بَاب
التَّكْبِيرِ
عَلَى
الْجَنَازَةِ
52-54. Cenaze Namazı
Kılarken Kaç Tekbir Alınır?
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
الْعَلَاءِ
قَالَ
أَخْبَرَنَا
ابْنُ
إِدْرِيسَ
قَالَ سَمِعْتُ
أَبَا
إِسْحَقَ
عَنْ
الشَّعْبِيِّ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
مَرَّ بِقَبْرٍ
رَطْبٍ
فَصَفُّوا
عَلَيْهِ
وَكَبَّرَ
عَلَيْهِ
أَرْبَعًا
فَقُلْتُ
لِلشَّعْبِيِّ
مَنْ
حَدَّثَكَ
قَالَ
الثِّقَةُ
مَنْ شَهِدَهُ
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
عَبَّاسٍ
(Ebû İshâk'ın) Şa'bi'den
(rivayetine göre); Rasûlullah (s.a.v.) (bir gün sahabilerinden bazılarıyla
birlikte mezarlıkta gezinirken toprağı) yaş olan bir kabre uğramış (ashabıyla
birlikte) o kabrin önünde saf bağla(yıp namaz kılmışlar. (Hz. Peygamber) bu
kabir üzerine (namaz kılarken) dört (defa) tekbir almış.
(Ebû
İshak diyor ki): "Ben Şa'bi'ye; (bunu) sana kim söyledi?" diye sordum
da: "Güvenilir birisi (yani o anda) orada bulunan Abdullah b. Abbas
(söyledi)" diye cevap verdi.
İzah:
Tirmizî, cenâiz;
Buhari, cenâiz; Müslim, cenâiz
Bu hadis-i şerifte,
birisi; kabre konulmuş olan cenaze üzerine cenaze namazı kılmanın caiz olup
olmayacağı, diğeri de cenaze namazında kaç tekbir alınacağı meselesi olmak
üzere, iki mesele söz-konusu edilmekte ve cenaze namazında dört tekbir
alınacağı ifade edilmektedir. Bunlardan kabre konulan bir cenazenin kabri
üzerine yönelerek o cenazenin namazını kılmanın caiz olup olmayacağı meselesi
3203 numaralı hadis-i şerifin şerhinde açıklanacaktır.
İkinci meseleye
gelince, mezheb imamlarından İmam Ebû Hanife ile İmam Malik, Şafiî, Ahmed
es-Sevrî, İbnü'l-Mübarek, İshak, İbn Ebî Evfa, Ata, Muhammed b. el-Hanefiyye ve
el-Evzâî ile ashab-ı kiram'dan Ömer b. el-Hattab, Abdullah b. Ömer, Zeyd b.
Sabit, Hasen b. Ali, el-Bcra b. Azib ve Ebû Hureyre'ye göre cenaze namazında
dört tekbir alınır. Delilleri ise, mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifle 3194
numaralı hadisi şerif ve Buhârî ile Müslim'in Rasül-ü Ekrem'in Necaşi üzerine
dört tekbir alarak cenaze namazı kıldığına dair rivayet ettikleri hadis-i
şerif ile ileride meallerini sunacağımız 3204-3205 numaralı hadis-i
şeriflerdir.
Tirmizî, mevzumuzu
teşkil eden hadis-i şerif hakkında, "İbn Abbas hadisi hasen sahihtir. Nebi
(s.a.v.)'in ashabından ve sonrakilerden ilim adamlarının çoğunun ameli bu
hadis üzerinedir." demiştir.
Bu mevzuyu Bezlü'I-Mechûd
yazarının, Şevkânî'den naklettiği şu satırlarla noktalıyoruz: "Kâdî
Iyaz'ın beyanına göre, sahabe-i kiram, cenaze namazında kaç tekbir alınacağı
konusunda İhtilafa düşmüş, "üç tekbirden dokuz tekbire kadar değişen
sayılarda tekbir alınabileceğine dair çeşitli görüşler ileri sürmüşlerse de,
İbn Abdi'l-Berr'in dediği gibi, sonradan dört tekbir alınacağında icma vaki
olmuş. Fıkıh âlimleri ile Bağdat, Basra, Küfe, Medine gibi meşhur kültür
merkezlerindeki fetva ehli de bu mevzuda ittifak etmişlerdir. Çünkü bu mevzuda
gelen sahih hadislerden elde edilen netice budur. Binaenaleyh bu görüşün
dışında kalan şaz görüşlere iltifat edilmemelidir. Önemli fıkıh
merkezlerindeki fıkıh alimleri içerisinde cenaze namazınir beş tekbirle
kılınacığını söyleyen sadece İbn Ebî Leyla vardır. Onun dışında bu âlimlerin
hiçbirisi cenaze namazındaki tekbirlerin beş olduğunu söylememiştir."