|
SAHİH-İ MÜSLİM |
TAHARE |
باب
الإيتار في
الاستنثار
والاستجمار
8- İSTİNSARI (BURNU
TEMİZLEMEYİ) VE İSTİCMARI (TEMİZLENMEYİ) TEK YAPMA BABI
20 - (237) حدثنا
قتيبة بن سعيد
وعمرو الناقد
ومحمد بن عبدالله
بن نمير.
جميعا عن ابن
عيينة، قال
قتيبة: حدثنا
سفيان عن أبي
الزناد، عن
الأعرج، عن
أبي هريرة
يبلغ به النبي
صلى الله عليه
وسلم قال "إذا
استجمر أحدكم
فليستجمر
وترا. وإذا
توضأ أحدكم
فليجعل في
أنفه ماء، ثم
لينتثر".
559- Bize Kuteybetü'bnü Said ile Amru'n-nakid ve Muhammed b. Abdillah b. Nümeyr toptan İbni Uyeyne'den rivayet ettiler. Kuteybe dedi ki: Bize Süfyan, Ebu'z-zinad'dan, o da A'rac'dan, o da Ebu Hureyre'den,
o da Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den
naklen rivayet etti. Şöyle buyurmuşlar: "Sizden kim taşla temizlenirse tek
sayı taşla temizlensin. Sizden kim abdest alırsa burnuna su alsın, sonra
çıkarsın. "
Diğer tahric: Nesai, 86; Tuhfetu'l-Eşraf, 13689
21 - (237) حدثني
محمد بن رافع.
حدثنا
عبدالرزاق بن
همام. أخبرنا
معمر عن همام
بن منبه، قال: هذا
ما حدثنا أبو
هريرة عن محمد
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. فذكر
أحاديث منها.
وقال سول الله
صلى الله عليه
وسلم "إذا
توضأ أحدكم
فليستنشق
بمنخريه من
الماء ثم
لينتثر".
560- Bana Muhammed b. Rafi' rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Abdurrazzak
b. Hemmam rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ma'mer, Hemmam b. Münebbih'den naklen haber verdi. Hemmam
b. Münebbih dedi ki: Bu Ebu Hureyre'nin Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den
bize tahdis ettiğidir deyip, pek çok hadis-i şerif
zikretti. Bunlardan biri de şudur: Yine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: "Sizden bir kimse abdest alırsa her iki burun deliğine su
çektikten sonra onu çıkarsın. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir; Tuhfetu'l-Eşraf, 14743
22 - (237) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن ابن شهاب،
عن أبي إدريس
الخولاني، عن
أبي هريرة؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال "من
توضأ فليستنثر.
ومن استجمر
فليوتر".
561- Bize Yahya bin Yahya
rivayet etti. Dediki: ibni Şihab'dan dinlediğim, onun da Ebu
İdris El-Havlani'den, onun da Ebu Hureyre'den naklen rivayet ettiği şu hadisi Malik'e okudum.
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem): "Abdest alan burnuna su alıp
çıkarsın, taşla temizlenen tek sayıda taş kullansın" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari, 161; Nesai, 88; İbn Mace, 409; Tuhfetu'l-Eşraf, 13547
(237) حدثنا
سعيد بن
منصور. حدثنا
حسان بن إبراهيم.
حدثنا يونس بن
يزيد. ح
وحدثني حرملة
بن يحيى.
أخبرنا ابن
وهب. أخبرني
يونس عن ابن
شهاب. أخبرني
أبو إدريس
الخولاني؛
أنه سمع أبا
هريرة وأبا
سعيد الخدري
يقولان: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. بمثله.
562- Bize Sa'id
b. Mansur rivayet etti, (Dediki): Bize Hasan b.
İbrahim rivayet etti. (Dediki): Bize Yunus b. Yezid rivayet etti. H: Bana Harmeletü'bnü
Yahya dahi rivayet etti, (Dedi ki) : Bize Ebu Vehb haber verdi. (Dedi ki): Bana Yunus, îbni Şihab'dan naklen haber
verdi. İbni Şihab : Bana Ebü İdris El Havlani haber verdi
ki, Ebu Hureyre ile Ebu. Sa'id-i Hudrîyi
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) Şöyle buyurmuş diyerek bu hadisin
mislini rivayet ederlerken dinlemiş dedi.
Diğer tahric: Ebu Hureyre'nin
rivayet ettiği hadisin kaynaklan 561 numaralı hadisin kaynaklandır. Ebu Said el-Hudri'nin
rivayetini ise yalnızca Müslim rivayet etmiştir; Tuhfetu'l-Eşraf,
4090 '
23 - (238) حدثني
بشر بن الحكم
العبدي. حدثنا
عبدالعزيز (يعني
الدراوردي) عن
ابن الهاد، عن
محمد بن إبراهيم،
عن عيسى بن
طلحة، عن أبي
هريرة؛ أن النبي
صلى الله عليه
وسلم قال "إذا
استيقظ أحدكم من
منامه
فليستنثر
ثلاث مرات.
فإن الشيطان
يبيت على
خياشيمه".
563- Bana Bişr b. Hakem el-Abdi rivayet etti. (Dedi ki) ; Bize
Abdülaziz yani ed-Deraverdi, ibni'I
Haddan, o da Muhammed b. İbrahim'den, o da İsa b. Talha'dan,
o da Ebu Hureyre'den naklen rivayet etti
ki, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: "Sizden kim uykudan uyanırsa üç defa (bumuna
su alıp) çıkarsın, çünkü şeytan onun burnunun delikleri üzerinde geceler.
"
Diğer tahric: Buhari, 3295; Nesai, 90; Tuhfetu'l-Eşraf, 14284
24 - (239) حدثنا
إسحاق بن
إبراهيم
ومحمد بن
رافع. قال ابن
رافع: حدثنا
عبدالرزاق.
أخبرنا ابن
جريج. أخبرني
أبو الزبير؛
أنه سمع جابر
بن عبدالله يقول: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "إذا
استجمر أحدكم
فليوتر".
564- Bize İshak b. İbrahim
ve Muhammed b. Rafi' tahdis
etti. İbn Rafi' dedi ki:
Bize Abdurrezzak tahdis
etti. Bize İbn Cureyc
bildirdi. Bana Ebu'z-Zubeyr'in
haber verdiğine göre o Cabir b. Abdullah'ı
şöyle derken dinledi: RasılluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Biriniz taşla temizlenirse tek sayıda taş kullansın" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir; Tuhfetu'l-Eşraf, 2842
AÇIKLAMA (559-564 numaralı
hadisler): (559) Babta Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Sizden biriniz taşla temizlenirse ...
" buyruğu yer almaktadır. Taşla temizlenmek (isticmar)
küçük ve büyük abdest yerini küçük taşlarla silmek demektir. İlim adamları dedi
ki: Küçük ve büyük abdest yerini temizlemek için "istitabe,
isticmar ve istinca"
lafızları kullanılır. İsticmar özelolarak
taşlarla silmek hakkında kullanılır. İstitabe ve istinca ise su ile de yapılabilir, taş ile de yapılabilir. İsticmarın anlamına dair bizim bu zikrettiğimiz ilim adamı,
dilci, muhaddis ve fukahanın birçoğunun dile
getirdiği meşhur, sahih olan açıklamadır.
Kadı lyaz
(rahimehullah) dedi ki: Malik'in de, başkasının da bu
hadiste sözkonusu edilen isticmar
(taşla temizlenmek)ın anlamı hususundaki görüşleri
farklıdır. Böyle denildiği gibi bundan kastedilenin tütsü olduğu ve ondan üç
parça alması yahut kokudan üç defa arka arkaya alması olduğu da söylenmiştir.
Ancak birincisi daha güçlüdür. Allah en iyi bilendir.
Sahih ve bilinen ise
bizim az önce yaptığımız açıklamadır. Tek sayıda (vitr)
taş kullanmaya gelince, silme sayısının üç, beş (3/125) ya da bundan fazla tek
sayıda olması demektir. Bizim mezhebimiz üçten fazla sayılarda tek olmasının müstehap olduğu şeklindedir. Mezhebimizin bu husustaki
görüşünden çıkan sonuç şudur: Necaset yerini temizlemek vaciptir, yeri üç defa
silmek de vaciptir. Eğer üç silme ile temizlenme gerçekleşiyor ise fazlasına
gerek yoktur. Temizlenmezse o takdirde fazla silmek gerekir. Diğer taraftan tek
sayıda silme gerçekleşirse fazlasına gerek yoktur. Eğer dört ya da altı gibi
çift sayıda silme ile temizlenme hasıl olursa tek yapmak müstehab
olur.
Bazı mezhep alimlerimiz
de şöyle demektedir: Bu hadisin zahiri gereği kayıtsız şartsız olarak tek
sayıda silmek vaciptir. Cumhurun delili Sünenlerde yer alan sahih hadistir. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Taş ile temizlenen
tek sayıda temizlensin. Kim böyle yaparsa güzel yapmış olur. Yapmazsa da vebal
yoktur. " Bu görüşte olanlar baptaki hadisi üç silme hakkında yorumlarlar,
fazlasının da mendub olduğunu söylerler. Allah en iyi
bilendir.
"Burnuna su alsın
sonra ... " buyruğunda, istinsarın istinşaktan farklı olup, istinsarın
istinşaktan sonra suyu burundaki sümük ve benzeri
başka şeylerle dışarı çıkarmak olduğuna dair açık bir delalet bulunmaktadır. Bu
husus da daha önce sözkonusu edilmişti. Ayrıca
hadiste istinşakın -emir mutlak olduğundan dolayı-
vacip olduğunu söyleyenlerin görüşlerine de delil vardır. Bunun vacip
olmadığını söyleyenler ise emri mendubluk olarak
yorumlamış-
. lardır.
Buna delil ise gerçekten emredilen husus olan istinsarın
(burna aldığı suyu çıkarmanın) ittifakla vacip olmadığıdır.
Eğer: Diğer rivayette:
''l\bdest aldığı zaman sudan bir miktar burnunun
içine çeksin sonra dışarı çıkarsın (istinsar
yapsın)" buyurulmuş olup, bunda da vücuba dair açık bir delalet vardır denilecek olursa,
(şöyle cevap verilir:)
Ama bunun mendubluğa Hamnedilmesi ihtimali
de vardır. Böylelikle bu hadis ile müstehap oluşuna
delalet eden deliller bir arada telif edilerek anlaşılmış olur. Allah en iyi
bilendir ..
(560) Hemmam yoluyla gelen hadiste "çeşitli hadisler
zikretti, onlardan biri de ... " ibaresine gelince, defalarca bu ibaredeki
faydayı açıklamış bulunmaktayız. Aradan uzun bir süre geçtiğinden ötürü iyice
hatırlanması için ona dikkat çekmekteyiz.
(563) "İstinsar yapsın, çünkü şeytan burun delikleri üzerinde
geceler."
İlim adamları der ki: Hayşum, burnun üst tarafıdır. (3/126) Burnun tamamı olduğu
söylendiği gibi, burnun dibinde burun ile dimağ (beyin) arasında ince ve
yumuşak kemikler olduğu da söylenmiş, başka açıklamalar da yapılmıştır. Anlam
itibariyle birbirine yakın farklı açıklamalardır.
Kadı İyaz
(rahimehullah) der ki: Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in: "Çünkü şeytan onun burun
delikleri üzerinde geceler" buyruğunun gerçek anlamı ile söylenmiş olma
ihtimali vardır; çünkü burun kendisinden kalbe ulaşılan bedenin giriş
yerlerinden birisidir. Özellikle de ondan ve kulaklardan başka bedenin giriş
yerleri arasında açık bulunan başka yeryoktur.
Hadis-i şerifte:
"Şeytan kapalı bir
yeri açmaz" denilmektedir. Esnemek hakkında da şeytanın o esnada ağzın
içine girmesinden ötürü kişinin kendisini tutması emredilmiştir.
Bununla birlikte bu
buyruğun istiare yoluyla kullanılmış olması ihtimali de vardır; çünkü burun
deliklerinde sertleşen toz ve nem şeytana uygun bir pisliktir. Allah en iyi
bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
9- AYAKLARI
TAMAMEN YIKAMANIN VACİP OLDUĞU BABI