DEVAM: 18-19.
Rasulullah (S.A.)'İn (Ganimet) Mallar(In)Dan Seçerek Alabileceği Hissesi
حَدَّثَنَا
حَجَّاجُ
بْنُ أَبِي
يَعْقُوبَ
حَدَّثَنَا
يَعْقُوبُ
بْنُ
إِبْرَاهِيمَ
بْنِ سَعْدٍ
حَدَّثَنَا
أَبِي عَنْ
صَالِحٍ عَنْ
ابْنِ
شِهَابٍ
قَالَ
أَخْبَرَنِي
عُرْوَةُ
أَنَّ
عَائِشَةَ
رَضِيَ
اللَّهُ عَنْهَا
أَخْبَرَتْهُ
بِهَذَا
الْحَدِيثِ قَالَ
فِيهِ
فَأَبَى
أَبُو بَكْرٍ
رَضِيَ اللَّهُ
عَنْهُ
عَلَيْهَا
ذَلِكَ
وَقَالَ لَسْتُ
تَارِكًا شَيْئًا
كَانَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَعْمَلُ
بِهِ إِلَّا
عَمِلْتُ
بِهِ إِنِّي
أَخْشَى إِنْ
تَرَكْتُ
شَيْئًا مِنْ
أَمْرِهِ
أَنْ أَزِيغَ فَأَمَّا
صَدَقَتُهُ
بِالْمَدِينَةِ
فَدَفَعَهَا
عُمَرُ إِلَى
عَلِيٍّ
وَعَبَّاسٍ
رَضِيَ
اللَّهُ عَنْهُمَا
فَغَلَبَهُ
عَلِيٌّ
عَلَيْهَا وَأَمَّا
خَيْبَرُ
وَفَدَكُ
فَأَمْسَكَهُمَا
عُمَرُ
وَقَالَ
هُمَا
صَدَقَةُ
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
كَانَتَا
لِحُقُوقِهِ
الَّتِي
تَعْرُوهُ
وَنَوَائِبِهِ
وَأَمْرُهُمَا
إِلَى مَنْ
وَلِيَ
الْأَمْرَ
قَالَ
فَهُمَا
عَلَى ذَلِكَ
إِلَى
الْيَوْمِ
İbn Şihab'dan elemiştir
ki: Urve şu (bir önceki2969.) hadisi Hz. Aişe'nin kendisine haber verdiğini
söylemiş. (Urve) bu rivayetinde (şöyle) demiştir: "Ebû Bekir, Fatıma'nın
bu teklifini kabul etmedi ve; "Ben Rasûlullah (S.A.V.)'in yapmış olduğu
bir uygulamayı terkedecek değilim. Onu mutlaka yerine getireceğim, onun bu
(mevzuda) yapmış olduğu bir işi terk ettiğim takdirde doğru yoldan sapacağımdan
korkarım." dedi. (Hz. Nebi'nin) Medine'deki sadakasına gelince onu Hz.
Ömer, Hz . Ali ile Abbâs'a verdi. Sonra Hz. Ali Onu Abbas'ın elinden aldı.
Hayber (toprakları) ile Fedek (arazisin)e gelince; Hz. Ömer "Bunlar
Rasûlullah (S.A.V.)'in karşılayacağı önemli ihtiyaçlarına sarf edilecek
sadaka(Iar)dır." diyerek onu elinde tuttu.
"Bunların İdaresi
(benim yerime geçip te) idareyi ele alacak kimseye aittir." dedi. Onlar
bugüne kadar bu şekilde (idare edilegeldi).
İzah:
2963 numaralı hadis-i
şerifin şerhinde açıkladığımız gibi Hz.Ömer, Hz. Nebiin vefat ederken arkada
bıraktığı gayri menkul malların idaresini gelirlerini Hz. Nebiin sarf ettiği
yerlere sarf etmeleri şartıyla Hz. Ali'yle Hz. Abbas'a vermişti. Daha sonra
mülkiyeti beytül-male verilen bu araziler mülkiyeti beytü'1-male menfaati amme
hizmetlerine, fakirlere sarf edilen bir vakıf haline geldi. Böylece mülk arazi
karakterinden çıkıp devlet arazisi (araziyi emiriyye) haline geldi. Fedek
arazisi mütevelliler tayini ile (amme lehine) idare edilirken Hz. Muaviye
halife olduğunda, Mervan b. Hakem'e ikta' etmiş, Mervân da iki oğlu Abdülmelik
ile Abdülaziz'e bağışlamıştır. Sonra Ömer b. Abdülaziz (r.a) ile Abdülmelik b.
Mervan'ın iki oğlu Velid ve Süleyman'ın olmuştur. Velid halifeliğinde hissesini
Ömer b. Abdilaziz'e, Süleyman da halifeliğinde hissesini yine Ömer b. Abdilaziz'e
bağışlamışlardır. Nihayet O da halife olduğunda Fedek'i, Hz. Nebi ve dört
halifesi zamanındaki sitatüye irca ettiğini halka duyurmuştur. Hz. Fatıma'nın
evladını da mütevelli tayin etmiştir. Sonra onların ellerinden alınmıştır. H.
210 yılında Halife me'mun o yeri tekrar Fatıma evladının idaresine
vermiştir.[Şafak Ali, İslâm Arazi Hukuku 84-85.]