بَاب
فِي
النَّهْيِ
عَنْ
التَّجَسُّسِ
37. Tecessüs (Gizli
Kusurları Araştırma) Haramdır
حَدَّثَنَا
عِيسَى بْنُ
مُحَمَّدٍ
الرَّمْلِيُّ
وَابْنُ
عَوْفٍ
وَهَذَا
لَفْظُهُ قَالَا
حَدَّثَنَا
الْفِرْيَابِيُّ
عَنْ سُفْيَانَ
عَنْ ثَوْرٍ
عَنْ رَاشِدِ
بْنِ سَعْدٍ
عَنْ
مُعَاوِيَةَ
قَالَ
سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَقُولُ
إِنَّكَ إِنْ
اتَّبَعْتَ
عَوْرَاتِ
النَّاسِ
أَفْسَدْتَهُمْ
أَوْ كِدْتَ
أَنْ
تُفْسِدَهُمْ
فَقَالَ
أَبُو
الدَّرْدَاءِ
كَلِمَةٌ
سَمِعَهَا
مُعَاوِيَةُ مِنْ
رَسُولِ
اللَّهِ
نَفَعَهُ
اللَّهُ تَعَالَى
بِهَا
Hz. Muaviye'den (rivayet
edildiğine göre) Rasûlullah (s.a.v.): "Eğer sen insanların gizli
kusurlarını araştıracak olursan onları (n ahlâkını) bozmuş olursun"
yahutta "neredeyse bozacak duruma gelirsin" buyurmuştur. Ebu'd-Derda
dedi ki: "Bu, Muaviye'nin Rasûlullah (s.a.v.)'den işittiği (ve gereğince
amel ettiği için kendisinden) yararlandığı bir sözdür."
İzah:
Hz. Ebu'd Derdâ'nın
Allah'dan Muaviye'nin hakkiyle yararlanmasını niyaz ettiği bu hadis-i şerif,
insanların şahsî kusurlarını araştırmanın haramlığına delâlet etmektedir.
Nitakim Kur'an-i Kerimde yüce Allah: "Birbirinizin kusurunu
araştırmayın"[Hucurât 12] buyurmuştur.
Yine hadis-i şerifte
bir kimsenin kusurlarını araştırmanın o kimsenin helakine sebep olabileceği
ifade buyuruluyor.
Gerçekten kusurları
araştırılıp ortaya çıkarılan bir insan, artık kusurlarının herkes tarafından
bilindiğini düşündükçe yavaş yavaş utanma duygusunu tamamen kaybedip herkesin
gözleri önünde kusur işlemekten çekinmez bir hale gelir. Çünkü utanma
duygusunu kaybeden insan, artık her kusuru işleyebilir. Nitekim bir hadis-i
şerifte "Utanmazsan dilediğini yap!.."[Buhari, Edeb] buyurulmuştur.
Ebû'd-Derdâ'nın sözünün tercemede gösterdiğiniz anlama geldiği,
Bezlu'I-Mechûd'da o ibare ile ilgili açıklamadan anlaşılmaktadır.