|
SAHİH-İ MÜSLİM |
ORUÇ |
AŞURA GÜNÜ ORUÇ TUTMANIN
FAZİLETİ BABI
126 - (1129) حدثني
حرملة بن
يحيى. أخبرنا
ابن وهب.
أخبرني يونس
عن ابن شهاب.
أخبرني حميد
بن عبدالرحمن
؛ أنه سمع
معاوية بن أبي
سفيان، خطيبا
بالمدينة
(يعني في قدمة
قدمها) خطبهم
يوم عاشوراء
فقال: أين
علماؤكم ؟ يا
أهل المدينة !
سمعت رسول الله
صلى اله عليه
وسلم يقول
(لهذا اليوم)
"هذا
يوم عاشوراء.
ولم يكتب الله
عليكم صيامه. وأنا
صائم. فمن أحب
منكم أن يصوم
فليصم. ومن أحب
أن يفطر
فليفطر".
2648- Bana Harmele b. Yahya
tahdis etti, bize İbn Vehb haber verdi, bana Yunus, İbn Şihab'dan haber verdi,
bana Humeyd b. Abdurrahman'ın haber verdiğine göre o Muaviye b. Ebu Süfyan' ı
hatip olarak Medine de -yani Medine'ye geldiği bir seferinde- aşura günü onlara
verdiği bir hutbesinde şunları söylemiştir: Ey Medine ahalisi! Nerede
alimleriniz? Ben Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i bugün için:
"Bugün aşura günüdür. Allah üzerinize bugün orucunu (farz olarak) yazmadı.
Ama ben oruçluyum. Sizden oruç tutmak isteyen oruç tutsun. Oruç tutmak
istemeyen oruç açsın" buyururken dinledim.
Diğer tahric: Buhari,
2003
AÇIKLAMA: Muaviye'nin:
"Nerede alimleriniz? ... " diye söyleyip naklettiği rivayetin
zahirinden anlaşıldığı üzere o bugün için oruç tutmanın vacip ya da haram olduğunu
yahut mekruh olduğunu söyleyenlerin sözlerini işitmiş. Bunu bildirmek ve bu
orucun farz, haram ve mekruh olmadığını söylemek istemiş, o pek büyük
kalabalığa verdiği hutbesinde bunu dile getirmiş olduğu halde kimse onun
söylediklerini reddetmemiştir.
Muaviye'nin:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i bugün için şöyle buyururken
dinledim ... " şeklindeki rivayetine gelince bu naklettiklerinin tamamı
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in buyruklarıdır. Nitekim Nesai'nin
rivayetinde de bu husus böylece beyan edilmiş olarak gelmiştir.
(1129) حدثني
أبو الطاهر.
حدثنا
عبدالله بن
وهب. أخبرني
مالك بن أنس
عن ابن شهاب،
في هذا الإسناد،
بمثله.
2649- Bana Ebu't-Tahir
tahdis etti, bize Abdullah b. Vehb tahdis etti, bana Malik b. Enes, İbn
Şihab'dan bu isnad ile aynısını haber verdi.
م (1129)
وحدثنا ابن
أبي عمر.
حدثنا سفيان
بن عيينة عن
الزهري، بهذا
الإسناد. سمع
النبي صلى
الله عليه
وسلم يقول في
مثل هذا اليوم
"إني صائم. فمن
شاء أن يصوم
فليصم" ولم
يذكر باقي
حديث مالك ويونس.
2650- Bize İbn Ebu Ömer de
tahdis etti, bize Süfyan b. Uyeyne, ez-Zühri'den bu isnad ile tahdis ettiğine
göre o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i bugün gibi bir gün hakkında şöyle
buyururken dinlemiştir: "Ben oruçluyum. Oruç tutmak isteyen tutsun"
diyerek Malik'in ve Yunus'un hadisi rivayetlerinin geri kalan kısmını
zikretmemektedir.
127 - (1130) حدثني
يحيى بن يحيى.
أخبرنا هشيم
عن أبي بشر، عن
سعيد بن جبير،
عن ابن عباس
رضي الله عنه.
قال:
قدم
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم المدينة.
فوجد اليهود
يصومون يوم
عاشوراء
فسئلوا عن ذلك
؟ فقالوا: هذا
اليوم الذي
أظهر الله فيه
موسى وبني
إسرائيل على
فرعون. فنحن
نصومه تعظيما
له. فقال
النبي صلى
الله عليه وسلم:
"نحن أولى
بموسى منكم".
فأمر بصومه.
2651- Bana Yahya b.
Yahya da tahdis etti... Said b. Cübeyr, İbn Abbas (r.anhuma)'dan şöyle dediğini
rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Medine'ye geldiğinde
Yahudilerin aşura günü oruç tuttuklarını gördü. Bunun sebebi kendilerine
sorulunca onlar: Bu Allah'ın Musa'ya ve İsrail oğullarına, firavuna karşı zafer
verdiği bir gündür. Bu sebeble biz onu ta'zim etmek üzere bugün oruç tutuyoruz
dediler. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Biz Musa'ya
sizden daha layığız"buyurdu ve bugün oruç tutulmasını emretti.
Diğer tahric: Buhari,
4680, 4737, 3943; Ebu Davud, 2444
(1130) وحدثناه
ابن بشار وأبو
بكر بن نافع.
جميعا عن محمد
بن جعفر، عن
شعبة، عن أبي
بشر، بهذا الإسناد.
وقال: فسألهم
عن ذلك.
2652- Bunu bize İbn
Beşşar ve Ebu Bekr b. Nafi'de birlikte Muhammed b. Cafer'den tahdis etti. O
Şu'be'den, o Ebu Bişr'den bu isnad ile rivayet etti ve: Onlara bunu sordu dedi.
AÇIKLAMA: (2651)
"Yahudilerin aşura günü oruç tuttuklarını gördü, onlara buna dair soru
soruldu" diğer rivayette (2652) "kendilerine sordu"
denilmektedir. Her iki rivayetten kastedilen onlara bunu sormak üzere
birilerine emir verdi şeklindedir. Bu husustaki hadislerin toplamından
anlaşılan şudur: Aşura günü cahiliye döneminde Kureyş kafirleri tarafından da
başkalarınca da Yahudiler tarafından da oruçla geçirilen bir gündü. İslam da
bugünün orucunu te'kid ederek geldi. Daha sonra bugünün orucu o zamanki
te'kidden daha hafif bir şekilde kalmaya devam etti. Allah en iyi bilendir.
128 - (1130) وحدثني
ابن أبي عمر.
حدثنا سفيان
عن أيوب، عن عبدالله
بن سعيد بن
جبير، عن
أبيه، عن ابن
عباس رضي الله
عنهما ؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قدم
المدينة. فوجد
اليهود
صياما، يوم عاشوراء.
فقال لهم رسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
"ما
هذا اليوم
الذي تصومونه
؟ " فقالوا:
هذا يوم عظيم.
أنجى الله فيه
موسى وقومه.
وغرق فرعون وقومه.
فصامه موسى
شكرا. فنحن
نصومه. فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: "فنحن
أحق وأولى بموسى
منكم" فصامه
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. وأمر
بصيامه.
2653- Bize İbn Ebu Ömer
de tahdis etti. Bize Süfyan, Eyyub'dantahdis etti. O, Abdullah b. Said b. Cübeyr'den,
o babasından, o İbn Abbas (r.anhuma)'dan rivayet ettiğine göre Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Medine'ye geldiğinde Yahudilerin aşurS. günü
oruçlu olduklarını gördü. Bu sebeble Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
onlara: "Bu tuttuğunuz oruç nedir?" buyurdu, onlar: Bu pek büyük bir
gündür. Bugünde Allah Musa'yı ve kavmini kurtarmış, firavunu ve kavmini suda
boğmuştur. Şükür olmak üzere de Musa bugünü oruç tutmuştur. İşte biz de bugün
oruç tutuyoruz dediler. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de: "Biz
Musa'ya sizden daha layığız ve onu sizden daha çok hak ediyoruz" buyurdu.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bugünü oruç tuttuğu gibi oruç
tutulmasını da emir buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
2004, 3397
AÇIKLAMA: (2653)
"Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Medine'ye geldiğinde Yahudilerin aşura
günü oruç tuttuklarını gördü ... Ve: Biz Musa'yı onlardan daha çok hak
ediyoruz" buyurdu. el-Mazeri dedi ki: Yahudilerin haberi makbul olamaz. Bu
sebeple onların bu söylediklerinin doğru olduğu hususunda Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e vahiy gelmiş olma ihtimali olabilir yahut da bu husustaki
nakil ona göre bu yolla bilgi hasıl olacak kadar mütevatir olarak gelmiş
olabilir. Kadi İyaz ise el-Mazeri'nin bu açıklamasını reddederek şunları
söylemektedir: Müslim, Kureyşlilerin bu orucu tuttuklarını Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Medine'ye gelince de bugünde oruç tuttuğunu rivayet etmiştir.
Ayrıca Yahudiler söyledi diye hakkında bir şeyler söylemeyi gerektirecek yeni
bir hüküm ortaya koymuş değildir. Burada anlatılan sadece bir durum, bir soruya
verilen cevaptan ibarettir. Dolayısı ile hadisteki "o gün oruç tuttu"
ifadesinde onun o zaman onlar söyledi diye oruca başladığını ifade eden bir
husus bulunmamaktadır. Böyle bir şeyolsa dahi biz bunu onların ilim adamları
arasından İbn Selam ve daha başka müslüman olanlarının verdikleri habere binaen
oruç tuttuğu şeklinde yorumlarız. (Devamla) Kadi İyaz dedi ki: Kimi ilim adamı
da şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mekke de iken bugün
oruç tutardı. Sonra bugün oruç tutmamaya başladı ve bu hali, bu hususta kitap
ehli nezdinde bir bilgi olduğunu öğreninceye kadar terk etti. Bizim bu
yaptığımız açıklama hadisin lafzına daha uygundur.
Derim ki: Ama tercih
edilen el-Mazerı'nin söyledikleridir. Bunun kısaca anlamı şudur: Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mekke de iken Kureyşlilerin bu günü oruçla
geçirdiği gibi oruç tutardı. Sonra Medine'ye geldiğinde Yahudilerin de bugünde
oruç tuttuklarını gördü. O da yine bu günü aynı şekilde vahiy, tevatür yolu ile
gelen bilgi ya da içtihad ile oruç tuttu. Yoksa onların mücerred ahad haberleri
ile oruç tutmuş değildir. Allah en iyi bilendir.
(1130) وحدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا
عبدالرزاق.
حدثنا معمر عن
أيوب، بهذا
الإسناد. إلا
أنه قال: عن
ابن سعيد بن
جبير. لم يسمه.
2654- Bize İshak b.
İbrahim de tahdis etti, bize Abdürrezzak haber verdi, bize Ma'mer Eyyub'dan bu isnad
ile tahdis etmekle birlikte o İbn Said b. Cübeyr'den diyerek onun adını
vermemiştir.
129 - (1131) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وابن
نمير. قالا: حدثنا
أبو أسامة عن
أبي عميس، عن
قيس بن مسلم، عن
طارق بن شهاب،
عن أبي موسى
رضي الله عنه.
قال: كان يوم
عاشوراء يوما
تعظمه
اليهود،
وتتخذه عيدا.
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
"صوموه أنتم".
2655- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe ve İbn Numeyr de tahdis edip dedi ki: Bize Ebu Usame, Ebu Umeys'den
tahdis etti, o Kays b. Müslim'den, o Tarık b. Şihab'dan, o Ebu Musa (r.anh)'dan
şöyle dediğini rivayet etti: Aşura günü Yahudilerin ta'zim ettikleri ve bayram
edindikleri bir gündü. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Bugünü siz (de) oruç tutun" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
2005, 3942
130 - (1131) وحدثناه
أحمد بن
المنذر. حدثنا
حماد بن
أسامة. حدثنا
أبو العميس.
أخبرني قيس.
فذكر، بهذا الإسناد،
مثله. وزاد:
قال أبو
أسامة: فحدثني
صدقة بن أبي
عمران عن قيس بن
مسلم، عن طارق
بن شهاب، عن
أبي موسى رضي
الله عنه. قال:
كان أهل خيبر
يصومون يوم
عاشوراء. يتخذونه
عيدا. ويلبسون
نساءهم فيه
حليهم وشارتهم.
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
"فصوموه أنتم".
2656- Bunu bize Ahmed b.
el-Munzir de tahdis etti, bize Hammad b. Usame tahdis etti, bize Ebu'l-Umeys
tahdis etti, bana Kays haber verdi deyip bu isnad ile aynısını zikretti ve
şunları ekledi: Ebu Usame dedi ki: Bana Sadaka b. Ebu İmran, Kays b. Müslim'den
tahdis etti, o Tarık b. Şihab'dan, o Ebu Musa (r.anh)'dan şöyle dediğini
rivayet etti: Hayber halkı aşura günü oruç tutuyor, bu günü bayram ediniyor,
bugünde kadınlarına süs eşyalarını ve bayramlık güzel elbiselerini
giydirirlerdi. Bu sebeble Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu
günü siz oruç tutun" buyurdu.
AÇIKLAMA: "Bugünde
kadınlarına süs eşyalarını ve bayramlık güzel elbiselerini giydirirlerdi."
Buradaki "şare (bayramlık güzel elbiseler)" hemzesiz söylenir, anlam itibari
ile güzel görünüş ve güzellik demektir. Yani bugünde onlara güzel ve iyi
elbiselerini giydirirlerdi. Bu kelime hem şare hem şure diye de söylenir. Süs
eşyaları (huliy) ile ilgili olarak dil bilginleri şöyle demektedirler: Bu
kelime tekil olarak "elhalyu" diye söylenir. Çoğulu ise
"huliy" ve "hiliy" diye gelir. Ötreli söyleyiş (huliy) daha
meşhur ve daha çoktur. Yedi kıraatte her iki şekilde de okunmuştur. Ama
çoğunluk ha harfinin ötreli, lam kesreli veya tekilinde de böyle olmak üzere
şeddeli söylenir.
131 - (1132) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
وعمرو الناقد.
جميعا عن
سفيان. قال
أبو بكر:
حدثنا ابن
عيينة عن عبيدالله
بن أبي يزيد.
سمع ابن عباس
رضي الله عنهما.
وسئل عن صيام
يوم عاشوراء.
فقال: ما علمت
أن رسول الله
عليه وسلم صام
يوما، يطلب
فضله على
الأيام، إلا
هذا اليوم.
ولا
شهرا إلا هذا
الشهر. يعني
رمضان.
2657- Bize Ebu Bekir b.
Ebi Şeybe ve Amr en-Nakid birlikte Süfyan'dan tahdis etti, Ebu Bekir dedi ki:
Bize İbn Uyeyne, Ubeydullah b. Ebi Yezid'den tahdis ettiğine göre o İbn Abbas
(r.anhuma)'ya aşura günü orucuna dair soru sorulduğunu ve şu cevabı verdiğini
işitmiştir. Ben ResuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in herhangi birgünü
diğer günlerden faziletli tarafını arayarak oruç tuttuğunu -bugün dışında- bir
günü bu ay dışında da bir ayı -Ramazan' ı kastediyor- oruç tuttuğunu
bilmiyorum.
Diğer tahric: Buhari,
2006; Nesai, 2369
(1132) وحدثني
محد بن رافع.
حدثنا
عبدالرزاق.
أخبرنا ابن
جريج. أخبرني
عبيدالله بن
أبي يزيد، في
هذا الإسناد،
بمثله.
2658- Bana Muhammed b.
Rafi'de tahdis etti, bize Abdurrezzak haber verdi, bize İbn Cüreyc haber verdi,
bana UbeyduIlah b. Ebu Yezid bu isnad ile aynısını haber verdi.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
20- AŞURA ORUCUNDA
HANGİ GÜN ORUÇ TUTULUR BABI