|
SAHİH-İ MÜSLİM |
CUMA |
باب
هداية هذه
الأمة ليوم
الجمعة.
171- BU ÜMMETiN CUMA
GÜNÜNE HiDAYET BULMASı BABI
وحدثنا
عمرو الناقد.
حدثنا سفيان
بن عيينة عن أبي
الزناد، عن
الأعرج، عن
أبي هريرة ؛
قال: قال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
"نحن
الآخرون ونحن
السابقون يوم
القيامة. بيد أن
كل أمة أوتيت
الكتاب من
قبلنا.
وأوتيناه من
بعدهم. ثم هذا
اليوم الذي
كتبه الله
علينا. هدانا
الله له.
فالناس لنا
فيه تبع.
اليهود غدا.
والنصارى بعد
غد".
1975- Bize Amr en-Nakid de
tahdis etti, bize Süfyan b. Uyeyne, Ebu'z-Zinad'dan tahdis etti, o, A'rec'den,
o Ebu Hureyre'den şöyle dediğini rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Biz (dünyada) son gelenleriz. Kıyamet gününde ise öne geçecek
olanlarız. Şu kadar ki, her bir ümmete bizden önce kitap verilmiş olduğu halde
bize kitap onlardan sonra verilmiştir. Sonra bu Allah'ın üzerimize yazdığı ve
Allah'ın bizi kendisine hidayet eylediği gündür. Bugünde sair insanlar bizi
takip eder. Yahudiler yarın, Hristiyanlar ise yarından sonradır" buyurdu.
وحدثنا
ابن أبي عمر.
حدثنا سفيان
عن أبي الزناد،
عن الأعرج، عن
أبي هريرة.
وابن طاوس، عن
أبيه، عن أبي
هريرة ؛ قال:
قال رسول الله
صلى الله عليه
وسلم:
"نحن
الآخرون ونحن
السابقون يوم
القيامة" بمثله.
1976- Bize İbn Ebu Ömer
de tahdis etti, bize Süfyan, Ebu'zZinad'dan tahdis etti, o A'rec'den, o Ebu
Hureyre'den rivayet etti. İbn Tavus da babasından, o Ebu Hureyre'den şöyle
dediğini rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bizler
sonra gelenleriz. Ama kıyamet gününde de bizler öne geçecek olanlarız ...
" buyurdu, diye hadisi aynen rivayet etti.
وحدثنا
قتيبة بن سعيد
وزهير بن حرب.
قالا: حدثنا
جرير عن
الأعمش، عن
أبي صالح، عن
أبي هريرة.
قال: قال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
"نحن
الآخرون
الأولون يوم
القيامة. ونحن
أول من يدخل
الجنة. بيد
أنهم أوتوا
الكتاب من
قبلنا
وأوتيناه من
بعدهم.
فاختلفوا
فهدانا الله
لما اختلفوا
فيه من الحق.
فهذا يومهم
الذي اختلفوا
فيه. هدانا
الله له (قال
يوم الجمعة)
فاليوم لنا.
وغدا لليهود.
وبعد غد
للنصارى".
1977- Bize Kuteybe b.
Said ve Zuheyr b. Harb tahdis edip dedi ki: Bize Cerir, A:meş'den tahdis etti,
o Ebu Salih'den, o Ebu Hureyre'den şöyle dediğini rivayet etti: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyurdu ki: "Biz (dünyada) sonra gelenleriz.
Kıyamet gününde de ilkleriz. Bizler cennete ilk girecek olanlarız. Şu kadar var
ki onlara kitap bizden önce verilmiş, bize ise kitap onlardan sonra
verilmiştir. Onlar ihtilafa düşdükleri halde, Allah, hakkında ihtilafa düşmüş
oldukları hakka bizi hidayet eyledi. İşte bu onların hakkında ihtilafa
düştükleri günleridir. Allah bu güne bizi hidayet eyledi -(bu gün) cuma günüdür,
buyurdu- Bugün bizim, yarın Yahudilerin, yarından sonra da Hristiyanlarındır.
"
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
وحدثنا
محمد بن رافع .
حدثنا
عبدالرزاق. أخبرنا
معمر عن همام
بن منبه، أخي
وهب بن منبه.
قال: هذا ما
حدثنا أبو
هريرة عن محمد
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. قال: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم:
"نحن
الآخرون
السابقون يوم
القيامة. بيد
أنهم أوتوا
الكتاب من
قبلنا
وأوتيناه من
بعدهم. وهذا
يومهم الذي
فرض عليهم
فاختلفوا فيه.
فهدانا الله
له. فهم لنا
فيه تبع.
فاليهود غدا.
والنصارى بعد
غد".
1978- Bize Muhammed b.
Rafi'de tahdis etti, bize Abdurrezzak tahdis etti, bize Ma'mer, Vehb b. Münebbih'in
kardeşi Hemmam b. Münebbih'den şöyle dediğini haber verdi: Bu Ebu Hureyre'nin
bize Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den diye tahdis ettikleridir:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyurdu ki: "Bizler (dünyada) son
gelenleriz ama kıyamet gününde önde olacak olanlarız. Şu kadar var ki, onlara
kitap bizden önce verildi, bize de kitap onlardan sonra verildi. Esasında
kendilerine farz kılınan günleri bugündür. Ama bugün hakkında ihtilafa
düştüler. Allah da bizi bu güne hidayet eyledi. Bu sebeple bugün hususunda
onlar bize tabidirler (arkamızdan gelmektedirler). Yahudiler için yarın,
hristiyanlar için ise yarından sonraki gündür. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
وحدثنا
أبو كريب
وواصل بن
عبدالأعلى.
قالا: حدثنا
ابن فضيل عن
أبي مالك
الأشجعي، عن
أبي حازم، عن
أبي هريرة.
وعن ربعي بن
حراش، عن حذيفة.
قالا: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم:
"أضل
الله عن
الجمعة من كان
قبلنا.
فكان لليهود
يوم السبت.
وكان للنصارى
يوم الأحد. فجاء
الله بنا.
فهدانا الله
ليوم الجمعة.
فجعل الجمعة
والسبت
والأحد.
وكذلك هم تبع
لنا يوم
القيامة. نحن
الآخرون من
أهل الدنيا
والأولون يوم
القيامة
المقضي لهم
قبل الخلائق".
وفي رواية
واصل: المقضي
بينهم.
1979- Bize Ebu Kureyb ve
Vasıl b. Abdu'la'la da tahdis edip dedi ki: Bize İbn Fudayl, Ebu Malik
el-Eşcai'den tahdis etti, o Ebu Hazim'den, o Ebu Hureyre'den diye rivayet etti.
Ayrıca Rib'i b. Hiraş'dan, o Huzeyfe'den (Ebu Hureyre ile birlikte) şöyle
dediklerini de rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyurdu ki:
"Allah bizden öncekileri kıyamet gününden saptırıp uzaklaştırdı. Bu
sebeble Yahudiler için cumartesi günü, Hristiyanlar için de pazar günü oldu.
Sonra Allah bizi (dünyaya) getirdi. Ve Allah cuma gününe bizi hidayet eyledi.
Böylelikle cuma, cumartesi ve pazarı (bu din mensupları için) ayırmış oldu.
Aynı şekilde onlar kıyamet gününde bizim arkamızdan geleceklerdir. Biz dünya
ehli arasında son gelenleriz. Kıyamet gününde ise yaratılmışlardan önce
haklarında hüküm verilecek olan ilkleriz. " Vasılın rivayetinde ise
"aralarında hüküm verilecek (ilkleriz)" şeklindedir.
حدثنا
أبو كريب.
أخبرنا ابن
أبي زائدة عن
سعد بن طارق.
حدثني ربعي بن
حراش عن
حذيفة. قال:
قال رسول الله
صلى الله عليه
وسلم:
"هدينا
إلى الجمعة
وأضل الله
عنها من كان
قبلنا" فذكر
بمعنى حديث
ابن فضيل .
1980- Bize Ebu Kureyb
tahdis etti, bize İbn Ebu Zaide, Sa'd b. Tarık'dan haber verdi. Bana Rib'i b.
Hiraş, Huzeyfe'den şöyle dediğini tahdis etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) buyurdu ki: "Biz cuma gününe hidayet olunduk amaAllah bizden
öncekileri bugünden saptırıp uzaklaştırdı" deyip hadisi İbn Fudayl'ın
hadisi ile aynı manada zikretti.
AÇIKLAMA: (1975)
"Bizler sonra gelenleriz, kıyamet gününde de ilkleriz ... " İlim
adamları: Bu zaman ve var olmak itibari ile sonrakileriz. Ama fazilet ve
cennete giriş bakımından öne geçecek olanlarız. Bu ümmet, diğer ümmetlerden
önce cennete girecektir, anlamındadır, demişlerdir.
"Şu kadar var ki,
her bir ümmete kitap bizden önce verilmiştir. " Buradaki "beyde: (şu
kadar var ki)" kelimesi be harfi fethalı ve ye harfi sakin olarak telaffuz
edilir. Ebu Ubeyd dedi ki: Bu kelime gayru (başka) ala (e, a, üzerinde) ve
"H. den dolayı" anlamlarında kullanılır. Bütün bu anlamlar burada
doğrudur. Dil bilginlerinin dediklerine göre "beyde" anlamında
"meyde" de denilebilir.
"İşte Allah'ın
bizim üzerimize yazdığı bu güne Allah bizi hidayet eyledi" ifadesi cuma
namazının vücubuna delil olduğu gibi bu ümmetin faziletine de delildir.
"Yahudiler
yarın" yani Yahudilerin bayramı yarındır. Çünkü zaman zarfları, bedeni
varlığa sahip olanlar hakkında haber olarak kullanılmaz. Bu sebeble haber
olarak takdiri mümkün olan bir mananın varlığı takdir edilir.
(1977) "İşte bu
onların hakkında ihtilafa düştükleri, Allah'ın da bizi kendisine hidayet
eylediği günleridir." Kadi İyaz dedi ki: Zahirinden anlaşıldığı üzere
onlara tayin sözkonusu olmaksızın cuma gününÜ tazim etmeleri farz kılınmış, bu
günde şeriatlerini uygulamaları için iş onların ktihatlarına havale edilmiş. Sonra
bu günü tayin etmek hususunda ictihatları farklılık göstermiş ve Allah da
kendilerini bu güne hidayet eylememiştir. Fakat yüce Allah bu günü, bu ümmete
beyan edilmiş olarak farz kılıp bu günü tayini, onların ictihatlarına
bırakmamış, bu günün faziletini bilmek sureti ile onlar uyduklarına nail
olmuşlardır.
Rivayet edildiğine göre
Musa (a.s) kendilerine cuma gününü tanzim etmelerini emretmiş, onlara bu günün
faziletini bildirmiş olduğu halde onunla cumartesini daha faziletli olduğunu
söyleyerek tarhşmışlardır. Bunun üzerine ona, onları hallerine bırak
denilmiştir. (Devamla) Kadi İyaz dedi ki: Eğer, bu gün açıkça tesbit edilip
onlara farz kılınmış olsaydı, hakkında ihtilafa düştüler demek doğru olamazdı.
Aksine onlar bu hususta muhalefete yöneldiler, demesi gerekirdi.
Derim ki: Onlara bu
günün açıkça emredilmiş olması ve muayyen olarak nass ile belirtilmiş olması
mümkündür. Sonra onlar bu gün hakkında ihtilafa düşmüşler ve muayyen olarak ona
riayet etmek mi gerekir, yoksa onu değiştirebilirler mi hususunda anlaşmazlığa
düşmüşler, sonra bu günü değiştirmek sureti ile de yanlış yapmışlardır.
(1979) ''Allah bizden
öncekileri cuma gününden saptırıp uzaklaştırdı" buyruğundan Ehli Sünnetin
-Mutezilenin kanaatine muhalif olan- hidayete iletmek, dalalete düşürmek, hayır
ve şerrin tamamı -onu fiilen işlemek anlamı ile- yüce Allah'ın iradesi ile
gerçekleştiği şeklindeki görüşünün lehine delil vardır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
172- CUMA GÜNÜNDE
(NAMAZA) ERKEN GİTMENİN FAZİLETİ BABI