DEVAM: 8. Halifeler
(Hakkında Gelen Hadisler)
حَدَّثَنَا
قُتَيْبَةُ
بْنُ سَعِيدٍ
وَيَزِيدُ
بْنُ خَالِدٍ
الرَّمْلِيُّ
أَنَّ اللَّيْثَ
حَدَّثَهُمْ
عَنْ أَبِي
الزُّبَيْرِ
عَنْ جَابِرٍ
عَنْ رَسُولِ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
أَنَّهُ
قَالَ لَا يَدْخُلُ
النَّارَ
أَحَدٌ
مِمَّنْ
بَايَعَ تَحْتَ
الشَّجَرَةِ
Cabîr'den (rivayet
edildiğine göre) Rasûlullah (s.a.v.) "Ağacın altında bana biat edenlerden
hiçbir kimse cehenneme girmeyecektir." buyurmuştur.
İzah:
Müslim.
fedailu's-sahabe; Tirmizi, menakıb; Ahmed b. Hanbel. III, 350; IV. IV, 83;
V.433.
Bu hadis-i şerifte
"Muhakkak ki sana biat edenler ancak Allah'a biat etmektedirler. Allah'ın
eli onların ellerinin üstündedir..."[Feth 10] ayet-i kerimesinde medh edilen,
Hudeybiye sulhunda, ağaç altında Hz. Nebie biat eden ashab-ı kiram
kasdedilmekte ve onlardan hiçbirinin cehenneme girmeyecekleri müjdelenmektedir.
İslam tarihinde Rıdvan
Biati diye anılan bu biat hicretin altıncı senesinde müslümanlarla Mekkeli
müşrikler arasında Mekke'nin varoşlarındaki "Hudcybiye"de
yapılmıştır.[Bak. Debbağolu Ahmed. Ansiklopedik Büyük İslam İlmihali, 225.]
Müslümanlar orada
savaştan asla kaçmamaya veya Ölüme söz vererek Hz. Nebie biat etmişlerdir.[Bak.
Yazır Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur'an Dili, VI, 4413.]
Bu biatta bulunan
sahabi sayısının 1400 ve 1500 olduğuna dair rivayetler varsa da Hafız İbn
Kesir'in tahkikine göre 1400 dür.
Bilindiği gibi biat
"mübadele akdi" anlamına gelir. Fakat sonraları devlet başkanına
itaat ve sadakat bildiren ve el sıkma suretiyle yapılan ahitleşme anlamında
kullanılır olmuştur.
İslam tarihinde ilk
biat hadisesi, Akabe denilen yerde yapılmıştı. Yüce Allah Rıdvan biatında
bulunanları Kur'an-ı Kerim'inde şöyle övmüştür: "Allah inananlardan, ağaç
altında sana baş eğerek biat edenlerden andolsun ki razı olmuştur. Gönüllerinde
olanı da bilmiş, onlara güvenlik vermiş, onlara yakın bir zafer ve ele
geçirecekleri bol ganimetlerden bahsetmiştir."[Feth 18-19]
Dört halife devrinde ve
sonraki İslam devletlerinde halkın ileri gelenlerinin halifeye itaatlerini
bildirmesine de biat denmiştir.
Biat halifenin tesbit
edilmesinde kullanılan usullerden biridir. Bunda esas, seçme ehliyetine sahip alim,
hakim, idareci ve halk biraraya gelmeleri mümkün olanların seçilme ehliyetini
taşıyan bir kimseyi seçip ona biat etmeleridir. Hz. Ebu Bekir'in seçimi bu
yolla olmuştur. Biata bütün halkın iştiraki şart olmadığı gibi birkaç kişinin
biati da yeterli değildir.[Debbağoğlu, Ahmet, Ansiklopedik Büyük İslam
İlmihali, s. 83.]