|
SAHİH-İ MÜSLİM |
CENAZE |
باب نسخ
القيام
للجنازة.
25- CENAZE İÇİN AYAĞA
KALKMANIN NESH EDİLDİĞİ BABI
وحدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
ليث. ح وحدثنا
محمد بن رمح
بن المهاجر
(واللفظ له)
حدثنا الليث عن
يحيى بن سعيد،
عن واقد بن
عمرو بن سعد
بن معاذ ؛ أنه
قال:
رآني
نافع بن جبير،
ونحن في
جنازة، قائما.
وقد جلس ينتظر
أن توضع الجنازة.
فقال لي: ما
يقيمك ؟ فقلت:
أنتظر أن توضع
الجنازة. لما
يحدث أبو سعيد
الخدري. فقال
نافع: فإن
مسعود بن
الحكم حدثني
عن علي بن أبي
طالب ؛ أنه
قال: قام رسول
الله صلى الله
عليه وسلم. ثم
قعد.
2224- Bize Kuteybe b. Said
de tahdis etti, bize Leys tahdis etti, (H.) Bize Muhammed b. Rumh el-Muhacir
-ki lafız onundur- de tahdis etti, bize Leys, Yahya b. Said'den o Vakid b. Amr
b. Sa'd b. Muaz'dan rivayet ettiğine göre şöyle demiştir: Bizler bir cenazede
ayakta dikiliyorken beni Nafi' b. Cübeyr gördü. Kendisi ise oturmuş cenazenin
kab re konulmasını bekliyordu. Bana: Neden ayaktasın? dedi. Ben: Ebu Said
el-Hudri'nin naklettiği hadis dolayısı ile cenazenin (yere) konulmasını
bekliyorum dedim. Bunun üzerine Nafi' dedi ki: Şüphesiz Mes'ud b. el-Hakem bana
Ali b. Ebu Talib'den şöyle dediğini tahdis etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) (önceleri) ayakta beklerdi, sonra oturdu.
Diğer tahric: Ebu
Davud, 3175; Tirmizi, 1044; Nesai, 1998, 1999; İbn Mace, 1544 -buna yakın-
وحدثني
محمد بن
المثنى
وإسحاق بن
إبراهيم وابن
أبي عمر. جميعا
عن الثقفي.
قال بن
المثنى: حدثنا
عبدالوهاب.
قال: سمعت
يحيى بن سعيد.
قال: أخبرني
واقد بن عمرو
بن سعد بن
معاذ
الأنصاري ؛ أن
نافع بن جبير
أخبره ؛ أن
مسعود بن
الحكم
الأنصاري
أخبره ؛ أنه
سمع علي بن
أبي طالب
يقول، في شأن
الجنائز: إن
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
قام ثم قعد.
وإنما
حدث بذلك لأن
نافع بن جبير
رأى واقد بن عمرو
قام ،حتى وضعت
الجنازة.
2225- Bana Muhammed b.
el-Müsenna ve İshak b. İbrahim ile İbn Ömer de birlikte es-Sakafi'den tahdis
ettiler. İbnu'l-Musenna dedi ki:
Bize Abdulvehhab tahdis
edip dedi ki: Said b. Yahya'yı şöylederken dinledim: Bana Vakid b. Amr b. Sa'd
b. Muaz el-Ensari'nin haber verdiğine göre Nafi' b. Cübeyr kendisine şunu haber
vermiştir: Mes'ud b. el-Hakem elEnsari'nin kendisine haber verdiğine göre o Ali
b. Ebu Talib'i cenaze hakkında: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
(önceleri) ayakta durdu, sonra oturdu derken dinlemiştir.
Bunu tahdis etmesinin
sebebi ise Nafi' b. Cübeyr'in Vakid b. Amr'ı cenaze (yere) konuluncaya kadar
ayakta beklediğini görmesi üzerine tahdis etmiştir.
وحدثنا
أبو كريب.
حدثنا ابن أبي
زائدة عن يحيى
بن سعيد، بهذا
الإسناد.
2226- Bize Ebu Kureyb de
tahdis etti, Bize İbn Ebu Zaide Yahya b. Said'den bu isnad ile tahdis etti.
وحدثني
زهير بن حرب.
حدثنا
عبدالرحمن بن
مهدي. حدثنا
شعبة عن محمد
بن المنكدر.
قال: سمعت
مسعود بن
الحكم يحدث عن
علي ؛ قال:
رأينا
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قام، فقمنا.
وقعد، فقعدنا.
يعني في
الجنازة.
2227- Bana Züheyr b.
Harb da tahdis etti, bize Abdurrahman b. Mehdi tahdis etti, bize Şu'be Muhammed
b. el-Munkedir'den şöyle dediğini tahdis etti. Mes'ud b. el-Hakem'i Ali'den
şöyle dedi diye tahdis ederken dinledim: Biz Resulüllah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in ayağa kalktığını gördük bizde kalktık, oturduğunu gördük bizde
oturduk -Bununla cenaze (için kalkmayı)kastetmektedir.
وحدثناه
محمد بن أبي
بكر المقدمي
وعبيدالله بن
سعيد. قالا:
حدثنا يحيى
(وهو القطان)
عن شعبة، بهذا
الإسناد.
2228- Bunu bize Muhammed
b. Ebu Bekr el-Mukaddemi ve Abd Ubeydullah b. Said de tahdis edip dediler ki:
Bize Yahya -ki el-Kattan' dırŞu'be'den bu isnad ile hadisi rivayet etti.
AÇIKLAMA: Bu
hadislerde Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in (2214) "Cenazeyi gördüğünüz
takdirde ayağa kalkınız" başka bir rivayette (2216) "Biriniz cenazeyi
görecek olursa " diğer bir rivayette (2217) "Cenazenin arkasından
gittiğiniz taktirde ... " başka bir rivayette (2218) "Cenazeyi
görecek olursanız ayağa kalkınız ... " diğer bir rivayette (2219)
"Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ve ashabı bir cenaze için ayağa
kalktı." başka bir rivayette (2221) "Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) bir yahudi cenazesi için ashabıyla ayağa kalktı... " bir başka
rivayette (2222) "O bir yahudidir denildi O: Bir can değil midir
buyurdu?" Ali (r.anh)'ın rivayetinde (2224) "Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) (önce) kalktı sonra oturdu" başka bir rivayette de
(2227) "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in kalktığını gördük biz
de kalktık. .. "denilmektedir.
Kadi İyaz dedi ki:
İnsanlar bu mesele hakkında ihtilaf etmişlerdir. Malik, Ebu Hanife ve Şafii
ayağa kalkmak neshedilmiştir derken Ahmed, İshak ve Maliki mezhebine mensup İbn
Habib ile İbnu'l-Macişun kişi muhayyerdir demişlerdir. (Kadi İyaz devamla) dedi
ki: Cenazeyi teşyi eden (onunla birlikte gelen)lerin kabrin yanında ayakta
durup durmaması hususunda da ihtilaf etmişlerdir. Ashab ve seleften bir
topluluk cenaze (yere) bırakılıncaya kadar oturmaz demişlerdir. Bunların
dediklerine göre nesih ancak yanından cenaze geçen kimselerin ayağa kalkmaları
hakkında söz konusudur. Evzai, Ahmed, İshak ve Muhammed b. el-Hasen de böyle
demişlerdir. (Kadı lyaz devamla dedi ki: Diğer taraftan cenaze defnedilinceye
kadar kabrin başında ayakta durmak hususunda da ihtilaf etmişlerdir. Bir grup
ilim adamı bunu mekruh görmekle birlikte bir kesim de böyle amel etmişlerdir.
Bu husus Osman, Ali, İbn Ömer ve başkalarından da rivayet edilmiştir. Kadı
lyaz'ın açıklamalan bunlardır.
Mezhebimizde meşhur olan
görüş de şudur: Ayağa kalkmak müstehab değildir. Mezhep alimlerimiz bu Ali
(r.anh)'ın rivayet ettiği hadis ile nesh edilmiştir, demişlerdir. Mezhep
alimlerimizden el-Mütevelli ise Bunun müstehab olduğu kanaatini tercih
etmiştir. Tercih olunan da budur. Bu durumda bu husustaki emir mendupluk ifade
eder oturmakta cevazı beyan etmek için varid olmuş olur. Böyle rivayetler
hakkında nesh iddiası doğru olamaz. Çünkü nesh ancak hadislerin bir arada cem
ve telifine imkan bulunmadığı hallerde söz konusu olur. Burada ise imkansız
değildir. Allah en iyi bilendir.
"Sizi geride
bırakıncaya kadar" yani siz cenazenin gerisinde kalıp ona göre
görülmeyeceğiniz bir yerde bulununcaya kadar demektir.
"Onu gördüğü zaman
ayağa kalksın" ifadesinin zahirinden cenaze yanına gelmeden önce onu görür
görmez ayağa kalkacağı anlaşılmaktadır.
"Bu cenaze bu bölge
halkındandır" ifadesi yani o şehir ahalisinden kafir birisinin cenazesi
olduğu anlamındadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
26- NAMAZDA ÖLÜYE
DUA ETMEK BABI