|
SAHİH-İ MÜSLİM |
SALAT |
(13) باب حجة من
قال لا يجهر
بالبسملة
13- BESMELE'NİN AÇIKTAN
OKUNMAYACAĞINI SÖYLEYENLERİN DELİLİ BABI
حدثنا
محمد بن
المثنى وابن
بشار. كلاهما
عن غندر. قال
ابن المثنى.
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا شعبة.
قال:
سمعت
قتادة يحدث عن
أنس قال: صليت
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم، وأبي
بكر، وعمر،
وعثمان، فلم
أسمع أحدا منهم
يقرأ بسم الله
الرحمن
الرحيم.
888- Bize Muhammed b.
el-Müsenna ve İbn Beşşar tahdis etti. .. Şu'be dedi ki: Katade'yi, Enes'ten
şöyle dedi diye tahdis ederken dinledim: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem), Ebu Bekir, Ömer ve Osman ile birlikte namaz kıldım. Onlardan birisinin
"bismillahirrahmanirrahim"i okuduğunu duymadım.
Diğer tahric: Buhari,
473 -bu manada-; Nesai, 906
حدثنا
محمد بن
المثنى. حدثنا
أبو داود.
حدثنا شعبة،
في هذا
الإسناد.
وزاد: قال
شعبة: فقلت لقتادة:
أسمعته
من أنس؟ نعم.
نحن سألناه
عنه.
889- Bize Muhammed b.
el-Müsenna tahdis etti. Bize Ebu Davud tahdis etti. Bize Şu'be bu isnad ile
tahdis etti. Ayrıca şunu ekledi: Şu'be dedi ki: Katade'ye: Bunu bizzat Enes'ten
mi dinledin, dedim. O, evet bu hususu ona biz sormuştuk, dedi,
حدثنا
محمد بن مهران
الرازي. حدثنا
الوليد بن مسلم.
حدثنا
الأوزاعي عن
عبدة؛ أن عمر
بن الخطاب كان
يجهر بهؤلاء
الكلمات يقول: سبحانك
اللهم وبحمدك.
تبارك اسمك
وتعالى جدك. ولا
إله غيرك.
وعن
قتادة أنه كتب
إليه يخبره عن
أنس بن مالك؛
أنه حدثه قال:
صليت خلف
النبي صلى
الله عليه وسلم،
وأبي بكر وعمر
وعثمان.
فكانوا
يستفتحون بالحمد
لله رب العالمين.
لا يذكرون بسم
الله الرحمن
الرحم. في أول
قراءة، ولا في
آخرها.
890- Bize Muhammed b.
Mihran er-Razi de tahdis etti. Bize el-Velid b. Müslim tahdis etti. Bize
el-Evzai, Abde'den tahdis ettiğine göre Ömer b. el-Hattab şu sözleri açıktan
okur ve şöyle derdi: Subhanekellahumme ve bi hamdik ve tebareke'smuk ve teala
cedduk ve la ilahe gayruk.
Yine (Evzai) Katade'den
rivayet ettiğine göre Katade kendisine mektup yazarak Enes b. Malik'ten
kendisine tahdis edip şöyle dediğini haber verdi:
Nebi (Sallallahu aleyhi
ve Sellem)'in, Ebu Bekir, Ömer ve Osman'ın arkasında namaz kıldım. Onlar Kur'an
okumaya "elhamdu lillahi Rabbi'l-alemin" diye başlıyorlar ve ne
kıraatin başında, ne de sonunda "bismillahirrahmanirrahim"i zikretmezlerdi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
حدثنا
محمد بن
مهران. حدثنا
الوليد بن
مسلم عن
الأوزاعي.
أخبرني إسحاق
بن عبدالله بن
أبي طلحة؛ أنه
سمع أنس بن
مالك يذكر ذلك.
891- Bize Muhammed b.
Mihran tahdis etti. Bize el-Velid b. Müslim, el-Evzai'den tahdis etti. Bana
İshak b. Abdullah b. Ebi Talha'nın haber verdiğine göre o Enes b. Malik'i bunu
zikrederken dinlemiştir.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: Bu babta
(888) Enes'in: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ... ile birlikte
namaz kıldım ... " rivayeti yer almaktadır. Diğer rivayette (890) Kur'an
okumaya "elhamdulillahi Rabbi'l-alemin diyerek başlıyorlardı"
denilmektedir. Bunun da senedinde Katade, Enes'ten diye zikredilmiştir. İkinci
(889) rivayet yolunda da "Katade'ye: Bunu Enes'ten dinledin mi, soruldu. O
evet dedi" ifadeleri yer almaktadır. Bu da onun bu hadisi bizzat dinlemiş
olduğuna dair açık bir ifadedir. Böylelikle tedlis yapan bir ravi olması
sebebiyle bunu mürsel bir rivayet olarak nakletmiş olabileceği korkusu ortadan
kalkmaktadır.
(890) "Kıraate
elhamdulillah ... diye başlarlard!." Burada "elhamdu"de ki dal
harfi hikaye üslubu ile aktarıldığından merfu okunur.
Besmele'yi Fatiha'dan
kabul etmeyenler ile Fatiha'dan kabul etmekle birlikte açıktan okunmayacağını
söyleyenler bu hadisi delil gösterirler. Şafii
-Yüce Allah'ın rahmeti ona- 'nin görüşüne ve selef ve haleften çeşitli
kimselerin kanaatine göre ise besmele Fatiha'nın bir ayetidir ve Fatiha'nın
açıktan okunduğu yerde besmele de açıktan okunur. Mezhep alimlerimiz ile onun
Fatiha'danbir ayet olduğunu söyleyenlerin dayanağı besmele'nin mushafta
mushafın hattı ile yazılmış olduğudur. Bu ise ashab-ı kiram'ın Kur'an hattıyla
Kur'an'dan başka bir şeyi tespit etmemek üzere ittifak ve icmaı ile olmuştu.
Onlardan sonra gelen bütün çağlardaki bütün Müslümanlar da günümüze kadar
besmele'nin berae (tevbe) suresinin ilk ayeti olmadığı üzerinde ve o surenin
başında yazılmayacağında icma etmişlerdir. İşte bu da bizim görüşümüzü
pekiştirmektedir.
"Bize Muhammed b.
Mihran tahdis etti ... ona yazd!." Ebu Ali elGassanidedi ki: Bu rivayet bu
şekilde Abde'den rivayete göre Ömer ... şeklinde gelmiştir ki bu mürsel bir
rivayettir. Yani Abde b. Ebu Lubabe, Ömer'den bizzat hadis dinlememiştir.
Bundan sonra Müslim'in "Katade'den" ibaresi Evzai, Katade'den, o
Enes'ten rivayet etmiştir demektir. İşte bu babtan maksat da budur ve bu
muttasıl bir hadistir. Ebu Ali'nin sözleri bunlardır.
Kasıt, "ve
Katade'den de" sözünü "Abde'den" sözüne atfetmiş olduğunu
anlatmaktır. Müslim'in böyle yapmasının sebebi ise bu hadisi bu şekilde
dinlemiş olup dinlediği gibi rivayet etmiş olmasıdır. Bununla birlikte onun
asıl amacı mürsel olan ilk rivayet değil de muttasıl olan ikinci rivayettir.
Müslim'in sahihinde
olsun, başka kaynaklarda olsun bunun benzeri rivayetler pek çoktur, bütün
bunlarda karşı çıkılmasını gerektiren bir husus yoktur.
"Subhanekellahumme
ve bi hamdik" ile ilgili olarak Hattabi dedi ki:
Bana İbn Hallad haber
verip dedi ki: Zeccac'a "ve bi hamdik" sözündeki vav'a dair soru
sordum. O "subhanekellahumme ve bi hamdike sebbahtuk:
Allahım, seni her türlü
eksiklikten tenzih ettiğim gibi, sana hamd ederek de seni her türlü eksiklikten
tenzih ederim" anlamındadır, demiştir. Ayrıca burada "ced"
azamet demektir, demiştir. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
14- BESMELE BERAE
(TEVBE) DIŞINDA HER SURE'NİN BAŞINDAKİ İLK AYETTİR DİYENLERİN DELİLİ BABI