DEVAM: 64. Şarap Ve
Ölü Hayvanın (Satışından Alınan) Para
حَدَّثَنَا
مُسْلِمُ
بْنُ
إِبْرَاهِيمَ
حَدَّثَنَا
شُعْبَةُ
عَنْ
سُلَيْمَانَ
عَنْ أَبِي
الضُّحَى
عَنْ
مَسْرُوقٍ
عَنْ عَائِشَةَ
قَالَتْ
لَمَّا
نَزَلَتْ
الْآيَاتُ الْأَوَاخِرُ
مِنْ سُورَةِ
الْبَقَرَةِ
خَرَجَ رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَقَرَأَهُنَّ
عَلَيْنَا
وَقَالَ حُرِّمَتْ
التِّجَارَةُ
فِي
الْخَمْرِ
Âişe (r.anha)'nın şöyle
dediği rivayet edilmiştir: Bakara sûresinin son âyetleri inince Rasûlullah (s.a.v.)
çıkıp onları bize okudu ve: “İçki ticareti haram edildi" buyurdu.
İzah:
Buharî, buyu'; Müslim,
müsâkât; eşribe; İbn Mâce, eşribe
Hadisin Buhari'deki
rivayeti ile Müslim'in bir rivayeti aynen buradaki gibidir. Müslim'in bir
rivayetinde ise Hz. Âişe: "Ra sûlullah (s.a.v.) mescide çıktı ve içki
ticaretini yasakladı” demektedir.
Sarihlerin belirttiğine
göre; Âişe'nin kasdettiği âyetler Bakara sûresinin 275 ile 281. âyetleridir.
Ancak, o âyetler içki ile değil, faizle ilgilidir. İçkinin haramhğına delâlet
eden âyet Mâide sûresinin 90. âyetidir. Faizin haramlığını bildiren âyet,
içkinin haramlığını bildirenden hayli sonra gelmiştir. Hatta faiz âyetinin en
son inen âyetlerden olduğu söylenmektedir.
İçki satışının haram
oluşu, ya içkinin içilişinin haram oluş ile bir olmuştur; -bu ihtimali te*kid
eden hadis ve prensipler vardır. 3488 nolu hadisteki, "Allah bir topluma
bir şeyi yemeyi haram kıldığı zaman parasını da haram etmiştir" ifadesi
bunlardandır. Bu durumda faiz âyeti ile içki ticaretinin yasaklığı te-yid
edilmiştir- ya da içki ticaretinin yasak edilişi, içilişinin haram edilişinden
sonra olmuştur.
îmam Nevevî konu ile
ilgili olarak şöyle demektedir: "Kâdî ve başkaları derler ki: İçkinin
haram edilişi Mâide.sûresindedir. Bu âyet faiz âyetinden çok önce inmiştir.
Çünkü faiz âyeti ya en son inen âyettir, ya da en son inenlerdendir. İçki
ticaretinin yasaklanışının, içkinin haram edilişinden sonra olması muhtemeldir.
Hz. Nebi (s.a.v.)'in, içki haram edildiği zaman onun ticaretinin de haram
olduğunu bildirip sonra faiz âyeti inince hem yasağı tekid hem de haberi
yaymak için tekrar haber vermesi de muhtemeldir. Mümkündür ki sonraki mecliste
önceden içki ticaretinin yasak olduğunu bilmeyenler de bulunacaktır."
Sahih-i Müslim'deki Ebu
Saîd el-Hudrî'den rivayet edilen bir hadiste Hz. Nebi (s.a.v.): "Kendisine
bu âyet (Mâide, 90) ulaşan kimse, yanında içkiden bir şey varsa onu içmesin ve
satmasın..." buyurmuştur. Yine Müslim'in İbn Abbas'tan rivayet ettiği
başka bir hadise göre; içkinin yasaklandığını öğrendikten sonra, elindeki
içkiyi satmak isteyen birisine: "Onu içmeyi haram kılan, satmayı da haram
kıldı" buyurmuştur. Bu rivayetler, içkinin içilmesi ile satılmasının
yasaklanışının aynı ana rastladığı intibaını vermektedir. Ama Nevevî,
"Görünüşe bakılırsa, içki satışı, içki haram edildikten az bir zaman
sonra, daha içkinin haramhğı yayılmadan olmuştur" der.