DEVAM: 4. Demir Yüzük
Konusunda Varid Olan Hadisler
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
حَدَّثَنَا
بِشْرُ بْنُ
الْمُفَضَّلِ
حَدَّثَنَا
عَاصِمُ بْنُ
كُلَيْبٍ
عَنْ أَبِي
بُرْدَةَ
عَنْ عَلِيٍّ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهُ قَالَ
قَالَ لِي رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قُلْ
اللَّهُمَّ
اهْدِنِي
وَسَدِّدْنِي
وَاذْكُرْ
بِالْهِدَايَةِ
هِدَايَةَ
الطَّرِيقِ
وَاذْكُرْ
بِالسَّدَادِ
تَسْدِيدَكَ
السَّهْمَ
قَالَ
وَنَهَانِي
أَنْ أَضَعَ
الْخَاتَمَ
فِي هَذِهِ
أَوْ فِي
هَذِهِ لِلسَّبَّابَةِ
وَالْوُسْطَى
شَكَّ
عَاصِمٌ
وَنَهَانِي
عَنْ الْقَسِّيَّةِ
وَالْمِيثَرَةِ
قَالَ أَبُو
بُرْدَةَ
فَقُلْنَا
لِعَلِيٍّ
مَا الْقَسِّيَّةُ
قَالَ
ثِيَابٌ
تَأْتِينَا
مِنْ الشَّامِ
أَوْ مِنْ
مِصْرَ
مُضَلَّعَةٌ
فِيهَا
أَمْثَالُ
الْأُتْرُجِّ
قَالَ وَالْمِيثَرَةُ
شَيْءٌ كَانَتْ
تَصْنَعُهُ
النِّسَاءُ
لِبُعُولَتِهِنَّ
Ali (r.a) şöyle
demiştir: Rasûlullah s.a) bana: "Allah'ım! bana hidâyet ver, beni doğrult
de. (Ondan) hidâyeti (istediğinde) yolun doğrusunu zikret. (Ondan) doğruluk
(istediğinde) oku (hedefe nasıl) doğrulttuğunu hatırla", buyurdu.Hz. Ali
devamla şöyle dedi: Rasûlullah (s.a.v.), beni yüzüğü şu veya şu, yani işaret
veya orta parmağıma Asım hangi parmak
olduğunda şüphe etti - takmaktan, kassiye ve Mîsera'dan nehyetti"Ebû Bürde
dedi ki: Hz. Ali'ye "Kassiye nedir?" diye sorduk "Şam'dan veya
Mısır'dan gelen, üzerinde kaburga kemiği gibi geniş turunca benzer şekiller
bulunan bir kumaştır. Mîsera'da kadınların kocaları için yaptıkları bir
şeydir" dedi.
İzah:
Buhari, Libas: Müslim,
Zikir ve Dua, Libas ve Zinet
Hâdîs-i şerifin
Buharî'deki rivayetinde sadece Ebû Bûrde'nin Kassi ve Misera konusundaki Hz.
Ali'ye sorduğu soru ve Ali (r.a)'in cevabı yer almıştır. Buharî'nin bu
rivayetinde Kıs-sî'nin kaburgaya benzeyen çizgilerinin ipekten olduğuna işaret
edilmiş ve Ebû davûd'daki: (ûtrüc) kelimesi orada (ûtrünc) şeklinde varid
olmuştur. Ayrıca, Misera'nın kadınların kocaları için yapıp sarıya boyadıkları
kadifeye benzer bir kumaş olduğu ifâde edilmektedir.
Müslim'in libas'taki
bir rivayetinde Misera'nın kadınların kocalarının eğerleri üzerine koymaları
için ergovan kadifesinden yaptıkları bir kumaş olduğu söylenmektedir.
Bu hadîsin Sahîh-i
Müslim'deki bir rivayetinde de sadece baş tarafındaki dua kısmı vardır.
Hâdîs-i şerifte, Hz.
Ali (r.a), Rasûlullah (s.a.v.),'in kendisine bir dua öğrettiğini haber
vermektedir. Bu duayı, Hattabî'nin yaptığı bazı takdirleri de göz önüne alarak
terceme etmeye çalıştık. Ancak, duada kullanılan kelimelerdeki maksadın
açılması için Hattabî'nin bu konuda söylediklerinin tamamını aktarmak
istiyoruz.
Hattabî duanın,
"(Ondan) hidâyeti (istediğinde) yolun doğruluğuna" diye terceme
ettiğimiz
cümlesi ile ilgili olarak şöyle demektedir: "Bu sözün mânâsı şudur:
Bir yola veya çöle giren kişi, geniş yolu takip eder; caddeden ayrılmak
istemez. Kaybolmaktan korktuğu için sağa sola sapmaz, bu şekilde, hidayete
erer ve selâmete çıkar. Rasûlullah (s.a.v.), buyuruyor ki, "Allah'tan
hidayet istediğin zaman, aklına yolun doğrusunu getir; yola girdiğinde, doğru
olanı araştırdığın gibi allah'dan hidayeti ve istikameti iste."
Yine Hattabî
"(Ondan) doğruluk (istediğinde) oku (hedefe nasıl) doğrulttuğunu
hatırla" diye terceme ettiğimiz " cümlesi hakkında da şunları
söylemektedir:
"Bu cümlenin
mânâsı şudur: Ok atan kişi, bir hedefe ok attığı zaman, oku tam hedefe
yöneltir. Okun hedeften sapmaması ve gayretinin boşa gitmemesi için sağa sola
dönmez. Rasûlullah buyuruyor ki: "Allah'tan doğruluk istediğin zaman,
istediğinin ok atarken yaptığın gibi olması için bu mânâyı hatırla"
Hattabî'nin bu
söylediklerinden, Rasûlullah (s.a.v.) dua konsunda Hz. Ali'ye bulunmuş olduğu
tavsiyelerinin daha iyi anlaşıldığını zannediyoruz.
Hadîs-i şerifin
devamında Hz. Ali (r.a), Rasûlullah'ın kendisini işaret veya orta parmağından
birisine yüzük takmaktan nehy ettiğini söylemiştir. Burada "veya"
edatiyla ifâde ettiğimiz mânâ "şek" içindir. Bu şek'de râvîlerden
Asım'a aittir. Yani Ebû Büreyde, Hz. Âli'den işaret veya orta parmaktan
birisini aktarmış, fakat Asım bunun hangi parmak olduğunu hatırlayarnamış, onun
için "işaret veya orta parmak" şeklinde rivayet edilmiştir.
Müslim'in bir
rivayetinde ise, Hz. Ali'nin orta parmakla yanmdakine işaret ederek
"Rasûlullah beni bunlara yüzük takmaktan menetti" demiştir.
Müslim'in bu rivayetine göre bir şek söz konusu değildir.
Hâdîs-i şerif, işaret
veya orta parmağa yüzük takmanın kerahatine delâlet etmektedir. Nevevî,
"Bu hadîsten dolayı yüzüğü orta parmağa veya onun yanıdakilerine takmak
mekruhtur. Müslümanlar yüzüğün küçük parmağa takılması gerektiğinde
müttefiktirler" demektedir. Kevkebu'd-dûrrî, Şerhu'l - İkna ve
Neylü'l-Meârîb gibi eserlerde, yüzüğün küçük parmağa takılmasının efdal, başka
bir parmağa takmanın mekruh olduğu ifâde edilmektedir. Neylü'l - Mearib'de
bunun hikmetinin küçük parmağın elin uç tarafında oluşu ve iş yaparken
müdahalesinin bulunmayışı olduğu söylenmiştir.
Aliyyü'l - Kârı de
Mîrek'ten naklen şunları söylemektedir: "Baş parmak ve yüzük parmağı
konusunda Rasûlullah'tan herhangi bir haber vâ-rid değildir. Öyle olunca,
yüzüğü küçük parmağa takmanın mendup olduğu ortaya çıkmış demektir. Şafiî ve
Hanefîler de buna meyletmişlerdir."
Bu konuda söylenenlerin
en güzeli, Aliyyü'l - Kârî'nin bu söyledikleri olsa gerektir.
Hadîsin sonunda Hz.
Ali, Efendimizin kendisini kasiyye ve misara denilen kumaşları giymekten de
men ettiğini bildirmektedir. Bu kelimelerin ne mânâya geldiği bizzat Hz. Ali
tarafından açıklanmıştır. Biz, buna ilaveten, Buharî ve Müslim'in
rivâyetlerindeki bazı farklılıkları da izah bölümünün baş tarafında vermiştik.
Sindi, Buharî Hâşîyesinde, kaysî denilen kumaşa bu ismin veriliş sebebinin, bu
kumaşın Dimyat yakınlarında deniz sahilindeki Kays köyüne nisbetle olduğunu
söyler.
Hz. Nebi (s.a.v.)'in bu
kumaşları giymekten men edişine sebep, içerisinde ipek oluşudur.