|
SAHİH-İ MÜSLİM |
SALAT |
53- MESCİDLER VE NAMAZ
KILINAN YERLER BABI
حدثني
أبو كامل
الجحدري.
حدثنا
عبدالواحد. حدثنا
الأعمش. ح قال
وحدثنا أبو
بكر بن أبي
شيبة وأبو
كريب. قالا:
حدثنا أبو
معاوية عن
الأعمش، عن
إبراهيم
التيمي، عن
أبيه، عن أبي
ذر؛ قال: قلت:
يا رسول الله!
أي مسجد وضع
في الأرض أول؟
قال "المسجد
الحرام" قلت:
ثم
أي؟ قال
"المسجد
الأقصى" قلت:
كم بينهما؟ قال
أربعون سنة.
وأينما
أدركتك
الصلاة فصل
فهو مسجد". وفي
حديث أبي كامل
"ثم حيثما
أدركتك الصلاة
فصله. فإنه
مسجد".
1161- Bize Ebu Kamil el-Cahderı
tahdis etti. Bize Abdulvahid tahdis etti. Bize A'meş tahdis etti. (H) Dedi ki:
Bize Ebu Bekr b. Ebi Şeybe ve Ebu Kureyb de tahdis edip dediler ki: Bize Ebu
Muaviye el-A'meş'ten tahdis etti, o İbrahim et-Teymi'den , o babasından, o Ebu
Zerr'den şöyle dediğini nakletti: Ben: Ey Allah'ın Resulü! Yeryüzünde ilk
yapılan mescit hangisidir? dedim. O: "Mescid-i Haram'dır" buyurdu.
Sonra hangisidir? dedim. O: "Mescid-i Aksa'dır" dedi. Peki, ikisi
arasında ne kadar (zaman aralığı) var, dedim. O: "Kırk sene. Namaz vakti
nerede girerse sen orada namaz kıl, orası mescittir" buyurdu.
Hadisin Ebu Kamil
tarafından yapıIan rivayetinde: "Sonra, namaz neredeyken sana yetişirse
(vakti girerse) sen namazı hemen kıl, çünkü orası bir mescittir"
denilmektedir.
Diğer tahric: Buhari,
3366, 3445; Nesai, 689, 89; İbn Mace, 753
حدثني
علي بن حجر
السعدي.
أخبرنا علي بن
مسهر. حدثنا
الأعمش عن
إبراهيم بن
يزيد التيمي.
قال:
كنت
أقرأ، على
أبي، القرآن
في السدة.
فإذا قرأت
السجدة سجد.
فقلت له: يا
أبت! أتسجد في
الطريق؟ قال:
إني سمعت أبا
ذر يقول: سألت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن أول
مسجد وضع في
الأرض؟ قال
"المسجد
الحرام" قلت:
ثم أي؟ قال
"المسجد
الأقصى" قلت:
كم بينهما؟
قال "أربعون
عاما. ثم
الأرض لك
مسجد. فحيثما
أدركتك الصلاة
فصل".
1162- Bana Ali b. Hucr
es-Sadi tahdis etti. Bize Ali b. Mushir haber verdi, bize A'meş, İbrahim b.
Yezid et-Teymi'den şöyle dediğini tahdis etti. Mescid avlusunda babama
(babamdan) Kur'an okuyordum. Ben secde ayetini okuyacak olursam o da secde
ederdi. Ona: Babacığım, yolda mı secde ediyorsun dedim. O şöyle dedi: Ben Ebu
Zerr'i şöyle derken dinledim:
Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e yeryüzünde yapılmış ilk mescidin hangisi olduğunu sordum.
O: "Mescid-i Haram'dır" buyurdu. Sonra hangisidir dedim. O: Mescid-i
Aksa'dır" buyurdu. İkisi arasında ne kadar (zaman aralığı) var dedim. O:
"Kırk yıl; sonra yeryüzü senin için bir mescittir, namaz vakti nerede
girerse sen (orada) namaz kıl" buyurdu.
حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا هشيم
عن سيار، عن يزيد
الفقير، عن
جابر بن
عبدالله
الأنصاري؛ قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "أعطيت
خمسا لم يعطهن
أحد قبلي. كان
كل نبي يبعث
إلى قومه خاصة،
وبعثت إلى كل
أحمر وأسود.
وأحلت لي
الغنائم، ولم
تحل لأحد قبلي.
وجعلت لي
الأرض طيبة
طهورا ومسجدا.
فأيما رجل
أدركته
الصلاة صلى
حيث كان.
ونصرت بالرعب
بين يدي مسيرة
شهر.
وأعطيت
الشفاعة".
1163- Bize Yahya b.
Yahya tahdis etti ... Cabir b. Abdullah el-Ensari dedi ki: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Benden önce kimseye
verilmemiş beş şey bana verildi:
1- Benden önceki her bir
nebi özel olarak kendi kavmine gönderilirdi.
Ben ise kırmızı ve siyah
tenli herkese gönderildim.
2- Ganimet bana helal
kılındı. Halbuki benden önce kimseye helal kılınmamıştır.
3- Yeryüzü benim için
hem temiz ve temizlenme aracı, hem mescitkılındı. Her kime namaz nerede
yetişirse olduğu yerde namazını kılar.
4- Bir aylık yol kadar
uzaklıktan (düşmanımın kalbine salınan) korku ile bana yardım olundu. 5- Ve
bana şefaat verildi. "
Diğer tahric: Buhari,
335, 438; Nesai, 430, 735 -muhtasar- Aynı şekilde Buhari, 3122
حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا هشيم.
أخبرنا سيار.
حدثنا يزيد
الفقير.
أخبرنا جابر بن
عبدالله؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال.
فذكر نحوه.
1164- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe tahdis etti... Bize Cabir b. Abdullah'ın haber verdiğine göre
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu deyip, hadisi buna yakın
zikretti.
AÇIKLAMA: (1161)
"Namaz vakti nerede girerse ... " Bu buyrukta şeriatın istisna ettiği
yerler dışında her yerde namaz kılmanın caiz olduğu hükmü vardır. Sözkonusu
istisna edilenler kabristanlar, necaset bulunan çöplükler, mezbaha gibi yerler
ile başka bir sebebe bağlı olarak namaz kılınması yasaklanmış olan mekanlar
hakkında söz konusudur. Deve ağıllarında namaz kılmak bunlar arasındadır. Yüce
Allah'ın izniyle biraz sonra açıklaması gelecektir. Yol ağzı, hamam ve daha
başka yerler de bu hususta varid olmuş hadis sebebiyle böyledir.
"Avluda babama
Kur'an okuyordum ... " Hadiste geçen "es-südde" (avlu) Müslim'in
Sahihinde bu şekildedir. Nesai'nin kitabında ise (yol anlamına gelen)
"es-sikke" şeklindedir. Ondan başkalarının rivayetinde ise bu lafız
"ba'du's-sikek: bir yolda" şeklindedir. Bu rivayet ise "babacığım
yolda mı secde ediyorsun" sorusuna uygundur. Bu Müslim'in rivayetine de
yakındır çünkü südde mescitten sayılmayıp, mescidin etrafında bulunan yerlere
denilir. İşte İsmail'e, es-Süddi denilmesi de buradandır çünkü o caminin
süddesinde satış yapardı. Eğer südde mescidin dışında kalıyorsa, mescit
hükmünde değildir.
Süddede secde etmesi ve
oğlunun ona "yolda mı secde ediyorsun" demesine gelince, onun
abdestli olarak secde etmesi şeklinde yorumlanır. Kadi İyaz dedi ki: Hocanın ve
öğrencinin secde ayetini okumaları halinde hükmün ne olduğu ile ilgili olarak
ilim adamlarının farklı görüşleri vardır. İlk okuyuşta onlara secde düşer
denildiği gibi, secde etmeleri gerekmez de denilmiştir.
(1163) "Ganimetler
bana helal kılındı. .. " İlim adamları der ki: Bizden öncekiler
ganimetleri bir araya getirip, toplarlar. Sonra semadan bir ateş gelir, onu
yerdi (yakardı). Nitekim bu husus Buhari ve Müslim'in Sahihlerinde Ebu
Hureyre'nin Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den diye naklettiği gazaya Çıkıp
da yüce Allah'ın kendisi için güneşin batmasını geciktirdiği zatın hadisi
rivayetinde açıkça beyan buyurulmuştur.
"Yeryüzü benim için
hem temiz, hem temizlenme aracı. .. " (Bundan sonraki (1165 numaralı)
diğer rivayette ise "toprağı bizim için temizlenme aracı kılındı" şeklindedir.
Birinci rivayeti Malik ve Ebu Hanife -yüce Allah'ın rahmeti onlara- ve onların
dışında yeryüzünün bütün cüzleriyle teyemmümünü caiz kabul edenler delil
gösterirken, ikinci rivayeti de Şafii ve Ahmed -yüce Allah'ın rahmeti onlara-
ve özel olarak ancak toprak ile teyemmümü caiz kabul edenler delil göstermişler
ve birincisini mutlak, diğerini mukayyed olarak yorumlamışlardır.
"Mescit"
kılınmasının anlamına gelince, bizden öncekilere ancak kilise, havra gibi özel
yerlerde namaz kılmaları mübah kılınmıştı. Kadi İyaz (rahimehullah) dedi ki:
Denildiğine göre bizden öncekiler ancak temiz olduklarından kesin olarak emin
oldukları yerlerde namaz kılabiliyorlardı. Bize ise necasetli olduğundan
kesinlikle emin olduğumuz yerler dışında yerin tamamında namaz kılmamızın caiz
olması hükmüne özel olarak mazhar kılındık.
"Bana şefaat
verildi." Sözü geçen şefaat, mahşerde bütün insanların Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e sığınmaları sırasındaki genel şefaattir. Çünkü özel kimseler
hakkında şefaat başkasına da verilecektir. Kadi İyaz dedi ki: Denildiğine göre
burada kasıt geri çevrilmeyecek olan şefaattir. Onun bu şefaati, kalbinde zerre
ağırlığı kadar iman bulunan kimselerin cehennem ateşinden çıkması için yapacağı
şefaat de olabilir. Çünkü başkasının da yapacağı şefaat türleri bundan önce
yapılmış olacaktır. Bu şefaat ise mahşerdeki şefaat gibi ona özel bir
şefaattir. İman bahsinde onun yapacağı şefaat türleri ile ilgili açıklama
geçmiş bulunmaktadır.
حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا محمد بن
فضيل عن أبي
مالك
الأشجعي، عن
ربعي، عن
حذيفة؛ قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "فضلنا
على الناس
بثلاث: جعلت
صفوفنا كصفوف
الملائكة. وجعلت
لنا الأرض
كلها مسجدا.
وجعلت تربتها
لنا طهورا، إذا
لم نجد الماء".
وذكر خصلة
أخرى.
1165- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe tahdis etti. .. Huzeyfe dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: "Üç husus ile diğer insanlara üstün kılındık:
1- Saflarımız(ı)
meleklerin safları gibi yap(mamız emred)ildi.
2- Yerin tamamı bize
mescit kılındı.
3- Su bulamadığımız
zaman toprak, bizim için bir temizlenme vasıtası yapıldı." Ayrıca bir
haslet daha söyledi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
حدثنا
أبو كريب محمد
بن العلاء.
أخبرنا ابن أبي
زائدة عن سعد
بن طارق.
حدثني ربعي بن
حراش عن حذيفة؛
قال: قال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم،
بمثله.
1166- Bize Ebu Kureyb
Muhammed b. el-Ala tahdis etti. .. Huzeyfe dedi ki: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu deyip, hadisi aynen rivayet etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
وحدثنا
يحيى بن أيوب
وقتيبة بن
سعيد وعلي بن
حجر. قالوا:
حدثنا إسماعيل
(وهو ابن جعفر)
عن العلاء، عن
أبيه، عن أبي
هريرة؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال:
"فضلت
على الأنبياء
بست: أعطيت
جوامع الكلم.
ونصرت بالرعب.
وأحلت لي
الغنائم.
وجعلت لي
الأرض طهورا
ومسجدا.
وأرسلت إلى
الخلق كافة.
وختم بي
النبيون.
1167- Bize Yahya b.
Eyyub, Kuteybe b. Said ve Ali b. Hucr tahdis edip dediler ki: o o o Ebu
Hureyre'den rivayete göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Altı hasletle diğer nebilere üstün kılındım:
1- Bana cevamiu'l-kelim
(geniş anlamlı sözler) verildi,
2- Korku ile bana yardım
olundu,
3- Bana ganimetler helal
kılındı,
4- Yeryüzü benim için
temizlenme aracı ve mescit yapıldı,
5- Bütün insanlara Resul
olarak gönderildim,
6- Benimle nebiler sona
erdirildi. "
Diğer tahric: Tirmizi,
1553 -muallak-; İbn Mace, 567 -muhtasar-
حدثني
أبو الطاهر
وحرملة قالا:
أخبرنا ابن
وهب. حدثني
يونس عن ابن
شهاب، عن سعيد
بن المسيب، عن
أبي هريرة؛
قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "بعثت
بجوامع الكلم.
ونصرت بالرعب.
وبينا أنا
نائم أتيت بمفاتيح
خزائن الأرض
فوضعت بين يدي".
قال
أبو هريرة:
فذهب رسول
الله صلى الله
عليه وسلم،
وأنتم
تنتثلونها.
1168- Bana Ebu't-Tahir
ve Harmele b. Yahya tahdis edip dediler ki: Bize İbn Vehb haber verdi. Bana Yunus,
İbn Şihab'dan tahdis etti. O Said b. el-Museyyeb'den, o Ebu Hureyre'den şöyle
dediğini nakletti:
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Ben cevamiu'l-kelim ile gönderildim.
Korku ile bana yardım edildi. Bir ara ben uyurken, yer hazinelerinin
anahtarları getirilip, ellerime konuldu. "
[Ebu Hureyre dedi ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) (bu dünyadan) göçüp gitti, ama işte
siz onları çıkartıp yararlanmaktasınız.]
Diğer tahric: Nesai,
3087
وحدثنا
حاجب بن
الوليد. حدثنا
محمد بن حرب
عن الزبيدي،
عن الزهري.
أخبرني سعيد
بن المسيب وأبو
سلمة بن
عبدالرحمن؛
أن أبا هريرة
قال:
سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقول مثل
حديث يونس.
1169- Bize Hacib b.
el-Velid de tahdis etti. Bize Muhammed b. Harb ez-Zubeydi'den tahdis etti. ..
Ebu Hureyre dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i şöyle
buyururken dinledim deyip hadisi Yunus'un rivayet ettiği gibi rivayet etti.
Diğer tahric: Nesai,
3089
حدثنا
محمد بن رافع
وعبد بن حميد.
قالا: حدثنا عبدالرزاق.
أخبرنا معمر
عن الزهري، عن
ابن المسيب
وأبي سلمة، عن
أبي هريرة، عن
النبي صلى الله
عليه وسلم،
بمثله.
1170- Bize Muhammed b.
Rafi ve Abd b. Humeyd tahdis edip dediler ki: ... Ebu Hureyre Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bir önceki hadisin aynısını rivayet etti.
Diğer tahric: Nesai,
3087
وحدثني
أبو الطاهر. أخبرنا
ابن وهب عن
عمرو بن
الحارث، عن
أبي يونس مولى
أبي هريرة؛
أنه حدثه عن
أبي هريرة، عن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أنه قال:
نصرت
بالرعب على
العدو. وأوتيت
جوامع الكلم.
وبينما أنا
نائم أتيت
بمفاتيح
خزائن الأرض،
فوضعت في يدي".
1171- Bana Ebu't-Tahir
de tahdis etti. Bize İbn Vehb, Amr b. elHaris'ten haber verdi. O Ebu
Hureyre'nin azatlısı Ebu Yunus'tan rivayet ettiğine göre kendisine Ebu
Hureyre'den diye tahdis etti. Ebu Hureyre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Düşmana karşı korku ile bana
yardım olundu. Bana cevamiu'l-kelim verildi. Ben uykuda iken yeryüzü
hazinelerinin anahtarları getirildi ve ellerime konuldu. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
حدثنا
محمد بن رافع. حدثنا
عبدالرزاق.
حدثنا معمر عن
همام بن منبه.
قال: هذا ما
حدثنا أبو
هريرة عن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
فذكر أحاديث
منها. وقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم:
نصرت
بالرعب
وأوتيت جوامع
الكلم".
1172- Bize Muhammed b.
Rafi de tahdis etti. Bize Abdurrezzak tahdis etti. Bize Ma'mer, Hemmam b. Münebbih'ten
şöyle dediğini tahdis etti: Bu bize Ebu Hureyre'nin Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den diye tahdis ettikleridir deyip, bir takım hadisler
zikretti. Onlardan birisi şuydu:
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) buyurdu ki: "Bana korku ile yardım edildi ve bana
cevamiu'l-kelim verildi. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: (1165)
"Üç hasletle insanlara üstün kılındık ... " İlim adamları dedi ki:
Burada iki hasletten söz
edilmiştir. Çünkü yerin mescit olması ile temizlenme aracı olması bir
haslettir. Üçüncüsü ise burada sözkonusu edilmemiştir. Bunu Nesai, burada
rivayeti Müslim'de de nakletmiş bulunan Ebu Malik'ten zikrederek şöyle
demiştir: "Bir de bana Bakara süresinin sonundaki bu ayetler, Arşın
altındaki bir hazineden verilmiş olup, benden önce kimseye verilmediği gibi,
benden sonra da kimseye verilmeyecektir."
"Bana
cevamiu'l-kelim verildi." Diğer rivayette ise: "Cevamiu'l-kelim ile
gönderildim" denilmektedir. Herevi dedi ki: Bununla Kur'an-ı Kerim'i
kastetmektedir çünkü yüce Allah Kur'an-ı Kerim'in birkaç lafzı ile pek çok
manayı bir araya getirmiştir. Ayrıca Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in sözü de lafzı az, anlamı çok olup, cevami (kapsamlı, toplayıcı)
sözlerdi.
(1167) "Kırmızı ve
siyah ten li herkese gönderildim." Diğer rivayette:
"Bütün insanlara
gönderildim" ifadesinden maksadın şu olduğu söylenmiştir: Kırmızı teniiden
kasıt Arap olmayan ve diğer beyaz tenlilerdir. Siyahtan maksat ise çoğunlukla
esmer olmaları dolayısıyla Araplar ile onların dışında kalan diğer siyah
tenlilerdir. Siyahtan kastın siyah teniiler, kırmızı tenliler ile kastın
onların dışındaki Arap ve başkaları olduğu söylendiği gibi, kırmızıdan kasıt
insanlar, siyahtan kasıt cinlerdir de denilmiştir. Hepsi doğrudur çünkü Allah
Resulü hepsine peygamber olarak gönderilmiştir.
(1168) "Bana
yeryüzü hazinelerinin anahtarları getirildi." Bu da nübüvvetin
alametlerindendir çünkü bununla bunca ülkenin, ümmeti tarafından
fethedileceğini haber vermiş olmaktadır. Nitekim onun haber verdiği gibi de oldu.
Hamd ve minnet Allah'adır.
"İşte siz onları
çıkartmaktasınız." Yani siz o hazinelerdekini çıkartıyorsunuz. Bununla yer
hazineleri ve Müslümanlar tarafından dünyanın fethedilen yerleri
kastedilmektedir.
(1169) ez-Zübeydi,
Zubeyd oğullarına mensuptur.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
54- NEBİ
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'İN MESCİDİNİN İNŞA EDİLMESİ BABI