DEVAM: Hz. Nebi
(s.a.v.)'in Yemini Konusunda Gelen Haberler
حَدَّثَنَا
الْحَسَنُ
بْنُ عَلِيٍّ
حَدَّثَنَا
إِبْرَاهِيمُ
بْنُ
حَمْزَةَ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الْمَلِكِ
بْنُ عَيَّاشٍ
السَّمَعِيُّ
الْأَنْصَارِيُّ
عَنْ
دَلْهَمِ
بْنِ
الْأَسْوَدِ
بْنِ عَبْدِ اللَّهِ
بْنِ حَاجِبِ
بْنِ عَامِرِ
بْنِ الْمُنْتَفِقِ
الْعُقَيْلِيِّ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ عَمِّهِ
لَقِيطِ بْنِ
عَامِرٍ
قَالَ دَلْهَمٌ
وَحَدَّثَنِيهِ
أَيْضًا
الْأَسْوَدُ
بْنُ عَبْدِ اللَّهِ
عَنْ عَاصِمِ
بْنِ لَقِيطٍ
أَنَّ لَقِيطَ
بْنَ عَامِرٍ
خَرَجَ
وَافِدًا
إِلَى
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
قَالَ
لَقِيطٌ
فَقَدِمْنَا
عَلَى رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
فَذَكَرَ
حَدِيثًا
فِيهِ فَقَالَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَعَمْرُ إِلَهِكَ
Âsim b. Lakît'den
rivayet edildiğine göre, Lakît b. Âmir bir hey'etle Rasûlullah (s.a.v.)'e
gelmişti.Lakît şöyle dedi: Rasûlullah (s.a.v.)'in yanına vardık... Lakît;
içerisinde Rasûlullah (s.a.v.); "İlâhının Ömrüne (bekasına) yemin ederim
ki..." buyurdu (sözleri de bulunan) bir hadis söyledi.
İzah:
Hadiste geçen ve
"...ömrü" diye terceme ettiğmiz "amr" kelimesi "ömür,
hayat" manalarınadır. Allah (c.c)'a izafeten söylendiğinde, "Allah'ın
bekası, devamı" manaları anlaşılır.
Gerçi haberin ifadesine
göre Hz.Nebi (s.a.v.); "Allah'ın bekası" değil de "İlâhının
bekası" demiştir. Fakat bu da "Allah'ın bekası" anlamınadır.
Çünkü muhatabı müslümandı ve müslümanın ilâhı Allah'tır.
Ebu'l-Kasım ez-Zeccâc,
bu terkibi açıklarken; "Amr, hayat demektir. Le amrillahi diyen kişi;
sanki, Allah'ın bekasına yemin ederim... demiştir" demektedir.
Bu tür sözlerin yemin
sayılıp sayılmayacağı konusunda İslâm âlimlerinden iki önemli görüş
nakledilir:
1- Mâlikîve Hanefîlere
göre; bu sözlerle yemin tahakkuk eder. Çünkü Allah'ın bekası onun zatî
sıfatlarındandır. İmam Mâlik: "Bu şekilde yemin eden beni şaşırtmaz. İshak
b. Râhûyeh'in Musannef'inde Abdurrahman b.Ebî Bekre'den rivayet ettiğine göre,
Osman b. Ebi'l-Âs'ın yemini; ömrüme yemin olsun ki şeklinde idi."
demiştir.
Hanefi fıkıh
kitaplarından Bedâî'de de şöyle denilir: "Allah'ın bekasına (ömrüne)
yemin ederim ki şöyle yapmayacağım, diyen kişinin sözü yemindir. Çünkü bu,
Allah'ın bekasına yemin etmektir. Bu da ancak onun sıfatında kullanılır.
Ayrıca bu sözle yemin etmek yaygındır. Allah (c.c): "Senin ömrüne yemin
ederim ki onlar sarhoşluklarında bocalıyorlar." buyurur.[Hicr 72] Tarafe
de, bir şiirinde: "ömrüne yemin ederim ki, ölüm kimsede hata
etmedi..." demektedir."
2- Şafiî ve îshak b.
Râhûyeh'e göre; bu sözle ancak niyet edilirse yemin sayılır. Ahmed b.
Hanbei'den her iki görüş de nakledilmiştir. Ancak Şâfiîlerin görüşüne benzeyeni
daha tercih edilenidir.
Bu görüşün sahipleri;
yukarıda zikredilen âyetin mevzubahis sözlerle yeminin tahakkukuna delil
olamayacağını, çünkü Allah (c.c)'ın her sözle yemin edebileceğini söylerler.
Yaratıklar ise öyle değildir. Çünkü Allah'tan başkasına yemin edilmeyeceği
sabittir, derler.
Bilindiği gibi, yemin için
kullanılan harfler üçtür. Bunlar; "Bâ, tâ, vav" harfleridir. Üzerinde
durduğumuz sözde, bu harflerden birinin değil de "lâm" harfinin oluşu
da Şâfiîlerin