بَاب
فِي دِيَةِ
الذِّمِّيِّ
21. Zimmi'nin Diyeti
حَدَّثَنَا
يَزِيدُ بْنُ
خَالِدِ بْنِ
مَوْهَبٍ
الرَّمْلِيُّ
حَدَّثَنَا
عِيسَى بْنُ
يُونُسَ عَنْ
مُحَمَّدِ
بْنِ
إِسْحَقَ عَنْ
عَمْرِو بْنِ
شُعَيْبٍ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ جَدِّهِ
عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
قَالَ دِيَةُ
الْمُعَاهِدِ
نِصْفُ
دِيَةِ
الْحُرِّ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
رَوَاهُ
أُسَامَةُ
بْنُ زَيْدٍ
اللَّيْثِيُّ
وَعَبْدُ
الرَّحْمَنِ
بْنُ
الْحَارِثِ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ شُعَيْبٍ
مِثْلَهُ
Amr b. Şuayb, babası
vasıtasıyla dedesinden Rasûlullah (s.a.v)'in şöyle buyurduğunu rivayet
etmiştir: "Muâhid (zimmî) in diyeti, hür (müslümanın) diyetinin
yarısıdır."
Ebû Davıtd şöyle der: Bu
hadisin benzerini Üsâme b. Zeyd el-Leysî ve Abdurrahman b. Haris, Amr b.
Şuayb'tan rivayet etmişlerdir.
İzah:
Tirmizî, diyât; Nesâî,
kasâme; İbn Mâce, diyât
Tirmizî hadis için:
"Bu hadis hasendir" demektedir.Hadisin Tirmizî'deki rivayeti:
"kâfirin diyeti, müslümanın diyetinin yarısıdır." şeklinde; İbn
Mâce'nin rivayeti de: ehl-î kitabın diyeti, müslümanların diyetinin yarısı
kadar hükmedildi" şeklindedir.
Zimmî; İslâm ülkesinde
yaşayan gayri müslim tebaadır.
Hattâbi zimmîlerin
diyeti konusunda bundan daha açık bir rivayet olmadığına işaret ettikten
sonra, ulemânın görüşlerini verir. Buna göre:
Ömer b. Abdil-Aziz,
Urve b. Zübeyr, İmam Mâlik, îbn Şübrüme ve Ahmed b. Hanbel'in görüşleri hadiste
bildirildiği gibidir. Yani bu âlimlere göre İslâm ülkesinde öldürülen bir
zimmî için ödenecek diyet, hür bir müslümanın diyetin yansıdır.
İmâm Ebû Hanîfe,
talebeleri Ebû Yûsuf ve Muhammed, Şa'bi, Nehâî, Mücâhid, Hz. Ömer ve İbn
Mes'ud'a göre zimmînin diyeti de aynen müslümanın diyetidir. Bu görüş
sahiplerinin delilleri; zimmîlerin diyetinin bin dinar altın olduğunu bildiren
"Zimmînin diyeti, Müslümanın diyetidir" mânâsmdaki hadislerdir.
İmâm Şafiî ve İshak b.
Râhûye'ye göre ise zimmînin diyeti, müslümanın diyetinin üçte biridir. Said b.
Müseyyeb, Hasenü'l-Basrî ve îkri-me'den de böyle rivayet edilmiştir. Hz.
Osman'dan ve Hz. Ömer'den bir rivayet de bu şekildedir.