DEVAM: 35. Gıybet
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ عَوْفٍ
حَدَّثَنَا
أَبُو
الْيَمَانِ
حَدَّثَنَا
شُعَيْبٌ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
أَبِي حُسَيْنٍ
حَدَّثَنَا
نَوْفَلُ
بْنُ مُسَاحِقٍ
عَنْ سَعِيدِ
بْنِ زَيْدٍ
عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ إِنَّ
مِنْ أَرْبَى
الرِّبَا
الِاسْتِطَالَةَ
فِي عِرْضِ
الْمُسْلِمِ
بِغَيْرِ
حَقٍّ
Said b. Zeyd'den
(rivayet edildiğine göre) Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Muhakkak ki
Riba'nın en şiddetlisi haksız yere bir müslümamn şerefine (dil)
uzatmaktır."
İzah:
Bu hadis-i şerifte
grybetin haramlık bakımından ribadan daha şiddetli olduğu ifade edilmektedir.
Çünkü ribada kişinin
haksız yere malına tecavüz vardır. Gıybette ise kişinin şeref ve haysiyetine
tecavüz vardır. Şeref ve haysiyyetin ise maldan üstünlüğü aşikardır.
Metinde geçen
"Haksız yere" kaydı, bazı hallerde bazı kimseler hakkında gıybet
etmek hakkının doğduğuna ve bu durumda gıybet etmenin caiz olduğuna delalet
etmektedir. Biz hangi hallerde gıybet etme hakkının doğduğunu (4874) numaralı
hadisin şerhinde açıkladığımızdan burada tekrara lüzum görmüyoruz.
Ancak bazı hallerde
dinler hakkında gıybet etme hakkı doğarsa da, ölüler hakkında gıybet etme hakkı
hiçbir zaman doğmayacağı için onlar
hakkında gıybet etmek
hiçbir zaman caiz olmaz.
Tîbî'nin de ifâde
ettiği gibi bu hadis-i şerifte gıybet etme ribanın çeşitleri arasına sokulmuş
ve ribanın en şiddetlisi olarak gösterilmiştir. Bu durum mal değişiminden
doğan meşhur ribâ çeşitlerine halk arasında maruf olmayan bir ribâ çeşidi daha
ilave etmektedir.