|
SAHİH-İ MÜSLİM |
İMAN |
باب بيان
قول النبي صلى
الله عليه
وسلم سباب المسلم
فسوق وقتاله
كفر
28- NEBİ (s.a.v.)'İN:
"MÜSLÜMAN'A SÖVMEK FASIKLIK, ONUNLA ÇARPIŞMAK KÜFÜRDÜR" BUYRUĞUNUN
BEYANı BABI
116 - (64) حدثنا
محمد بن بكار
بن الريان،
وعون بن سلام،
قالا: حدثنا
محمد بن طلحة.
ح وحدثنا محمد
بن المثنى. حدثنا
عبدالرحمن بن
مهدي. حدثنا
سفيان. ح وحدثنا
محمد بن
المثنى. حدثنا
محمد بن جعفر.
حدثنا شعبة
كلهم عن زبيد،
عن أبي وائل،
عن عبدالله بن
مسعود؛ قال: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: "سباب
المسلم فسوق.
وقتاله كفر"
قال زبيد:
فقلت لأبي
وائل: أنت
سمعته من عبدالله
يرويه عن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم؟ قال:
نعم.وليس
في حديث شعبة
قول زبيد لأبي
وائل.
218- Bize Muhammed b.
Bekkar b. er-Reyyan ve Avn b. Sellam tahdis edip dediler ki: Bize Muhammed b. Talha
tahdis etti (H) Bize Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bize Abdurrahman b.
Mehdi tahdis etti, bize Süfyan tahdis etti (H), bize yine Muhammed b.
el-Müsenna tahdis etti, bize Muhammed b. Cafer tahdis etti, bize Şube tahdis
etti. Hepsi Zubeyd'den, o Ebu Vail'den, o Abdullah
b. Mes’ud'dan şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: "Müslümana sövmek fasıklık, onunla çarpışmak küfürdür.
"
Zubeyd dedi ki: Ebu
Vail'e: Bunu Abdullah'ta, o Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den diye
rivayet ederken bizzat mı dinledin, dedim. O: Evet, dedi.
Şube'nin hadisi
rivayetinde Zubeyd'in, Ebu Vail'e söylediği sözler yer almamıştır.563
Diğer tahric: Buhari,
48; Tirmizi, 2635, 1983; Nesai, 4120, 4121; Tuhfetu'I-Eşraf, 9243
117 - (64) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وابن
المثنى، عن محمد
بن جعفر، عن
شعبة، عن
منصور. ح
وحدثنا ابن نمير.
حدثنا عفان.
حدثنا شعبة عن
الأعمش،
كلاهما عن أبي
وائل، عن
عبدالله، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم، بمثله.
219- Bize Ebu Bekr b. Ebi Şeybe
ve İbnu'l-Müsenna, Muhammed b. Cafer'den tahdis etti. O Şube'den, o Mansur'dan
(H) Bize İbn Numeyr de tahdis etti, bize Affan tahdis etti. Bize Şube,
A'meş'ten, her ikisi de Ebu Vail'den, o
Abdullah'tan, o Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den hadisi aynen nakletti.
Diğer tahric: Buhari,
6044, 7076; Nesai, 4120, 4122, 4123, 4124; İbn Mace, 69; Tuhfetu'l-Eşraf,
9251,9299
AÇIKLAMA: Sözlükte "seb'" sövmek,
insanın 1rzı (namusu, şeref ve haysiyeti) hakkında ayıplayıcı şekilde konuşmak
demektir. "fısk" da sözlükte dışarı çıkmak anlamındadır. Şer'i bir
terim olarak da itaatin dışına çıkmak demektir. Hadisin anlamına gelince müslümana
haksızca sövmek ümmetin icmaı ile haramdır. Böyle bir işi yapan Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in haber verdiği üzere fasıktır.
Onunla haksızca kıtale
(çarpışmaya) gelince, hak ehline göre bundan dolayı onu dinden çıkartacak
anlamda kafir olmaz. Az önce pek çok yerde açıkladığımız gibi. Ancak bunu helal
kabul etmesi hali müstesnadır. Bu iyice anlaşıldığına göre şunu da belirtelim
ki, hadisin tevili ile ilgili çeşitli açıklamalar yapılmıştır:
1- Bu hüküm bu işi helal
kabul eden kişi hakkındadır.
2- Bundan kasıt iyiliği,
nimeti, Müslüman kardeşliğini inkardır. İmanın
ink€m anlamındaki küfür
değildir.
3- Uğursuzluğu sebebiyle
sonunda küfre kadar götürebilir. 4- Böyle bir iş kafirlerin işine benzer.
Allah en iyi bilendir.
Diğer taraftan kıtal
(çarpışmak)den açıkça anlaşılan bildiğimiz çarpışmadır, mukateledir. Kadı
Iyaz'ın dediğine göre de bununla şer çıkarmak, itişip kakışmak anlamının
kastedilme ihtimali de vardır. Allah en iyi bilendir.
Senet ile ilgili
söyleneceklere gelince, senette Muhammed b. Bekkar b. er-Reyyan vardır.
Oedesinin adı olan Reyyan fethalı ra ve şeddeli ye iledir. Senette geçen Zubeyd,
Zubeyd b. Haris el-Yaml' dir. el-Iyamı nispetli olduğu da söylenmiştir. Buhari
ve Müslim'in Sahihlerinde bu isimde başka kimse yoktur. Muvatta'da ise (hattı
itibariyle Zubeyd'e benzer) çift ye ile Zuyeyd b. es-Salt vardır. Fasılların
sonlarında buna dair açıklama geçmişti. Senette İbn Selemee'nin özkardeşi Ebu
Vail de vardır.
Senedin baş tarafında
Müslim'in "bize Muhammed b. Bekkar ve Avn tahdis edip dediler ki: Bize
Muhammed b. Talha tahdis etti. (H) ... Hepsi Zubeyd'den" senedi ne
gelince, biz bunu bu şekilde zapt ve kaydettik. Bizim asıl nüshamlZda da ve
bazı usullerde de bu şekildedir. Şeyh Ebu Amr b. es-Salah (rahimehullah)'ın
itimat ettiği asıllarda ise bu rivayet Muhammed b. Talha ve Şube yolları ile
zikredilmiş fakat bu nüshalarda Muhammed b. el-Müsenna'nın el-Mehdi' den, o
Süfyan'dan yolu zikredilmemiştir. Bundan dolayı İbnu's-Salah, Muhammed b. Talha
ve Şube iki kişi olmakla birlikte Müslim'in "hepsi" ifadesini kabul
etmemiştir. Onun bu kabul etmeyişi elindeki asıllara göre doğrudur ama bizim
elimizdeki asıllara göre ise kabul edilmeyecek bir taraf yoktur çünkü o iki
kişinin üçüncüsü Süfyan olmaktadır. Allah en iyi bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: