SAHİH-İ MÜSLİM

ZEKAT

باب الحث على الصدقة ولو بالقليل، ولا تمتنع من القليل لاحتقاره

30- AZ DAHİ OLSA SADAKA VERMEYE TEŞVİK VE AZI DEĞERSİZ BULDUĞU İÇİN AZ SADAKA VERMEKTEN UZAK KALMAMAK BABI

حدثنا يحيى بن يحيى. أخبرنا الليث بن سعد. ح وحدثنا قتيبة بن سعيد. حدثنا الليث عن سعيد بن أبي سعيد، عن أبيه، عن أبي هريرة ؛ أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان يقول:

"يا نساء المسلمات ! لا تحقرن جارة لجارتها. ولو فرسن شاة".

2376- Bize Yahya b. Yahya da tahdis etti, bize Leys b. Sa'd haber verdi, (H.) Bize Kuteybe b. Said de tahdis etti, bize Leys, Said b. Ebu Said'den tahdis etti, o babasından, o Ebu Hureyre'den rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Müslüman kadınlar! Sakın bir komşu diğer komşusuna bir koyun ayağı dahi olsa (bir şeyler vermeyi) küçük görmesin" buyururdu.

Diğer tahric: Buhari, 6017

AÇIKLAMA: "Bir komşu diğer komşusuna bir koyun ayağı dahi olsa (vermeyi) küçümsemesin. " Dil bilginleri der ki: "firsin" aslında ayak tırnağı demektir. Asıl olarak develer hakkında kullanılır. Bu da insandaki ayağın yerini tutan bir organdır. Dil bilginlerinin dediklerine göre bu lafız ancak develer hakkında kullanılır. Bundan maksatları ise kelimenin sözlük anlamının develere özgü olduğu şeklindedir. Ama istiare yolu ile koyunlar hakkında da kullanılır.

Burada küçümsemenin nehyedilmesi, böyle bir şeyi hediye olarak veren kadın ile alakalıdır. Yani hiçbir komşu kadın diğer komşusuna sadaka ve hediye vermekten yanında bulunanı az ve değersiz buldu diye geri kalmasın. Aksine imkanı olduğu kadannı cömertçe versin. İsterse bu bir koyun ayağı gibi oldukça az bir şeyolsun. Çünkü bu dahi yokluktan iyidir. Şanı yüce Allah ise: "Kim zerre ağırlığınca bir hayır işlerse onu görecektir" (Zilzal, 7) buyurmuştur. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de: "Bir hurmanın yansı ile dahi olsa ateşten korunun" buyurmuştur.

Kadı lyaz dedi ki: Bu şekildeki bir tevil (açıklama) zahir olan açıklama şeklidir. Bu aynı zamanda İmam Malik'in de benimsediği açıklamadır. Çünkü o bu hadisi sadakanın teşvik edilmesi babında koymuştur. Ayrıca kendisine verilenin bunu hakir görüp küçümsemesinin nehyedildiği anlamına gelme ihtimali de vardır, demiştir.

"Ey müslüman kadınlar!" hitabının i'rabı hakkında Kadı lyaz üç şekil zikretmektedir. Bunların en sahih ve meşhur olanları "nisa: kadınlar" lafzının mansup olması, "müslimat: müslüman" lafzının ise izafe olmak üzere mecrur gelmesidir. el-Bad dedi ki: Biz meşrıkda bütün üstadlarımızdan bunu böylece rivayet ettik. Bu da bir şeyin kendi nefsine mevsufun da sıfatina daha genelin daha özele izafe edilmesi türündendir. el-Mesddu'l-cami (Cami Mesdd) "Cdnibu'l-garbf: Batı tarafı" (bk. Kasas, 28) "Veledaru'l-ahira: Ve elbetteki ahiret yurdu)" (bk. Yusuf, 109) gibi. Bu Kufelilere göre bu zahiri şekli ile caizdir. Basralılar ise bu gibi ifadelerde iki mazhuf takdir ederler. Yani mescidul'mekani'l-cami, canibü'l-mekani'l-garbi, veledaru'l-hayati'l-ahira takdirindedir, derler. Burada ise "ya nisae'l-enfusi'l-müslimat: Ey müslüman kadın kişiler" yahut da, (ya nisae'l)-cemaati'l-mü'minat: mümin kadın toplulukları takdirindedir. Bunun takdirinin "ya fadilati'l-mü'minat: Ey fazilet sahibi mümin kadınlar" takdirinde olduğu da söylenmiştir ... İkinci şekil ise "en-nisa" ile "el-müslimat" lafızlarının nida ve sıfat olmak üzere ref ile okunmasıdır. Yani "ya eyyuhannisau'l-müslimatu" takdirindedir. el-Bad dedi ki: Bizim diyarımızın insanları bunu böylece rivayet etmektedir.

Üçünçü şekil ise, nisa lafzının ref edilmesi ile "el-müslimat" lafzındaki te'nin kesreli okunarak mahallen sıfata binaen mansup kabul edilmesidir. Nitekim "eyakıllı Zeyd" nidasında Zeyd kelimesi merfu, akıllı anlamındaki el-akillafzının nasb ile okunması da böyledir. Yüce Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

31- SADAKANIN GİZLİ VERİLMESİNİN FAZİLETİ BABI