SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

TERECCÜL BAHSİ

<< 4203 >>

بَاب فِي الْخِضَابِ

18. (Saçı Sakalı) Boyamak

 

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ وَسُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ يَبْلُغُ بِهِ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى لَا يَصْبُغُونَ فَخَالِفُوهُمْ

 

Ebû  Hûreyre (r.a) Resulullah (s.a.v.)'den nıerfû' olarak  şöyle rivayet etmiştir. "Yahudiler ve hiristiyanlar (saçlarını ve sakallarını) boyatmıyorlar. Onlara muhalefet ediniz."

 

 

İzah:

Buhari, Libas, Enbiya: Müslim. Libas, Nesaî. Zinet: İbn Mâce. Libas: Tirmizi libas: Ahmed b. Hanbel 11 - 240. 260. 309. 401.

 

Hâdis-i şerif, Külübî Siüe'nin tümünde yer almıştır.

 

Tirmizî'deki rivayet "Beyazlığı (kılları) değiştiriniz, yahudilere benzemeyiniz" şeklindedir.

 

Tirmizî: "Ebû Hureyre hadisi hasen sahîhdir. Ebû Hureyre'den, birçok yolla rivayet edilmiştir." der.

 

Hadis, saç ve sakalı boyamanın meşruiyetine delâlet etmektedir. Bu meşruiyetin illeti de yahudi ve hırisliyanlara muhalefettir. Bu illet, saç ve sakal boyamanın müstehap oluşunu telkin etmektedir. Çünkü. Rasûluilah (s.a.v.) yahûdî ve hıristiyanlara muhalefetle çok titiz davranır ve bunu em­rederdi.

 

Şevkânî: Selefin bu sünnetle çok meşgul olduklarını söyler ye şunları ilâve eder: "Onun için sen, tarihçilerin, eskilerin lercemei hâllerinden bahsederken saçını sakalını boyardı, boyama/dı gjbj sözler kullandıkları­nı görürsün. Ibnü'l Cevzî, sahabeden bir gurubun saç ve sakallanın boya­dıklarını söyler. Ahmed b. Hanbel sakalını boyayan bir adam görmüş ve

 

"Ben ölen bir sünneti ihya eden bir adam görüyorum" demiş, sevinmiştir. Nevevî 'de şöyle demektedir: "Bizim mezhebimize göre kadın ve erkeğin beyaz kılların, san veya kırmızıya boyamalar, müstehaptır. Esah olan gö­rüşe göre siyaha boyamaları haramdır.[Şevkânî. Neylü'l Eylâr 1-144.]

 

Şevkânfnin ifâdesine göre beyaz kılların boyanmasında iki menfaat vardır. Bunlar:

 

1- Saç ve sakalı temiz tutmak,

 

2- Ehli Kitaba muhalefet etmektir.

 

Üzerinde durduğumuz bu hâdis-i şerifte beyaz kılların boyanması teşvik edilmekte, ancak boyanın rengi konusunda herhangi bir kayıt (Görül­memektedir. Bu satırlar okunurken Nevevî'nin beyânından boyanın san veya kırmızı olması gerektiği, siyaha boyamanın ise caiz olmadığı anla­şılmaktadır. İleride gelecek olan hadislerde, bu hükme ışık tutanlar vardır Biz bu konunun münakaşasını o hadislerin açıklaması esnasında ele ala­cağız.

 

Bu ve ileride gelecek olan hadisler, açık bir şekilde ağaran saç ve sa­kalları boyamaya teşvik ettiği halde, aksi görüşlerin serdedilmcsine imkân verecek rivayetlerden dolayı ulemâ, saç ve sakal boyamanın hük­münde ihtilâf.etmişlerdir. Bu konudaki görüşleri de yine Neylü'l - Evtar'dan özetle naklediyoruz.

 

Sahabe ve tâbîundan birçok kişi, saç ve sakal boyamanın hükmü ve bo­yanın cinsinde ihtilâf etmişlerdir. Bazıları, boyamanın daha efclâl olduğu­nu söylemişler ve ağaran kılları değiştirmenin yasak olusuna delâlet eden bir hadis rivayet etmişlerdir.

 

Ayrıca Hz. Nebidin saç ve sakalındaki ağarmış olan kıllarını boyamadığmı söylemişlerdir.

 

Bazı âlimler de saç ve sakalı boyamanın eraâl olduğunu söylemişler. bu konuda varid olan hadisleri, sahabe, tâbiûn ve daha sonrakilerin uygu­lamalarım delil ittihaz etmişlerdir. Bunlar da kendi aralarında boyanın rengi konusunda ihtilafa düşmüşlerdir.

 

Taberi, boyamanın hükmü konusundaki bu ihtilaflar için şöyle der: "Doğrusu şu ki Hz. Nebi (s.aVin beyaz kılları boyamayı teşvik eden ve ondan nehy eden tüm hadisler sâhihdir. Ve bunlar arasında çelişki yoktur.

 

Bu konudaki emirler Ebû Kuhâfe gibi saçı sakalı bembeyaz olanlar hakkındadır, yasaklamalarda saçı sakalı kır olan yani siyahı da beyazı da bulunanlarla ilgilidir. Eski alimlerin bu görüşte olmaları kendi durumla-rındaki farklılıktır. Yani kimisinin saçları kır. kimisinin beyaz olmasıdır.

 

Ayrıca bu konudaki emir ve nehiyler bağlayıcı değildir.[Neylü'l-Evkar I–141.]

 

Bu izahtan anlaşılıyor ki sac ve sakalı lamaıncn ağarmış olanlann sarı veya kırmızıya boyamaları rniistehapttn

 

Kır olan saç ve sakalların boyanması ise meşru değildir. Kadı İyaz ise, meseleye biraz daha farklı bakmış, saç boyamak adet olan yerlerde boyamanın lüzumunu, adet olmayan yerlerde de boyanmaması gerektiğini yahut; ağaran saçları temiz olup boyamasına gerek duy­mayanların boy anlamalarını, aksi olanların ise boyamalarının müslehap olduğunu söyler.