ya da yolculuk, hastalık, buna benzer o
ayda çokça oruç tutmasına engel olacak bir takım mazeretler ile karşı karşıya
kalıyor olabilirdi.
İlim adamları der ki:
Ramazan ayı dışında herhangi bir ayı tamamen oruçla geçirmeyişinin sebebi o
ayın oruçla geçirilmesinin vacip olduğunun zannedilmemesi içindir.
177 - (782) حدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا معاذ
بن هشام.
حدثني أبي عن
يحيى بن أبي
كثير. حدثنا
أبو سلمة عن
عائشة رضي
الله عنها.
قالت:
لم
يكن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم في الشهر
من السنة أكثر
صياما منه في
شعبان. وكان
يقول:
"خذوا من
الأعمال ما
تطيقون. فإن
الله لن يمل
حتى تملوا".
وكان
يقول: "أحب
العمل
إلى الله ما
داوم عليه
صاحبه، وإن قل".
2716- Bize İshak b.
İbrahim de tahdis etti... Bize Ebu Seleme, Aişe (r.anha)'dan şöyle dediğini
tahdis etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir senenin herhangi bir
ayında Şaban'dan daha çok oruç tutmuş değildir. Ayrıca şöyle buyururdu: "Amellerden
gücünüzün yettiği kadannı alınız. Çünkü siz usanmadıkça Allah asla
usanmaz" ayrıca: "Yüce Allah'ın en sevdiği amel az dahi olsa
sahibinin devam ettiği ameldir"
Diğer tahric: Buhari,
i970; Nesai, 2179 -muhtasar-
178 - (1157) حدثنا
أبو الربيع
الزهراني.
حدثنا أبو
عوانة عن أبي
بشر، عن سعيد
بن جبير، عن
ابن عباس رضي
الله عنهما.
قال:
ما
صام رسول الله
عليه وسلم
شهرا كاملا قط
غير رمضان.
وكان يصوم،
إذا صام، حتى
يقول القائل: لا،
والله ! لا
يفطر. ويفطر ،
إذا أفطر، حتى
يقول القائل :
لا، والله ! لا
يصوم.
2717- Bize
Ebu'r-Rabi'ez-Zehrani tahdis etti ... İbni Abbas (r.anhuma) dedi ki: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ramazan'dan başka hiçbir ayı asla tamamen oruçla
geçirmiş değildir. O oruç tuttuğu zaman bir kimse; hayır, Allah'a yemin olsun
bir daha oruç açmayacaktır, diyecek kadar oruç tutardı. Oruç açbmı da bir
kimse; hayır, Allah'a yemin olsun bir daha oruç tutmayacak, deyinceye kadar
oruca ara verirdi.
Diğer tahric: Buhari,
1971, Nesai, 2345; İbn Mace, 1711
(1157) وحدثنا
محمد بن بشار
وأبو بكر بن
نافع عن غندر،
عن شعبة، عن
أبي بشر، بهذا
الإسناد.
وقال: شهرا
متتابعا منذ
قدم المدينة.
2718- Bize Muhammed b.
Beşşar ve Ebu Bekr b. Nadir, Gunder'den tahdis etti, o Şu'be'den, o Ebu
Bişr'den bu isnad ile rivayet etti ve: Medine'ye geldiğinden itibaren arka
arkaya (kesintisiz) bir ay demiştir.
179 - (1157) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا
عبدالله بن نمير.
ح وحدثنا ابن
نمير. حدثنا
أبي. حدثنا
عثمان بن حكيم
الأنصاري.
قال: سألت
سعيد بن جبير
عن صوم رجب ؟
ونحن يومئذ في
رجب. فقال:
سمعت ابن عباس
رضي الله عنها
يقول: كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يصوم حتى
نقول: لا يفطر.
ويفطر حتى
نقول: لا يصوم.
2719- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe de tahdis etti. Bize Abdullah b. Numeyr tahdis etti (H.) Bize İbn
Numeyr de tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Osman b. Hakim el-Ensari
tahdis edip dedi ki. Said b. Cübeyr'e Recep ayı orucu hakkında soru sordum.
Soruyu sorduğum gün biz Recep ayında idik. Şöyle dedi: İbn Abbas (r.anhuma)'yı
şöyle derken dinledim: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) biz bir daha
oruç açmayacak deyinceye kadar oruç tutardı, biz bir daha oruç tutmayacak
deyinceye kadar da oruca ara verirdi.
(1157) وحدثنيه
علي بن حجر.
حدثنا علي بن
مسهر. ح وحدثني
إبراهيم بن
موسى. أخبرنا
عيسى بن يونس.
كلاهما عن
عثمان بن
حكيم، في هذا
الإسناد.
بمثله.
Bunu bana Ali b. Hucr da
tahdis etti, bize Ali b. Mushir tahdis etti, (H.) Bana İbrahim b. Musa da
tahdis etti, bize İsa b. Yunus haber verdi. İkisi Osman b. Hakim'den bu isnad
ile aynısını rivayet etti.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 2430
180 - (1158) وحدثني
زهير بن حرب
وابن أبي خلف.
قالا: حدثنا روح
بن عبادة.
حدثنا حماد عن
ثابت، عن أنس
رضي الله عنه.
ح وحدثني أبو
بكر بن نافع
(واللفظ له) حدثنا
بهز. حدثنا
حماد. حدثنا
ثابت عن أنس
رضي الله عنه.
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم كان يصوم
حتى يقال: قد
صام، قد صام.
ويفطر حتى
يقال: قد أفطر،
قد أفطر.
2720- Bana Züheyr b.
Harb ve İbn Ebu Halef de tahdis edip dediler ki: Bize Rahf b. Ubade tahdis
etti, bize Hammad, Sabit'den tahdis etti, o Enes (r.anh)'dan rivayet etti. (H.)
Bana Ebu Bekr b. Nafi'de -ki lafız ona aittir- tahdis etti, bize Behz tahdis
etti, bize Hammad tahdis etti, bize Sabit, Enes (r.anh)'dan tahdis ettiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gerçekten oruç tuttu, gerçekten
oruç tuttu denilecek kadar oruca devam ederdi. Yine gerçekten oruca ara verdi,
gerçekten oruca ara verdi denilecek kadar oruca ara verirdi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: (2716)
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Gücünüzün yettiği kadarı ile
amelleri alınız" hadisinin şerhi ve beyanı gayet açık bir şekilde kıraat
ve Kur'an'a dair hadisler kitabından az önce Kitabu's-Salah'da geçmiş
bulunmaktadır.
(2719) "Said b.
Cübeyr'e Receb ayı orucu hakkında soru sordum ... " İfadelerin zahirinden
anlaşıldığı üzere Said b. Cübeyr'in böyle bir istidlal yapmaktan maksadı
muayyen olarak bu ayın orucunun nehyedilmediği gibi hakkında mendupluk ifade
eden bir hususun da olmadığını söylemektir. Aksine bu ayın da hükmü diğer aylar
gibidir. Receb ayı orucu hakkında muayyen olarak herhangi bir teşvik
(mendupluk) ve bir nehiy sabit değildir. Ama esasen orucun kendisi teşvik
edilmiş bir ameldir. Ebu Davud'un Süneni'nde belirtildiği üzere Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) haram aylarda oruç tutmayı teşvik etmiştir. Recep
te bu aylardan biridir. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: