|
SAHİH-İ MÜSLİM |
SALAT |
باب
فضيلة العمل
الدائم من
قيام الليل
وغيره
138- GECE NAMAZI OLSUN,
BAŞKASI OLSUN DEVAMLI AMELİN FAZİLETİ BABI
وحدثنا
محمد بن
المثنى. حدثنا
عبدالوهاب
(يعني الثقفي)
حدثنا
عبيدالله عن
سعيد بن أبي
سعيد، عن أبي
سلمة، عن
عائشة؛ أنها
قالت:
كان
لرسول الله
صلى الله عليه
وسلم حصير.
وكان يحجره من
الليل فيصلي
فيه. فجعل
الناس يصلون بصلاته.
ويبسطه
بالنهار.
فثابوا ذات
ليلة. فقال:
"يا أيها
الناس! عليكم
من الأعمال ما
تطيقون. فإن
الله لا يمل
حتى تملوا.
وإن أحب
الأعمال إلى
الله ما دووم
عليه وإن قل".
وكان آل محمد
صلى الله عليه
وسلم إذا عملوا
عملا أثبتوه.
1824-
Bize Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti... Ebu Seleme'nin, Aişe'den rivayet
ettiğine göre dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in bir hasırı
vardı. Geceleyin onu bir oda şeklinde çevirir, içinde namaz kılardı. İnsanlar
da onun namazına uymaya başladı. O hasırım gündüzün yayardı. Bir gece yine
toplandılar. Allah Resulü şöyle buyurdu: "Ey insanlar! Gücünüzün yettiği
amelleri yapmaya bakınız. Şüphesiz siz usanmadıkça Allah usanmaz ve muhakkak
Allah'ın en sevdiği amel az dahi olsa devamlı yapılandır. "
Bundan dolayı Muhammed
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in ailesi bir amel işleyecek olurlarsa onun
üzerine sebat gösterirlerdi.
Diğer tahric: Buhari,
730 -muhtasar-, 5861; Ebu Davud, 1368; Nesai, 761; İbn Mace, 942 -muhtasar-
AÇIKLAMA: "Onu
geceleyin çevirir, gündüzün yayardı" Biz (hücre şeklinde çevirir
anlamındaki lafzı) "yuhacciruhu" diye zaptettik. Yani diğer rivayette
olduğu gibi onu bir hücre edinirdi. Burada Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in dünyaya karşı ne kadar zahid olduğu, dünyadan ve dünyanın mutlaka
zorunlu ve gerekli olan dışındaki eşyalardan servet sahibi olmaktan ne kadar
yüz çevirdiğine işaret vardır.
"Bir gece
toplandılar" bir araya geldiler, namaz için geri geldiler diye de
açıklanmıştır.
"Gücünüzün yettiği
amelleri işlemeye bakın" yani zarar görmeden devam edeceğiniz amelleri işleyin.
Bu buyrukta ibadette orta yollu hareket etmeye, işi oldukça uzaklara
götürmekten uzak kalmaya teşvik vardır. Hadis sadece namaz ile alakalı
değildir. Aksine bütün iyi ameller hakkında geneldir.
"Siz usanmadıkça
Allah usanmaz" Burada usanmak anlamındaki fiillerin her ikisinde de mim
harfleri fethalıdır. Gelecek olan diğer rivayette (1830) yesemu" fiili
kullanılmıştır ki bu da aynı anlamdadır. İlim adamları dedi ki: Bu iki fiil
bizim hakkımızda bilinen anlamda kullanılır. Ama yüce Allah hakkında bu anlam
imkansızdır. O halde hadisin tevil edilmesi gerekir.
Muhakkikler dedi ki:
Yani o size usanan bir kimsenin davrandığı gibi davranarak size sevab ve
mükafat vermeyi, lütuf ve rahmetini genişçe yaymayı siz amelinizi kesmedikçe
kesmez. Bunun şu anlama geldiği de söylenir:
Siz usandığınız zaman o
usanmaz. Bu açıklamayı İbn Kuteybe ve başkaları da yaptığı gibi bunu Hattabi ve
başkaları da nakletmiş ve bu hususta (tanık olarak) bir şiir de zikrederek
şöyle demişlerdir: Arapların belagat sahibi kişi hakkında kullandıkları:
"Filan kimse hasımlarını kesmedikçe kendisi kesilmez" sözleri de
bunun gibidir. O hasımları bitip tükense dahi kendisi bitmez, tükenmez,
demektir. Şayet bu, hasımları kesilirse o da kesilir (bitip tükenir) anlamında
olursa onun diğerlerine göre bir üstünlüğü olmaz.
Hadisi şerifte Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in ümmetin e olan kemal derecesindeki şefkat ve
merhameti dile getirilmektedir. Çünkü onlara kendilerini ıslah edecek yolu
göstermiş bulunmaktadır ki bu da herhangi bir zorluk ve zarar ile
karşılaşmaksızın devamlı yapabilmeleri mümkün olan amellerdir. Böylelikle nefis
bunları gayretle yerine getirir, kalp de rahatlıkla hatta bunları ifa eder ve
bununla da ibadet tamam olur. Oysa zorluk ve meşakketle yapılan amellerde durum
böyle değildir. Bu gibi amelleri kişi ya terk eder yahut bir kısmını bırakır ya
da zorlanarak yapar. Kalbi neşe ve sevinç içinde olmaz. Bunun sonucunda da pek
büyük bir hayrı elden kaçırır. Şanı yüce Allah ise bir ibadeti alışkanlık
haline getirdikten sonra aşırıya kaçan kimseleri yermiş ve şöyle buyurmuştur:
"Kendiliklerinden ortaya koydukları ruhbanlığa gelince, biz onu üzerlerine
farz kılmadık. Ancak Allah'ın rızasını aramak için (kendiliklerinden onu
koymuşlardı) Sonra gereği gibi ona riayet etmediler. " (Hadid,27)
Nitekim Abdullah b. Amr
el-As da ibadeti hafifletmek ve ağırlaştırılmasından uzak durmak mahiyetindeki
ruhsatını kabul etmediğine pişman olmuştu.
"Şüphesiz Allah'ın
en sevdiği amel, az da olsa devam olunandır." "Devam olunan"
anlamındaki lafzı bu şekilde zaptettik. Nüshaların bir çoğunda da böylece iki
vav ile yazılıdır. Bazılarında ise tek vav ile yazılmıştır ama birincisi
doğrudur.
Bu ifadeler ile amele
devam etmek teşvik edildiği gibi devamlı yapılan az amelin sonradan kesintiye
uğratılan çok amelden hayırlı olduğu hükmü anlaşılmaktadır. Devamlı olan az
amelin sonradan kesintiye uğratılan çok amelden hayırlı olmasının sebebi ise az
olan amelin devamı ile itaatin, zikrin, murakabenin, niyetin, ihlasın, Şanı
yüce Allah'a yönelmenin devam etmesi dolayısı iledir. Diğer taraftan devamlı ve
az olan bir am el semeresi (verimi) sayesinde kesintiye uğrayan çok amele göre
kat kat artış gösterir.
"Muhammed
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in ailesi bir amel işlediler mi onda sebat
gösterirlerdi." Yani ona devam eder ve onu sürdürürlerdi. Buradan
anlaşıldığı üzere al (aile) den kasıt, onun ev halkı ve zevceleri, yakınları ve
benzeri özel kimseleridir.
حدثنا
محمد بن
المثنى. حدثنا
محمد بن جعفر.
حدثنا شعبة عن
سعد بن
إبراهيم؛ أنه
سمع أبا سلمة
يحدث عن عائشة؛
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم سئل:
أي
العمل أحب إلى
الله؟ قال
"أدومه وإن قل".
1825-
Bize Muhammed b. el-Müsenna tahdis etti... Ebu Seleme'nin Aişe'den tahdis
ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e: Allah'ın en sevdiği
amel hangisidir? diye soruldu. O: ':4z da olsa daha devamlı olanıdır"
buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
6465
وحدثنا
زهير بن حرب
وإسحاق بن
إبراهيم. قال
زهير: حدثنا
جرير عن
منصور، عن
إبراهيم، عن
علقمة. قال:
سألت
أم المؤمنين
عائشة قال
قلت: يا أم
المؤمنين! كيف
كان عمل رسول
الله صلى الله
عليه وسلم؟ هل
كان يخص شيئا
من الأيام؟
قالت: لا. كان
عمله ديمة.
وأيكم يستطيع
ما كان رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يستطيع؟.
1826-
Bize Züheyr b. Harb ve İshak b. İbrahim tahdis etti. Züheyr dedi ki, bize Cerir
Mansur'dan rivayet etti, o İbrahim'den, o Alkame'den şöyle dediğini rivayet
etti: Müminlerin annesi Aişe'ye sordum,: Ey müminlerin annesi! Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in am eli nasıldı. Acaba o bazı günlere ait özel
bir şey yapar mıydı? dedim. O: Hayır, onun ameli süreklilik arzediyordu. Hem
hanginiz Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yapabildiklerini yapabilir
ki, dedi.
Diğer tahric: Buhari,
1987,6466; Ebu Davud, 1370
AÇIKLAMA: "Onun
ameli sürekli idi" yani amelini sürdürür ve onu kesintiye uğratmazdı.
وحدثنا
ابن نمير.
حدثنا أبي.
حدثنا سعد بن
سعيد. أخبرني
القاسم بن
محمد عن
عائشة. قالت:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "أحب
الأعمال إلى
الله تعالى
أدومها وإن قل".
قال:
وكانت عائشة
إذا عملت
العمل لزمته.
1827-
Bize İbn Umeys tahdis etti ... Aişe dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Yüce Allah'ın en sevdiği amel, az dahi olsa devamlı
alanıdır" buyurdu.
(Ravi)
dedi ki: Aişe de bir amel yaptı mı onu sürdürürdü.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: